Hitanoari buruzko pasarteak

• Erlijioak zuen garrantzia lehenagoko gizartean

  Martzel Garitagoitia Arriaga (1922) Mallabia

  Abadeei berorika egiten zitzaien; errespetu handia. Egun, abade gazteagoekin tratua oso desberdina da: "ez dok eta bai dok". Konfesatzearen inguruko kontuak. Erlijioaren garrantzia gizartean; noiz hasi ziren gauzak aldatzen.

• Hika norekin egiten dute

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Hika norekin egiten duten. Gazteek ez dute ikasi eta inbidiaz begiratzen diete.

• 17 urterekin ikasi zuen hitanoz hitz egiten

  Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Juncalek kalean ikasi zuen hikaz, kuadrilako beste bik haien artean egiten zutelako. Kuadrilako guztiak dira euskaldunak, baina beraiek bakarrik egiten zuten hikaz.

• Hika jende gutxirekin, baina modu naturalean

  Esther Learreta Errarte (1966) Arrasate

  Norbaitek hika egin ezkero, berak horrela erantzuten badu ere, lehenengo hitza zuka izaten da. Hitanoz hitz egitea modu naturalean ateratzen zaio.

• Arrasateko hitanoaren egoera

  Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Kalean ez da asko entzuten, baina ikastaroak antolatzen dira eta jende asko apuntatzen da.

• Amak egiten zion hika, aitak ez

  Esther Learreta Errarte (1966) Arrasate

  San Andres auzoko Miravalles baserrian jaio zen Esther. Txikitatik entzun du etxean hitanoa. Koxkortzen joan ahala, berari ere hitanoz egiten zion amak. Aitak, ez. Gaztetan ez zuten hika erabiltzen, helduen zerbait zela uste zutelako. Euskaltegian lan egiten du eta lankide bakarrarekin erabiltzen du hika.

• Hitanoa norekin erabili

  Esther Learreta Errarte (1966) Arrasate

  Gaur egun, pertsona oso konkretu batzuekin aritzen da hikaz, gehienak emakumeak. Batzuetan, konfiantza asko izan arren, pertsona horrekin ez dute hitanoa erabiltzen. Behin, irakasle bat harritu egin zen, amak koinatekin hika egiten zuela kontatu zuenean.

• Alabek amari hika egitea?

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Gaztetan, amarekin joaten zen etxez-etxe barazkiak saltzera, eta atentzioa deitzen zion baserri bateko alabek haien amari hika egiten ziotelako. Arraroa egiten zaio gaur egun ere, baina Juncali ez.

• Noka eta toka ez da ondo erabiltzen

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Hitanoz hitz egitearen inguruan entzun dituzten iritziez hitz egiten dute. Jende askok ez daki noka eta toka ezberdintzen. Gizonezkoei gehiago entzuten zaio hitanoz.

• Euskara gutxi entzuten da Arrasaten

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Oso gazte gutxik erabiltzen dute hitanoa eta euskararen erabileraren arazoarekin lotuta dago.

• Etxean ez diete seme-alabei hika transmititu

  Esther Learreta Errarte (1966) Arrasate

  Etxean ez diete seme-alabei hika transmititu baina ez dakite oso ongi zergatik.

• Arrasateko euskalkia ezin ulertu Legazpian

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Alaberi batzuetan hika egiten diete, baina ez da zerbait naturala. Biek ikastolan ikasi dute. Hasiera batean, irakasle gehienak ez ziren herrikoak. Euskara batuari garrantzi handiagoa ematen zitzaion. Juncalek gogoratzen du, umetan Legazpira joaten zenean, bertako haurrek ez ziotela ulertzen, euskalkian hitz egiten zuelako.

• Senarrarekin ez du inoiz hitanoz hitz egiten

  Esther Learreta Errarte (1966) Arrasate

  Senarrak hika egiten du baina bikoteak ez du inoiz hika egiten elkarrekin.

• Gizonezkoek hitanoz emakumeak baino gehiago

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Emakumeen artean hika gutxiago egiten da eta horren arrazoiak zeintzuk izan daitezkeen pentsatzen dute. Garai batean, sozialitzatzeko modua ezberdina zen, eta emakumeak etxe barruan gehiago harremantzen ziren. Frankismo garaian, emakumeek gaztelania gehiago erabiltzen zuten eta hori ere izan daiteke hitanoaren galeraren arrazoi bat.

• Emakumeak beti kritikatuak izan dira

  Esther Learreta Errarte (1966) Arrasate

  Emakumeak beti formak mantendu behar izan ditu eta kritikatuagoa zen beti. Emakumeak galtzak jazten hasi zirenean, kritika asko jaso zituzten. Gaur egun, bikote gazteen artean kontrol gehiago dagoela esaten da.

• Hitanoa erabilera faltagatik galtzen da

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Hitanoa sustatzeko ikastaroak egiten badira baina gero ez bada erabiltzen, alperrikakoa da. Berdina pasatzen da euskararen erabilerarekin.

• Aditz formalen eta hizkeran arteko ezberdintasuna

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Aditz tauletan agertzen dena eta hitz egiteko modua oso ezberdina da.

• Hika mutilekin bakarrik egin izan du

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Arrasate

  Nahiz eta gurasoak haien artean eta semeekin zuka egin, etxean beti entzun du zuka egiten amonari eta osabei. Osabek beti hika egiten zieten. Gaztetan, mutilekin hika egiten hasi zen, baina neskekin ez. Gaur egun, jende gutxiagorekin egiten du euskalkiko hika. Hika batua gehiago erabiltzen du, gehienbat lantokian.

• Lantokian, hika batua erabiltzen du

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Arrasate

  Xabier irakaslea da, eta lankideekin euskara batuan hitz egiten du gehienbat. Hitanoz hitz egiten badu, batuan edo bere lankideen euskalkian egiteko joera dauka.

• Lagunekin hitanoz egiten noiz hasi ziren

  Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Xabierri gurasoek eta ia familia osoak beti egin diote hika. Umetan, lagunen artean ez zuten hika egiten, nahiz eta jakin. Inguruko herri txikietako ikasleak haiekin eskolara joaten hasi zirenean, eta haiek hika egiten zutela ikustean konturatu zen Xabier beraiek ere bazekitela hika eta horrela komunikatzeko aukera zutela. Gaur egun, 20 bat pertsonekin egiten du hika Arrasaten. Lantokian ere egiten dute.