Hitanoari buruzko pasarteak

• Hitanoaren "erabilera-arauak"

  Alaine Agirre Gorostiaga (2008) Izaro Agirre Zoilo (2008) Oñati

  Hitanoak tradizioz "erabilera-arau" batzuk izan ditu. Arau horiek momentu jakin batean haustea ondo ikusten dute, hika praktikatzeko edo ikasteko baldin bada.

• Hika jarduteko gogoz

  Alaine Agirre Gorostiaga (2008) Izaro Agirre Zoilo (2008) Oñati

  Eguneroko elkarrizketetan ez dute hika erabiltzen. Hala ere, tarteka sartzen dituzte esaldi solte batzuk. Gustatuko litzaieke hika egiteko beldurra kendu eta normaltasunez hitz egitea.

• Noka errazago

  Alaine Agirre Gorostiaga (2008) Izaro Agirre Zoilo (2008) Oñati

  Eskolan hika ikasteko egin dituzten saioetan toka/noka biak ikasten dituzte. Alaineri toka egitea gehiago kostatu izan zaio, noka errazago ateratzen zaio, nokan interes handiagoa jarri izan duelako. Iratiri biak antzera.

• Hika ikasteko prozesuan, hanka sartzea zilegi

  Alaine Agirre Gorostiaga (2008) Izaro Agirre Zoilo (2008) Oñati

  Hika egiterakoan, askotan, okerreko egiturak erabiltzen dira, esaterako, mendeko esaldiko aditzean ere hika-marka jartzea. Garrantzia ematen diote zuzentasunari. Hala ere, ikasteko prozesuan, garrantzitsua ikusten dute hika egiten ausartzea, guztiz ondo egin ez arren eta tarteka hanka sartu arren.

• Hika biziberritzeko, zer?

  Alaine Agirre Gorostiaga (2008) Izaro Agirre Zoilo (2008) Oñati

  Hika biziberritzeko zer ikusten duten beharrezko edo garrantzitsu: kontzientziazioa, ikastaroak, Euskaraldia hika, eskoletako saioak... Gazteak kontzientziatzea. Ahalegin bat egin beharra dago ikasteko.

• Hikako esaldi solteak

  Alaine Agirre Gorostiaga (2008) Izaro Agirre Zoilo (2008) Oñati

  Hika esaten dituzten esaldi solteak. Alaine saiatzen da amarekin elkarrizketa osoa hika egiten.

• Hitanoaren berezitasunak

  Maddi Atorrasagasti Fernandez (2007) Uxue Igartua Kortabarria (2007) Oñati

  Hitanoaren bereizgarriak: lagunarteko elkarrizketan gertutasuna ematen du, generoa bereizten du.

• Toka nagusi Oñatin; noka gutxi

  Maddi Atorrasagasti Fernandez (2007) Uxue Igartua Kortabarria (2007) Oñati

  Oñatin hika bizirik dago, baina toka entzuten da nagusiki eta mutilen artean. Parrandan hasten diren sasoian hasten dira elkarrekin hika mutilak. Etxean ez dute hikarik jaso, nahiz eta euren aitek lagunartean hika pixka bat egin. Noka gutxi entzun izan dute, esaldi solteak gehienbat. Ikastetxean ere hika gutxi.

• Nokaren galeraren arrazoiak

  Maddi Atorrasagasti Fernandez (2007) Uxue Igartua Kortabarria (2007) Oñati

  Etxe batzuetan semeari hika egin izan diote, baina alabari ez. Ohitura kontua edo noka ez jakitea izan daitekeela arrazoia uste dute. Nokaren galeraren arrazoiak. Emakumeek hika egitea gaizki ikusita zegoela entzuna dute. Emakumeek sozializatzeko aukera gutxiago izatea ere izan daiteke beste arrazoi bat.

• Hika, baserrian eta kalean

  Maddi Atorrasagasti Fernandez (2007) Uxue Igartua Kortabarria (2007) Oñati

  Garai batean hika baserritarren hizkeratzat hartzen zen. Gaur egun agian baserrietan gehiago erabiliko dela, baina kalean ere erabiltzen dela eta ez dagoela bereizketa nabarmenik uste dute.

• Hikaren inguruko iritzia

  Maddi Atorrasagasti Fernandez (2007) Uxue Igartua Kortabarria (2007) Oñati

  Hikaren inguruko iritzia. Gustatzen zaie, baina ez dute erabiltzen.

• Hitanoak generoa bereiztea ez dute arazo gisa ikusten

  Maddi Atorrasagasti Fernandez (2007) Uxue Igartua Kortabarria (2007) Oñati

  Hikak generoa bereizten du eta batzuek horren aurka azaldu daitezke, baina ez dute arazorik ikusten horrekin, elkarrizketa kideak aukeratu baitezake berari noka ala toka egitea nahi duen.

• Auzoko eta etxeko giroak, udan eta neguan

  Extefana Irastorza (1925) Hendaia

  Zubernoa auzotegia oso alaia omen zen Extefanaren haurtzaroan. Kalean orgak, idiak, eta zaldi karroak ikusten ziren. Uda aldean, arratsetan, klerona jotzen zuten auzoko mutil gazteek. Mixel Azkubekoa izaten zen hasten lehena, maiz, eta besteek erantzuten zioten, bakoitzak bere etxetik: Agerretik, Dorrondegitik... Neguan, aldiz, etxe barruko giroan kantatzen zen. Extefanaren etxean ohitura handia zuten, bai gurasoek eta bai ahizpek, lanean ari ziren bitartean, kantuan aritzeko.

• Hitanoa Lezon

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Lezon hika oso gutxi egiten da. Agustinak, anai-arrebekin eta oso gertuko batzuekin erabiltzen du. Hitanoari buruzko iritziak Lezon.

• Euskara. Hitanoaren erabilera

  Mercedes Agirre Elkoroiturbe (1899) Bergara

  Euskara. Hitanoaren erabilera. Osintxun azkenaldian zuka asko entzuten da.

• Hitanoa erabili du beti

  Felix Zubia Larrañaga (1950) Bergara

  Auzoan, lagunen artean eta anai-arrebekin hika egiten zuten. Transmisioa galdu egin da.

• Angiozarren, giro euskalduna; hika

  Bergara

  Eskolan zigortu egiten zituzten euskaraz hitz egiteagatik, nahiz eta errekreo garaian egiten zuten. Lagunekin beti egin du euskaraz eta hika ere (orain gutxiago). Mutil eta gizon askok, ez dakite noka erabiltzen.

• Euskalkien konplexuak

  Mertxe Laskurain Barrutia (1949) Bergara

  Etxean bizkaieraz eta gipuzkeraz hitz egin du beti. Ama bergararra zuen eta bere euskalkiarekin konplexua zuen, aitak bere euskera ederragoa zela esaten zuelako. Gerora, konplexua galdu zuen.

• Bizkaieratik, euskara batuara saltoa

  Mertxe Laskurain Barrutia (1949) Bergara

  Euskaraz alfabetatzen hasi zenean, bizkaieratik batuarako saltoa zaila egin zitzaion. Aditzekin zailtasunak izan zituen. Gero irakaslea izan denean, nahiz eta euskara batua irakatsi, herriko hizkera ere egiten zuten. Hika irakatsi izan du ere, baina ez du erabiltzen

• Hika gutxi erabili du

  Pedro Garitano Laskurain (1936) Bergara

  Mugertza eta San Lorentzo inguruak ziren Bergarako zona euskaldunenak. Ama bertakoa zuen Pedrok eta aita kaletarra zen. Etxean beti egin dute euskaraz eta amak batzuetan hika egiten zion. Lagunen artean, hika erabiltzen zuten jolasetarako. Auzoetan (Angiozarren adibidez), hika gehiago erabili da.