Hika hizketan
-
Arrasaten hitanoa bultzatzea ez da lehentasun bat
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Euskaraz bizitzeko aukera duen norbaitentzat edo gizarte batentzat, erronka bat izan daiteke hitanoa bultzatzea. Baina euskararen egoera txarra den lekuetan, ez. Errezagoa da gaztelaniaz bizitzea, inguruak hori errazten duelako. Errezagoa da Oñatira joan eta hango norbaitekin hika egitea, Arrasaten egitea baino.
-
Euskalkiak, bai edo ez?
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Euskalkiak mantentzeko zailtasunez hitz egiten du Xabierrek. Igorrek, ordea, euskalki asko egoteak hizkuntza zatitu bat egotea ahalbidetzen duela uste du. Euskararen jatorriaren eta garapeni buruz hausnartzen dute.
-
Hizkuntza txikiak zatituta egoten dira
Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Hizkuntza txikiak zatituta daudela uste du Igorrek. Hizkuntza ezberdin bat hitz egiten duen gizarte bat, estatu boteretsu baten menpe dagoenean, hizkuntza hori oso zatituta egoten da.
-
Hizkuntza bateratu baten abantailak
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Hizkuntza guztiek daukate elkartzeko edo banatzeko gaitasuna, eta geroz eta egitura boteretsuago bat egon, hizkuntza bateratu bat egongo da. Euskalkien kasuan, leku ezberdinetako jendea elkartzen bada, zein euskalkitan egingo den eta horretarako hizkuntza bateratu baten abantailak zeintzuk diren azaltzen dituzte. Prozesu luzea dela uste dute, normaltasunez eman beharko litzatekeena.
-
Euskalkien galera, euskara batuaren alde
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Euskara batua indartzeko, euskalkien eta ondorioz herri nortasunaren galera eman dela dio Xabierrek. Igorrentzat, etorkizun batean jende gehiagok euskara erabiltzen badu, entitate batek goitik indarra egingo duelako izango da.
-
Hizkuntza baten helburua
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Hizkuntza baten helburua komunikatzea bada, hizkuntza bateratuago bat behar dela uste du Igorrek. Denok euskalki berdinean hitz egingo bagenu, euskara indartsuagoa izango litzateke. Igor, ordea, ez dago ados.
-
Hitanoaren inguruko arauak
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Hitanoaren inguruan dauden idatzi gabeko arauak errespetatzeari buruz hitz egiten dute. Momentu zehatzetan, eta ikasteko bada, ondo ikusten dute. Xabierri behin ikasle batek hika egin zion galdera bat, eta honek hika erantzun. Ikasleak ez zion Xabierri ulertu, eta kontestu horretan adibidez, ez du ikusten hika erabili behar denik, agian beste batzuei ere kostatu egingo zaielako ulertzea. Baina, ulertzen du ere arauetatik kanpo erabili egin behar dela, oso jende gutxik duelako aukera hikaz hitz egiteko familia barruan.
-
Hitzak elkartzeko joera
Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Helduagoek, hitzak elkartzeko joera dutela uste du Igorrek.
-
Euskalki ezberdinak ulertzeko gaitasuna
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Euskalki ezberdinak ulertzeko gaitasuna. Askotan hitz konkretuak ulertzea zaila da, baina kontestuan esan nahi dena ulertzen da. Anekdota bat kontatzen du.
-
Mugikorrik gabeko garaia
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Mugikorraren erabilera mugatu egiten du Xabierrek eta telefonoa isilik izaten du ia beti. Mugikorrik ez zegoen garaian, autonomoagoak ginen eta itxaroten genekien. Distantziak motzagoak dira mugikorra dugunetik eta poliki-poliki bizitza aldatu digula uste dute.
-
Irakurzaletasuna
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Xabierrek gehienetan gaztelaniaz irakurtzen du, ez hizkuntzagatik, edukiagatik baizik. Irakurzaletasunaz eta eskola garaiko literatura irakasgaiaz hitz egiten dute.
-
Emakumearen paperaren aldaketa
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Emakumearen bizimodua hobetu egin da garai batetik hona, nahiz eta oraindik asko falta den. askotan, matxistak ez garela uste dugu, baina bagara.
-
Garai batean eskolaz kanpoko klaseetara joatea arraroa zen
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Arrasate
Gazteak zirenean, jende gutxi joaten zen eskolaz kanpoko klaseetara. Gaur egun, arraroa da ez joatea.
-
Garai batean haur gehiago zeuden
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Umeak zirenean, askoz ere hau gehiago zeuden. Gaur egun, Arrasaten haur gehien dituen auzoei buruz hitz egiten dute. Arrasateko jende asko Aretxabalaetara bizitzera joan zen, etxebizitza aukerak zirela eta.
-
Herrigintzarekiko konpromezuaren aldaketa
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Garai batean, gauza egiteko taldekako joera bat zegoen. Gaur egun, ordea, indibidualagoa da. Horren ardura, beraien adinekoak dutela uste du Xabierrek. Gauza batzuk onerako aldatu dira, biana beste batzuk ez.
-
Baserritarra izatea edo baserrian bizitzea, ezberdina
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Ez da berdina baserritarra eta baserrian bizi dena. Gaur egun, baserriaren irudia erromantizatua dagoela uste du Xabierrek. Baserritik bizitzeak kostu handia dauka. Ez da berdina garai bateko baserriaren bizimodua edo gero lantegira lanera joan zenarena.
-
Baserritar gutxi geratzen dira
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Gaur egun, baserri asko oso apainduta eta edertuta daude, baina baserriari lotutako lanbideak eta jakituria galdu egin dira. Jende gutxi dago baserritik bizi dena. Baserriko lanen, produktuen, mekanizazioaren... aldaketak. Garai batean, jendeak gauza asko zekiskien egiten, konpontzen, berrerabiltzen...
-
Gaur egun ez dakigu ezer egiten
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Gaur egun, edozer gauza egiteko delegatu egiten dugu (gela bat margotu, txorrota bat aldatu...) eta garai batean, norberak edo inguruko batek egiten zuen. Gaur egun, gauza gutxiago egiten dakigu.
-
Baserritik bizi nahi duenarentzat, laguntzak
Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate
Sistema bat topatu beharko litzateke, baserritarrak beti egoteko eta baserritik bizi nahi duenarentzat erreztasunak jartzeko: alokairuan, saltzen lagundu, mekanizazioan lagundu... Xabierrek kasu bat kontatzen du.
-
Aitak hika egin izan die, baina gazteenari ez
Amaia Aiastui Leibar (1956) Arrasate
Amak zuka egiten die. Aitak hiruri hika egiten die eta txikienari zuka. Gurasoek beraien artean zuka egin izan dute, eta anai-arrebekin hika.