Hika hizketan

  • Pilotan txapelketetan Ermua garaile

    Inaxio Onandia Telleria (1912) Ermua

    Herri arteko lehiaketan Ermua garaile atera zen eta Inaxiok jaso zuen saria. Hainbat lehiaketa irabazi zituen Ermuak.

  • Palan profesionala hogeita lau urtez

    Inaxio Onandia Telleria (1912) Ermua

    "Juego de la pelota" liburuan bere argazkia argitaratu zuten. Hogeita lau urtez profesionala izan zen palaz jokatzen. Frontoirik berriena gaizki egin zutela azaltzen du. Ermuan ikasi, handik Durangora eta ondoren Bergarara joaten ziren pilotan egitera.

  • Hamabost urtez San Ferminetan jokatzen

    Inaxio Onandia Telleria (1912) Ermua

    Bost urte Bartzelonan, bi urte Madrilen eta hamabost Bilbon egin zituen. Hamabost urtez segidan Iruñean San Ferminetan jokatu zuen.

  • Durangora eta Bergarara entrenatzera

    Inaxio Onandia Telleria (1912) Ermua

    Entrenamenduak egitera Durangora eta Bergarara joaten ziren. Frontoi bakoitza zelakoa zen kontatzen du.

  • Pilotarien soldata

    Inaxio Onandia Telleria (1912) Ermua

    Baziren Mexikora eta Kubara joaten ziren pilotariak. Beharginek baino diru gehiago irabazten zuten pilotariek. Langileek 10 pezeta irabazten bazuten egunean, 3.500 pezeta irabazten zituzten partiduko. Irabaziz gero, gehiago jasotzen zuten.

  • Maria Teresa Murgaren jabetza

    Inaxio Onandia Telleria (1912) Ermua

    Teresa Murgak eraikin eta lursail asko izan zituen Ermuan. "Murga txikia" ezagutu zuen Inaxiok. Maria Teresa Murgak eskola eraiki zuen. Murgatarren jauregia Markinan non dagoen azaltzen du.

  • Ermuko armarriko kateak

    Inaxio Onandia Telleria (1912) Ermua

    Ermuko armarrian agertzen diren kateak Navas de Tolosan dute jatorria. Nafarroako Antxo VII.a Erregearen agindupean joan ziren ermuarrak gudura eta hango garaipenagatik dituzte kateak armarrian.

  • Txispak pistolentzat

    Inaxio Onandia Telleria (1912) Ermua

    Errotabarrikoak osaba-izebak zituen. Ermuan txispak egiten zituzten pistolentzat.

  • Pistola egileak eta akabatzaileak

    Inaxio Onandia Telleria (1912) Ermua

    Inaxioren gurasoen garaian pistolak egiten zituzten. Akabatzaileak zein lan egiten zuten azaltzen du; disdira ateratzeaz arduratzen ziren.

  • Ermuko baserriak

    Inaxio Onandia Telleria (1912) Ermua

    Armaginak eta baserritarrak ziren Ermuan. Hogeita hamalau baserri zeuden herrian. Izendatu egiten ditu batzuk, baita elkarrizketatzaileak ere.

  • 561 Toribio Etxebarria, jakin-min handiko gizona

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Sarri eta leku askotan ikusten zuen Toribio Etxebarria irakurtzen. Txindurriak ikustea gustatzen omen zitzaion Toribiori; jakin-min handiko gizona zen. Eskuindarrekin Madrilen izandako harremanaren berri eman zion Toribiok.

  • 906 Damaskinatzaileen hiztegia eta tresnak: bruñidoria

    Serafin Basauri Arteaga (1935) Dunixi Murua Sarasqueta (1931) Eibar

    "Bruñidoria" zer zen azaltzen dute; damaskinatuan, piezari distira emateko erabiltzen den erraminta.

  • 906 Damaskinatzaileen hiztegia eta tresnak: gubilla

    Serafin Basauri Arteaga (1935) Dunixi Murua Sarasqueta (1931) Eibar

    Burila edo gubila, ze erraminta multzo diren azaltzen Damaskinatu aditzaren eratorriak. Damaskinatuaren prozesuan egiten diren lanak zerrendatzen dituzte. Aditzen bukaerak zehazten dihardute. Hainbat tresnaren izenak: ebateko-gubilla, entanaderak...

  • 906 Damaskinatzaileen hiztegia eta tresnak: epeltzea

    Serafin Basauri Arteaga (1935) Dunixi Murua Sarasqueta (1931) Eibar

    Damaskinatuan epeldu zertarako egiten zen azaltzen dute; piezak bigundu egiten ziren sutan, pegatuta bazegoen, soltatzeko. Fijatzeko gehiago berotu behar da.

  • 906 Damaskinatuaren prozesua

    Serafin Basauri Arteaga (1935) Dunixi Murua Sarasqueta (1931) Eibar

    Damaskinatuko prozesuan: pikatua, sartu, sonbriatu, matiatu... Behe-erliebe damaskinatua zerekin eta zela egiten zen azaltzen dute. Errepujatu zer den azaltzen dute. Erroseta, eskuaidia, grabatu, grabatukua...

  • 906 Damaskinatzaileen hiztegia eta tresnak: matea ematea

    Serafin Basauri Arteaga (1935) Dunixi Murua Sarasqueta (1931) Eibar

    Damaskinatuaren inguruko azalpenak: matea ematea zer den azaltzen dute eta bertan egiten du Dunik. Erramintari matea ematen zaio, laztu egiten da, gero erramintak berak pieza laztu dezan.

  • 906 Damaskinatze prozesuaren inguruko azalpen zehatzak

    Serafin Basauri Arteaga (1935) Dunixi Murua Sarasqueta (1931) Eibar

    Damaskinatuaren prozesu guztia: Hasieran pikatu egin behar da: labanarekin marrak egin, goitik behera eta gero kurutzean; azkeneko marrak, leunagoak (labainarekin). Ondoren haria sartu egiten zen, pegatu, puntzoi egokiarekin; ondoren, matiatu edo haria txertatu (puntzoi zabalarekin) egiten zen. Gero pabonatura bidaltzen zen pieza (iluntzera), eta bueltan sonbriatu egiten zuten. Perliatzeko adituak egoten ziren, "perleadorak". Prozesua azaltzen du. Gehienetan emakumeak izaten ziren, eta etxean egiten zuten lana.

  • 906 Marrazketako maisuak

    Serafin Basauri Arteaga (1935) Dunixi Murua Sarasqueta (1931) Eibar

    Sobriatzaileak Gregorio Mugerza eta Olasolo izan zituen. Dunik orduan 13 urte inguru zituen. Udaletxean zegoen marrazketa eskolan ikasi zuen. Hiru ikasle zeuden. Beranduago hasi zen Lukas Alberdiren eskola martxan.

  • 906 Damaskinatze lana

    Serafin Basauri Arteaga (1935) Dunixi Murua Sarasqueta (1931) Eibar

    Damaskinatze-lanen inguruko lexikoa: "miru buztana", "mielaua" (hitzaren jatorria aipatzen dute), "paparreko orratza", "perlia"... Damaskinatze prozesua, pikatu, sartu, matiatu, pabonatu, sonbriatu eta ez beti, baina behar denean, perliatu.

  • 906 Damaskinatze lana: iluntzea

    Serafin Basauri Arteaga (1935) Dunixi Murua Sarasqueta (1931) Eibar

    Damaskinatze-lanen inguruko azalpenak ematen dituzte. Piezak "pabonatzera" , iluntzera, kanpora eramaten ziren, Urdanpilleta lantegira. Azidoen bitartez pieza ilundu egiten zuten.