Hitanoari buruzko pasarteak

• Berrizen hika, Gerrikaitzen zuka

  Joxepa Mendiolea Ansotegi (1924) Munitibar-Arbatzegi-Gerrikaitz

  "Jatxi" aditza erabiltzen dute, eta "eratxi" ere ezagutzen du. Berrizen, Arratzun..., leku askotan bizita dago. Berrizen hika egiten zen, baina Gerrikaitzen ez, ezta bere aitak ere. Inoiz ikusi ditu gazteak nagusiei hika egiten, eta txarto irizten dio horri.

• Hitanoa eta erreberentziak

  Julio Zabaleta Yarza (1933) Natividad Zabaleta Yarza (1936) Legazpi

  Lagun artean eta neba arreben artean hika aritzen zirela dio Juliok, Natik dio bera hika trabatu egiten zela, eta zuka gehiago aritzen zela. Gurasoei zuka egiten zieten biek, baita aitona-amonei ere, eta apaizari, berorika. Elizak jakinarazpenik egiten bazuen kalean zehar ibiliko zirela olio santuarekin edo jauna hartzeko deia eginaz, makurtu egin behar izaten zuten elizakoak pasa arte, erreberentzia gisa. Konfesatzera ere sarri joan ohi ziren.

• Lagunekin eta anai-arrebekin hika; abadeari eta medikuari berori

  Faustina Lopez Larrea (1908) Eibar

  Lagunekin eta anai-arrebekin hika. Abade eta medikuei berorika egiten zitzaien.

• Hika eta zuka bai, berorika ez

  Krispin Arregi Mendiolagarai (1936) Amorebieta-Etxano

  Aitari zuka egiten zion eta aitak berari hika. Aita-semeak beti ika-mikan aritzen ziren. Aitak hika egiten zien seme-alabei eta beren artean ere hika egin izan dute neba-arreben artean. Alabari beti zu egin izan dio Krispinek. Berorika ez dio inori egin izan berak.

• Hitano gutxi, fraideen eraginez

  Juan Iturriondobeitia Larruzea (1929) Amorebieta-Etxano

  Berorika, zuka eta hika zeini egiten zien azaltzen du. Hitanoa gutxi egin izan dute; fraideen eraginez izan zitekeela dio.

• Hika mutilei bakarrik

  Jesus Zearreta Etxabe (1926) Amorebieta-Etxano

  Lagun artean hika egin izan dute, baina emakumeei ez. Abadeei eta medikuei berori esaten zieten.

• Zuka jarduteko ohitura

  Anastasio Zamalloa Zubero (1928) Amorebieta-Etxano

  Neba-arreben artean zuka egiten dute, baita aitak berarekin ere. Lagun artean ikasi zuen hika, baina zuka jarduteko ohitura dauka.

• Luma nola egin euskaraz?

  Imanol Miner Aristizabal (1974) Errenteria

  Euskara berandu iritsi zen LGTIBQ+ komunitatera. Bera baino zaharragoak diren kuadrilla euskaldun gay-en erreferenteak ez ditu ezagutu. Beraien artean euskaraz hitz egiteko formak (hika, noka...) bilatu zituzten eta hiztegi propioa sortu (oilategia, marisoinketa, lumatza...).

• Hika egiteko joera

  Jesus Mari Astigarraga Zubiaurre (1951) Elgoibar

  Hika egiteko ohitura du. Arrasatera ikastera joan zenean esan zioten hika egiten zuela; konturatzeke irteten zitzaion. 12-14 urtera arte denbora asko pasatzen zuen Errotatxo baserrian eta ziurrenik osaba-izebek egingo zioten hika. Umetan ere izebarenean pasa zuen denbora asko, arreba bikiak gaixotasun bat izan zuelako.

• Lagunekin beti hika

  Markos Gabilondo Irala (1942) Bergara

  Euskaraz hitz egiteko ohitura jendearen araberakoa da. Lagunekin hika egiten du.

• Hika gertukoekin, berorika apaizari eta medikuari

  Maritxu Loiola Ugarteburu (1948) Elgoibar

  Umetan hika egiten zuten mutilekin. Neskei, ostera, zuka gehiago. Etxean esaten zieten hika ez egiteko, hurbilekoei ez bazen. Apaizei eta medikuei berori esaten zieten. Mediku gehienak oinez ibiltzen ziren etxerik etxe. Elur handia zegoenean, aita bila joaten zitzaion, elkarrekin joateko.

• Hika zeinekin egiten duen

  Pello Arrieta Soraiz (1950) Elgoibar

  Aitak semeei hika egiten zien, alabei zuka. Amak denei zuka egiten zien. Berak anaiari hika egiten dio. Hika norekin egiten duen kontatzen du.

• Hitanoa ia galdu da

  Agurtzane Epelde Iriarte (1960) Elgoibar

  Euskara baserritarrei esker mantenduko dela uste du. Azpeitiko lehengusinekin hango hizkeran hika egiten saiatzen da. Elgoibarren hitanoa erabat galdu dela dio.

• Mutilengandik urrun

  Barbara Olaizola Mitxelena (1941) Lezo

  Hika desagertzeak pena ematen dio. Ikasi zutena da. Mutilei hika entzutea ohikoagoa zen. Hilekoa izan eta hurrengo udaran, mutilekin jolastea gaizki zegoela eta jostera bidali zuten. Dantzara joaten zirenean ere, mutilak urrunarazi egiten zituen.

• Anai-arrebekin eta seme zaharrenarekin hika

  Barbara Olaizola Mitxelena (1941) Lezo

  Anai-arreben artean hika egiten dute. Seme zaharrenarekin ere hika aritzen da; beste hiruei zuka egiten die. Ez dauka gogoan gurasoek hika egiten ote zioten.

• Etxean beti euskaraz

  Eugenio Salaberria Lazkano (1948) Lezo

  Etxean gurasoekin dena euskaraz egiten zuten. Aitak errietan egiten zien erdaraz entzundakoan. Aitak zuka egiten zien. Anai batzuekin hika egiten zuen eta lagun artean ere bai.

• Anai-arreben artean hika

  Ines Olaizola Mitxelena (1949) Lezo

  Anai-arreben artean hika egiten dute. Aitak anaiekin hika egiten zuela uste du; neskekin, ordea, zuka. Bi ahizpen artean gazteleraz egiten zuten, baita lagun artean ere. Aitari esker jarraitu zuen euskaraz. Kuadrilan bi-hiru lagunekin egiten du hika.

• Elgoibarko eta Getariako hitanoa

  Andres Alberdi Gorostiaga (1950) Getaria

  Elgoibarrera bizitzera joan zenean, hika pertsona helduek bakarrik egiten zuten. Emakumeko heldu batzuei lehenengoz "ikusiko jonau" entzun zienekoa.

• Aitak zuka egiten zien

  Txomin Mujika Latxa (1952) Elgoibar

  Aitak eguerdietan euskaraz irakasten zion etxean zuen liburu batekin. Ez du gogoan liburuaren izena, baina Julen Zabaletaren marrazkiak zituen. Placido Intxaustiren hiztegia ere bazuten etxean. Osaba-izebekin ere euskaraz egiten zuen. Aitak lagunartean hika egiten zuen, baina semeei beti zuka.

• Batzuek hika, beste batzuek zuka

  Mari Karmen Irazu Treku (1949) Lezo

  Aitak hika egiten zion, amak zuka. Errenterian lokutorioan ordua eskatu eta amak ahizpei deitzen zien; haiek bazeukaten telefono bana etxean. Ama ahizpa zaharrena zen. Lehengusu-lehengusinek zuka egin izan diote. Osabak hika egiten zion.