Hika hizketan

• Auzoko mutikoen "eskopetak" txikitu zituen amak

  Miren Uriarte Eizagirre (1934) Oñati

  Umeak zirela gertatutako pasadizoa. Auzoko mutikoek erreka ondoko lizar makilei sokak ipini eta "eskopetak" prestatu zituzten, gerra egin behar zutela eta. Mirenen amak makila guztiak txikitu zizkien, ez zuen gerra konturik entzun nahi eta.

• Hikako esaldi solteak erabiltzeko ohitura

  Jon Axpe Altube (2008) Iñigo Ugarte Zubia (2007) Oñati

  Egunerokotasunean ez dute elkarrizketa osorik hika egite, baina hikako esaldi solteak erabiltzen dituzte. Iñigok "Ze xauk?" eta "Ze habil?" esateko ohitura handia du. Jonek, berriz, esaldiak hika hasteko ohitura duela dio, nahiz eta gero agian hanka sartu edo zukara pasatu.

• Hikak gertutasuna ematen du

  Enaitz Garcia Diosdado (2008) Irati Pelayo Osa (2008) Oñati

  Hikak gertutasuna eta lagunarteko konfiantza ematen duela uste dute.

• Kalean hika egiteko zalantzak

  Enaitz Garcia Diosdado (2008) Irati Pelayo Osa (2008) Oñati

  Kalean hika hasiz gero, euren kezka nagusia zer edo nola erantzun ez jakitea da.

• Hika gehien erabiltzen dituzten esaldiak

  Enaitz Garcia Diosdado (2008) Irati Pelayo Osa (2008) Oñati

  Eskolan landu arren, oraindik ez dute hartu eguneroko elkarrizketetan hika egiteko ohitura. Gehien erabiltzen dituzten esaldiak ze estilotakoak diren.

• Hika jarduteko gogoz

  Alaine Agirre Gorostiaga (2008) Izaro Agirre Zoilo (2008) Oñati

  Eguneroko elkarrizketetan ez dute hika erabiltzen. Hala ere, tarteka sartzen dituzte esaldi solte batzuk. Gustatuko litzaieke hika egiteko beldurra kendu eta normaltasunez hitz egitea.

• Hikako esaldi solteak

  Alaine Agirre Gorostiaga (2008) Izaro Agirre Zoilo (2008) Oñati

  Hika esaten dituzten esaldi solteak. Alaine saiatzen da amarekin elkarrizketa osoa hika egiten.

• Dakiten hika apurra euren kontura ikasitakoa

  Oñati

  Dakiten hika apurra euren kontura ikasitakoa da, eskolan oso gutxi landu dute eta. Esaldi solteak esaten dituzte hika.

• Sorginak Errotan ipuina

  Luisa San Roman Bengoetxea (1905) Altsasu

  Errotara doazen sorginei buruzko ipuin bat kontatzen du.

• Auzoko eta etxeko giroak, udan eta neguan

  Extefana Irastorza (1925) Hendaia

  Zubernoa auzotegia oso alaia omen zen Extefanaren haurtzaroan. Kalean orgak, idiak, eta zaldi karroak ikusten ziren. Uda aldean, arratsetan, klerona jotzen zuten auzoko mutil gazteek. Mixel Azkubekoa izaten zen hasten lehena, maiz, eta besteek erantzuten zioten, bakoitzak bere etxetik: Agerretik, Dorrondegitik... Neguan, aldiz, etxe barruko giroan kantatzen zen. Extefanaren etxean ohitura handia zuten, bai gurasoek eta bai ahizpek, lanean ari ziren bitartean, kantuan aritzeko.

• Eskolarako bazkaria: sardina zaharra eta txokolate ontza, arrebarekin erdibana

  Imanol Amuriza Sarrionandia (1937) Amorebieta-Etxano

  12etatik 12:30era dotrina, egunero, on Luis abadearekin. Arreba eta biak bazkaria hartuta joaten ziren eskolara. Bazkaltzeko sardina zaharra erdibana: egun batean buru aldea eta hurrengoan buztan aldea. Txokolate ontza ere erdibana. Eguerdia errazionamenduko ogiaren bila joaten zen Zornotzara, arreba eskolan utzita, eta sarritan bi ogitxoak berak jaten zituen bidean.

• Gasteizera erdara ikastera, Eibarrera etortzeko

  Mari Carmen Agirre Berezibar (1924) Eibar

  Aita Elorrioko baserri batekoa zen eta ile-apaintzaile eta abarketagile ofizioak ikasi zituen. Eibarrera lanera joan behar zuela jakin zutenean lagunek gaztelania ikasi gabe ez joateko esaten zioten, Eibarren gaztelaniaz egiten zela eta. Eta Gasteizko baserri batera joan zen gaztelania ikastera.

• Errepublikaren aldarrikapena Ermuan

  Pedro Zubizarreta Garro (1925) Ermua

  Gogoan du eskolara zihoala nola ikusi zuen Droget udaletxeko balkoitik txapligua botatzen errepublika aldarrikatu zen egunean. 1933an eman zieten andrazkoei boto eskubidea. Ermuko emakume baten adierazpenak.

• Eskolako bizipenak

  Jexux Aizpurua Barandiaran (1951) Jon Aizpurua Barandiaran (1958) Ataun

  Urtebete mojekin egon ostean, eskola nazionaletan hasi zen Jexux, Don Antonio Arteaga Zulueta irakaslearekin. Arbela eta tinta erabiltzen zituzten; denak gela berean egoten ziren, zazpi urtetik hamalaura bitarte. Eklipsea ikusi zutenekoa kontatzen du. Espainiako bandera ateratzen zuten egunero, Cara al Sol kantatuz.

• Eskolako zigorra eta zereginak

  Jexux Aizpurua Barandiaran (1951) Jon Aizpurua Barandiaran (1958) Ataun

  Eskolan zigor gogorrak jasotzen zituzten. Egurra ekartzeko txandakatu egiten ziren ikasleak. Aldaketa garaia bizi izan zuten: bizimodu aldaketa, industrializazioa, kanpotarren etorrera...

• Kanpotik etorritakoen bizimodu gogorra

  Jexux Aizpurua Barandiaran (1951) Jon Aizpurua Barandiaran (1958) Ataun

  Umeek ezizenak izaten zituzten. Kanpotik etorritakoak miseriatik zetozela kontatzen dute; Ataunera etorri eta zein baldintzatan bizi ziren batzuk azaltzen dute. Anekdotak kontatzen ditu Jexuxek.

• Sakristauaren enkarguak

  Jexux Aizpurua Barandiaran (1951) Jon Aizpurua Barandiaran (1958) Ataun

  Jonek eskolan bere anaiek baino askatasun gehixeago izan zuela du gogoan. Kanpoko ume batzuekin oso ondo konpontzen ziren baina beste batzuei burla egiten zieten. Sakristauak enkarguak egitera bidaltzen zituen eta igandetan propina ematen zien. Tartean behin bandera handia ipintzen laguntzen zioten udaletxeko balkoian.

• Zeruko Argia saltzen mutikotan

  Jexux Aizpurua Barandiaran (1951) Jon Aizpurua Barandiaran (1958) Ataun

  Ataundar batek Zeruko Argia aldizkariak ekartzen zituen eta akolito ari zirenek saldu egiten zituzten elizako sarreran eta plazan; etxez etxe ere joaten ziren, beti erosten zutenen etxeetara. Herriko kronikak idazten hasi ziren gero beraiek.

• Jexuxen bertsozaletasunaren jatorria

  Jexux Aizpurua Barandiaran (1951) Jon Aizpurua Barandiaran (1958) Ataun

  Jexuxek idatzitako bertsoa kantatzen du Jonek. Jexuxek bertso horren gaineko kontakizuna egiten du. Jexux Saturraranen egon zen apaizgai; irakasle euskaltzaleak izan zituen eta bertsotarako grina sortu zitzaion.

• Joxe Miel Barandiarani omenaldia

  Jexux Aizpurua Barandiaran (1951) Jon Aizpurua Barandiaran (1958) Ataun

  Joxe Miel Barandiarani omenaldia egin ziotenekoa kontatzen du. Kanpoan ibili eta gero herrira itzuli zenean, askok ez omen zuten ikusi ere egin nahi. Horren bueltan, bertso batzuk idatzi eta Zeruko Argian argitaratu zizkioten. Joxe Mielek liburu bi oparitu zizkion.