Hika hizketan

• Aditz formalen eta hizkeran arteko ezberdintasuna

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Aditz tauletan agertzen dena eta hitz egiteko modua oso ezberdina da.

• Mugikorrik gabeko garaiak

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Mugikorrak erabiltzen ez ziren garaiari buruz hitz egiten dute. Lehenengo mugikorrak nolakoak ziren. Unibertsitate inguruko telefono-kabinetan ilarak egoten ziren telefonoz deitzeko.

• Bizitzan ez dute ezer faltan bota izan

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Garai bateko eta gaur egungo emakumearen bizimodua nola aldatu den. Haien amekin alderatuta, ondo bizi izan direla uste dute. Askatasun gehiago izan dute, etxetik kanpo lan egin dute... Juncalen etxean, umetan, etxeko zereginak egiten zituzten guztiek, mutilek eta neskek. Ez dute ezer faltan bota izan.

• Ikastolako oroitzapenak

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Ikastolako lagunen artean, beti dago norbait guztiaz gogoratzen dena. Ikastolan askatasun gehiago zutela uste dute. Erlijioko irakaslea gogoratzen dute.

• Baserria izatearen abantailak

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Baserriko bizimodua beti izan da gogorra, batez ere animaliak izanda. Juncalen ustez, joera bat ikusten ari da baserrira bueltatzeko. Estherrentzat, askotan baserri mundua idealizatu egiten da. Umetan, oporraldiak baserrian apsatzen zituzten hango lanak egiten. Koronabirusaren garaian, jende askok eskertu zuen baserrian bizi ahal izatea.

• Baserri mundua arriskuan?

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Baserri mundua arriskuan dagoen edo ez eztabaidatzen dute. Baserri bat konpontzea eta produkzio bat aurrera eramatea, oso garestia da. Juncalek, inguruko baserritarren artean lanak banatzen dituen auzo bati buruz hitz egiten du.

• Militantzia lehen eta orain

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Gaur egungo militantzia eta garai batekoa, oso ezberdina da. Konpromezu-maila asko murriztu da.

• Gaur egungo umeen jolasak

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Garai bateko eta gaur egungo umetako jolasak guztiz ezberdinak dira. Umeak zirenean, kalean jolasten zuten baina gaur egun dena kotxez beteta dago eta ezinezkoa da. Umetan jolasten zituzten jokuak ez dira ikusten gaur egun (goma, sokasaltoan...). Askotan umeak mugikorrarekin ere ikusten dira.

• Patinetean eskolara

  Esther Learreta Errarte (1966) Junkal Perez Lizarralde (1967) Arrasate

  Umeak taldean joaten dira eskolara, patinetearekin.

• Hika mutilekin bakarrik egin izan du

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Arrasate

  Nahiz eta gurasoak haien artean eta semeekin zuka egin, etxean beti entzun du zuka egiten amonari eta osabei. Osabek beti hika egiten zieten. Gaztetan, mutilekin hika egiten hasi zen, baina neskekin ez. Gaur egun, jende gutxiagorekin egiten du euskalkiko hika. Hika batua gehiago erabiltzen du, gehienbat lantokian.

• Lantokian, hika batua erabiltzen du

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Arrasate

  Xabier irakaslea da, eta lankideekin euskara batuan hitz egiten du gehienbat. Hitanoz hitz egiten badu, batuan edo bere lankideen euskalkian egiteko joera dauka.

• Lagunekin hitanoz egiten noiz hasi ziren

  Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Xabierri gurasoek eta ia familia osoak beti egin diote hika. Umetan, lagunen artean ez zuten hika egiten, nahiz eta jakin. Inguruko herri txikietako ikasleak haiekin eskolara joaten hasi zirenean, eta haiek hika egiten zutela ikustean konturatu zen Xabier beraiek ere bazekitela hika eta horrela komunikatzeko aukera zutela. Gaur egun, 20 bat pertsonekin egiten du hika Arrasaten. Lantokian ere egiten dute.

• Seme-alabei hika egiten die

  Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Alabari hika egiten dio, baina horrez gain mutilekin bakarrik egiten du hika. Arrebak ez du inoiz hika egin, baina badaki.Alabari hasieran ez zion hika egiten, baina seme txikiari bai. Emazteak esanda hasi zen alabari ere hitanoz hitz egiten. Ez zaio kostatzen txip-a aldatzea.

• Hitanoa gizonek gehiago erabiltzen dute

  Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Ohitura faltagatik ez die emakumeei hika egiten. Emakumeei ez die inoiz entzuten hitanoz hitz egiten, baina ziur dago egon badaudela. Aurreko belaunaldikoen artean ere, gizonezkoek hitanoa gehiago erabili izan dutela uste du.

• Lehengusuen artean betidanik hika

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Lehengusuak dira eta betidanik hitz egin dute hikaz beraien artean. Lehengusinarekin eta arrebarekin ez, ordea.

• Hitanoz lagun taldean

  Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Xabier musika-talde baten dabil eta hainbatekin hitanoz egiten du.

• Hika egiteagatik burlak jaso

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Xabierrek ez du entzun inoiz hikaren inguruko iritzi txarrik, baina gurasoek gaztetan bai. Igorren kasuan, hamalau bat urte zituenean, mutil batzuek burla egiten zioten hitaniz hitz egiteagatik. Gaur egun, oso zaila da hika hitz egiten duen jendea topatzea kaleetatik.

• Arrasateko hika hiztunaren perfila

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Arrasateko hika hiztunaren perfila: gizonezkoak, helduak eta gehienbat baserri jatorrikoak.

• Hizkuntzaren txip-a aldatzea batzuetan zaila da

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Xabierren emaztea, hikako ikastaroan ibili da, baina berari zaila egiten zaio 20 urtez zuka ibili ondoren, hikara aldatzea.

• Arrasaten euskara gutxi entzuten da

  Xabier Elkorobarrutia Letona (1966) Igor Herrarte Letona (1978) Arrasate

  Arrasaten euskaraz entzutea geroz eta zailagoa da, eta hitanoa berreskuratzeko lehenengo euskara berreskuratu beharko litzake. Nahiz eta eskoletan dena euskaraz izan, ingurua erdalduna da eta horrek gaztelaniaz hitz egitera eramaten du gizartea.