Hitanoari buruzko pasarteak

• Hika, zuka eta berorika, bakoitza bere lekuan

  Bixente Lizaso Itxaso (1931) Urnieta

  Berak hika egiten du ahal duen guztietan. Lagun batekin gertatutako kasua: zuka egiten hasi zaio oraintsu eta Bixenteri ez zaio batere gustatzen. Zukak errespetua adierazten du. Ikusi izan du semea aitari hika egiten, baina lotsagarri samarra iruditzen zaio. Gurasoei berorika egiten zitzaien. Berak ez zuen horrekin jarraitu seme-alabekin, baina arreba batek bai. Apaizari ere berorika.

• Hika eta berorika egiteko ohitura gutxi

  Ines Ibargutxi Larrea (1924) Legazpi

  Hika egiteko ohiturarik ez du izan Inesek. Berorika medikuari eta apaizari egiten zioten. Parrokoari "Berori" deitzen zioten, hori bere izena zelakoan.

• Pertsona bat, tratamendu bat

  Juli Elizburu Agirre (1939) Jesus Lizarazu Unanue (1936) Zumarraga

  Jesusen etxean, anai-arreben artean, hika edo zuka egiten zuten; gurasoekin, zuka. Apaizari, medikuari eta albaitariari berorika egiten zieten. "Usted" eginez gero, haserretu egiten ziren.

• Hika, zuka edo berorika

  Koldo Pildain Gonzalez de Langarika (1931) Otxandio

  Gurasoei eta adinduei zuka egin behar zaie berba, baina lagun artean hika egiten da. Kuadrillako neskekin ere hika erabiltzen dute. Alkate, mediku eta horrelakoei zuka zuzentzen ikasi zuten, eta abadeei, berriz, berorika.

• Mutilzahar kuadrilla batekin hika ikasi

  Edurne Ormazabal Izagirre (1934) Maite Ormazabal Izagirre (1937) Zumarraga

  Hika erabiltzea gauza berria da. Tabernan, mutilzahar kuadrilla batekin ikasi zuten, baina ez zegoen ondo ikusita. Errespetu falta adierazten zuen.

• Errezilen, gurasoei eta aitona-amonei "berori"

  Imanol Lazkano Uranga (1936) Azpeitia

  Errezilen, "berori" esaten zieten gurasoei eta aitona-amonei . Apaizari ere berorika egin behar izaten zitzaion. Apaizari hika egiten zion mutil baten pasadizoa kontatzen du.

• Berrizen hika, Gerrikaitzen zuka

  Joxepa Mendiolea Ansotegi (1924) Munitibar-Arbatzegi-Gerrikaitz

  "Jatxi" aditza erabiltzen dute, eta "eratxi" ere ezagutzen du. Berrizen, Arratzun..., leku askotan bizita dago. Berrizen hika egiten zen, baina Gerrikaitzen ez, ezta bere aitak ere. Inoiz ikusi ditu gazteak nagusiei hika egiten, eta txarto irizten dio horri.

• Hitanoa eta erreberentziak

  Julio Zabaleta Yarza (1933) Natividad Zabaleta Yarza (1936) Legazpi

  Lagun artean eta neba arreben artean hika aritzen zirela dio Juliok, Natik dio bera hika trabatu egiten zela, eta zuka gehiago aritzen zela. Gurasoei zuka egiten zieten biek, baita aitona-amonei ere, eta apaizari, berorika. Elizak jakinarazpenik egiten bazuen kalean zehar ibiliko zirela olio santuarekin edo jauna hartzeko deia eginaz, makurtu egin behar izaten zuten elizakoak pasa arte, erreberentzia gisa. Konfesatzera ere sarri joan ohi ziren.

• Lagunekin eta anai-arrebekin hika; abadeari eta medikuari berori

  Faustina Lopez Larrea (1908) Eibar

  Lagunekin eta anai-arrebekin hika. Abade eta medikuei berorika egiten zitzaien.

• Hika eta zuka bai, berorika ez

  Krispin Arregi Mendiolagarai (1936) Amorebieta-Etxano

  Aitari zuka egiten zion eta aitak berari hika. Aita-semeak beti ika-mikan aritzen ziren. Aitak hika egiten zien seme-alabei eta beren artean ere hika egin izan dute neba-arreben artean. Alabari beti zu egin izan dio Krispinek. Berorika ez dio inori egin izan berak.

• Hitano gutxi, fraideen eraginez

  Juan Iturriondobeitia Larruzea (1929) Amorebieta-Etxano

  Berorika, zuka eta hika zeini egiten zien azaltzen du. Hitanoa gutxi egin izan dute; fraideen eraginez izan zitekeela dio.

• Hika mutilei bakarrik

  Jesus Zearreta Etxabe (1926) Amorebieta-Etxano

  Lagun artean hika egin izan dute, baina emakumeei ez. Abadeei eta medikuei berori esaten zieten.

• Zuka jarduteko ohitura

  Anastasio Zamalloa Zubero (1928) Amorebieta-Etxano

  Neba-arreben artean zuka egiten dute, baita aitak berarekin ere. Lagun artean ikasi zuen hika, baina zuka jarduteko ohitura dauka.

• Luma nola egin euskaraz?

  Imanol Miner Aristizabal (1974) Errenteria

  Euskara berandu iritsi zen LGTIBQ+ komunitatera. Bera baino zaharragoak diren kuadrilla euskaldun gay-en erreferenteak ez ditu ezagutu. Beraien artean euskaraz hitz egiteko formak (hika, noka...) bilatu zituzten eta hiztegi propioa sortu (oilategia, marisoinketa, lumatza...).

• Hika egiteko joera

  Jesus Mari Astigarraga Zubiaurre (1951) Elgoibar

  Hika egiteko ohitura du. Arrasatera ikastera joan zenean esan zioten hika egiten zuela; konturatzeke irteten zitzaion. 12-14 urtera arte denbora asko pasatzen zuen Errotatxo baserrian eta ziurrenik osaba-izebek egingo zioten hika. Umetan ere izebarenean pasa zuen denbora asko, arreba bikiak gaixotasun bat izan zuelako.

• Lagunekin beti hika

  Markos Gabilondo Irala (1942) Bergara

  Euskaraz hitz egiteko ohitura jendearen araberakoa da. Lagunekin hika egiten du.

• Hika gertukoekin, berorika apaizari eta medikuari

  Maritxu Loiola Ugarteburu (1948) Elgoibar

  Umetan hika egiten zuten mutilekin. Neskei, ostera, zuka gehiago. Etxean esaten zieten hika ez egiteko, hurbilekoei ez bazen. Apaizei eta medikuei berori esaten zieten. Mediku gehienak oinez ibiltzen ziren etxerik etxe. Elur handia zegoenean, aita bila joaten zitzaion, elkarrekin joateko.

• Hika zeinekin egiten duen

  Pello Arrieta Soraiz (1950) Elgoibar

  Aitak semeei hika egiten zien, alabei zuka. Amak denei zuka egiten zien. Berak anaiari hika egiten dio. Hika norekin egiten duen kontatzen du.

• Hitanoa ia galdu da

  Agurtzane Epelde Iriarte (1960) Elgoibar

  Euskara baserritarrei esker mantenduko dela uste du. Azpeitiko lehengusinekin hango hizkeran hika egiten saiatzen da. Elgoibarren hitanoa erabat galdu dela dio.

• Mutilengandik urrun

  Barbara Olaizola Mitxelena (1941) Lezo

  Hika desagertzeak pena ematen dio. Ikasi zutena da. Mutilei hika entzutea ohikoagoa zen. Hilekoa izan eta hurrengo udaran, mutilekin jolastea gaizki zegoela eta jostera bidali zuten. Dantzara joaten zirenean ere, mutilak urrunarazi egiten zituen.