Hika hizketan

• Gaur egungo umeen jolasak

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Garai bateko eta gaur egungo umetako jolasak guztiz ezberdinak dira. Umeak zirenean, kalean jolasten zuten baina gaur egun dena kotxez beteta dago eta ezinezkoa da. Umetan jolasten zituzten jokuak ez dira ikusten gaur egun (goma, sokasaltoan...). Askotan umeak mugikorrarekin ere ikusten dira.

• Patinetean eskolara

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Umeak taldean joaten dira eskolara, patinetearekin.

• Hika mutilekin bakarrik egin izan du

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Arrasate

  Nahiz eta gurasoak haien artean eta semeekin zuka egin, etxean beti entzun du zuka egiten amonari eta osabei. Osabek beti hika egiten zieten. Gaztetan, mutilekin hika egiten hasi zen, baina neskekin ez. Gaur egun, jende gutxiagorekin egiten du euskalkiko hika. Hika batua gehiago erabiltzen du, gehienbat lantokian.

• Lantokian, hika batua erabiltzen du

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Arrasate

  Xabier irakaslea da, eta lankideekin euskara batuan hitz egiten du gehienbat. Hitanoz hitz egiten badu, batuan edo bere lankideen euskalkian egiteko joera dauka.

• Lagunekin hitanoz egiten noiz hasi ziren

  Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Xabierri gurasoek eta ia familia osoak beti egin diote hika. Umetan, lagunen artean ez zuten hika egiten, nahiz eta jakin. Inguruko herri txikietako ikasleak haiekin eskolara joaten hasi zirenean, eta haiek hika egiten zutela ikustean konturatu zen Xabier beraiek ere bazekitela hika eta horrela komunikatzeko aukera zutela. Gaur egun, 20 bat pertsonekin egiten du hika Arrasaten. Lantokian ere egiten dute.

• Seme-alabei hika egiten die

  Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Alabari hika egiten dio, baina horrez gain mutilekin bakarrik egiten du hika. Arrebak ez du inoiz hika egin, baina badaki.Alabari hasieran ez zion hika egiten, baina seme txikiari bai. Emazteak esanda hasi zen alabari ere hitanoz hitz egiten. Ez zaio kostatzen txip-a aldatzea.

• Hitanoa gizonek gehiago erabiltzen dute

  Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Ohitura faltagatik ez die emakumeei hika egiten. Emakumeei ez die inoiz entzuten hitanoz hitz egiten, baina ziur dago egon badaudela. Aurreko belaunaldikoen artean ere, gizonezkoek hitanoa gehiago erabili izan dutela uste du.

• Lehengusuen artean betidanik hika

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Lehengusuak dira eta betidanik hitz egin dute hikaz beraien artean. Lehengusinarekin eta arrebarekin ez, ordea.

• Hitanoz lagun taldean

  Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Xabier musika-talde baten dabil eta hainbatekin hitanoz egiten du.

• Hika egiteagatik burlak jaso

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Xabierrek ez du entzun inoiz hikaren inguruko iritzi txarrik, baina gurasoek gaztetan bai. Igorren kasuan, hamalau bat urte zituenean, mutil batzuek burla egiten zioten hitaniz hitz egiteagatik. Gaur egun, oso zaila da hika hitz egiten duen jendea topatzea kaleetatik.

• Arrasateko hika hiztunaren perfila

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Arrasateko hika hiztunaren perfila: gizonezkoak, helduak eta gehienbat baserri jatorrikoak.

• Hizkuntzaren txip-a aldatzea batzuetan zaila da

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Xabierren emaztea, hikako ikastaroan ibili da, baina berari zaila egiten zaio 20 urtez zuka ibili ondoren, hikara aldatzea.

• Arrasaten euskara gutxi entzuten da

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Arrasaten euskaraz entzutea geroz eta zailagoa da, eta hitanoa berreskuratzeko lehenengo euskara berreskuratu beharko litzake. Nahiz eta eskoletan dena euskaraz izan, ingurua erdalduna da eta horrek gaztelaniaz hitz egitera eramaten du gizartea.

• Arrasaten hitanoa bultzatzea ez da lehentasun bat

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Euskaraz bizitzeko aukera duen norbaitentzat edo gizarte batentzat, erronka bat izan daiteke hitanoa bultzatzea. Baina euskararen egoera txarra den lekuetan, ez. Errezagoa da gaztelaniaz bizitzea, inguruak hori errazten duelako. Errezagoa da Oñatira joan eta hango norbaitekin hika egitea, Arrasaten egitea baino.

• Euskalkiak, bai edo ez?

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Euskalkiak mantentzeko zailtasunez hitz egiten du Xabierrek. Igorrek, ordea, euskalki asko egoteak hizkuntza zatitu bat egotea ahalbidetzen duela uste du. Euskararen jatorriaren eta garapeni buruz hausnartzen dute.

• Hizkuntza txikiak zatituta egoten dira

  Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Hizkuntza txikiak zatituta daudela uste du Igorrek. Hizkuntza ezberdin bat hitz egiten duen gizarte bat, estatu boteretsu baten menpe dagoenean, hizkuntza hori oso zatituta egoten da.

• Hizkuntza bateratu baten abantailak

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Hizkuntza guztiek daukate elkartzeko edo banatzeko gaitasuna, eta geroz eta egitura boteretsuago bat egon, hizkuntza bateratu bat egongo da. Euskalkien kasuan, leku ezberdinetako jendea elkartzen bada, zein euskalkitan egingo den eta horretarako hizkuntza bateratu baten abantailak zeintzuk diren azaltzen dituzte. Prozesu luzea dela uste dute, normaltasunez eman beharko litzatekeena.

• Euskalkien galera, euskara batuaren alde

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Euskara batua indartzeko, euskalkien eta ondorioz herri nortasunaren galera eman dela dio Xabierrek. Igorrentzat, etorkizun batean jende gehiagok euskara erabiltzen badu, entitate batek goitik indarra egingo duelako izango da.

• Hizkuntza baten helburua

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Hizkuntza baten helburua komunikatzea bada, hizkuntza bateratuago bat behar dela uste du Igorrek. Denok euskalki berdinean hitz egingo bagenu, euskara indartsuagoa izango litzateke. Igor, ordea, ez dago ados.

• Hitanoaren inguruko arauak

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Hitanoaren inguruan dauden idatzi gabeko arauak errespetatzeari buruz hitz egiten dute. Momentu zehatzetan, eta ikasteko bada, ondo ikusten dute. Xabierri behin ikasle batek hika egin zion galdera bat, eta honek hika erantzun. Ikasleak ez zion Xabierri ulertu, eta kontestu horretan adibidez, ez du ikusten hika erabili behar denik, agian beste batzuei ere kostatu egingo zaielako ulertzea. Baina, ulertzen du ere arauetatik kanpo erabili egin behar dela, oso jende gutxik duelako aukera hikaz hitz egiteko familia barruan.