Hitanoari buruzko pasarteak
-
Hika, batzuekin bai, beste batzuekin ezin
Mila Etxezarreta Agirre (1957) Joxe Mari Mendizabal Lete (1955) Antzuola
Ilobari hika egitea kosta egiten zaio Milari, hark eskatu arren. Bilobei egitea ere ez zaio ateratzen. Dakitenek egin behar dutela dio. Joxe Marik koinatuekin ere egiten du. Euskalkiei buruzkoak aipatzen dituzte.
-
Hika baserritarrena eta baldarra, batzuentzat
Mila Etxezarreta Agirre (1957) Joxe Mari Mendizabal Lete (1955) Antzuola
Institutuan bi lagunekin hika egiten zuen Milak, eta biak ziren baserri girokoak. Joxe Marik kaletarrekin ere egin izan du. Etxean emakumeei hika egitea ez zela fina esaten zioten lagun bati buruz berba eginez, Milak uste du lotuta egon daitezkeela hika baserritarrena den ideia eta gainera baserritarrak baldartzat hartzearena ere bai.
-
Emakumeei hika egitea ez zela fina
Mila Etxezarreta Agirre (1957) Joxe Mari Mendizabal Lete (1955) Antzuola
Milak dio etxe batzuetan gertatu dela emakumeei ez zitzaiela gustatzen hika egin ziezaioten, haientzat ez zelako batere fina. Joxe Marik ez dauka argi zergatik gertatzen den hori.
-
Seme-alabei zuka; semeek lagun artean hika
Mila Etxezarreta Agirre (1957) Joxe Mari Mendizabal Lete (1955) Antzuola
Seme-alabei zuka egiten die Milak eta Joxe Marik ere semeei zuka egiten die. Ingurukoak seme-alabei zuka egiten entzun izanak eragina izango zuela uste du Joxe Marik. Joxe Mariren amak hika egiten die bilobei; Milaren amak, ostera, zuka. Semeek kuadrilan hika egiten dutela dio.
-
Hitanorik ez adinekoei edo konfidantzarik ez dutenei
Mila Etxezarreta Agirre (1957) Joxe Mari Mendizabal Lete (1955) Antzuola
Gurasoei ezingo lieke egin Milak, eta ilobak bere aitari hika egitea gogorra egiten zaio, nahiz eta galtzea baino hobeto iruditzen zaion. Joxe Marik gaztetako pasarte bat kontatzen du. Ez dute hika egiten adinekoekin eta konfidantza handirik ez dutenekin. Hainbat adibide jartzen dituzte.
-
Lagun artean hika, bestela aldakor
Mila Etxezarreta Agirre (1957) Joxe Mari Mendizabal Lete (1955) Antzuola
Milak lagunartean egiten du hika. Institutuan batzuekin egiten zuen eta beste batzuekin ez. Joxe Marik orokorrean herrian hika egiten duela dio; lantokian berriz, mutilei hika eta neskei, batzuei bakarrik. Ez dakite zergatik gertatzen zaien hori, batzuen aurrean irteten diela hikak eta beste batzuen aurrean ez. Boladaka ere izaten dela diote.
-
Hika, bata mutikotatik, bestea gaztetxotan hasita
Mila Etxezarreta Agirre (1957) Joxe Mari Mendizabal Lete (1955) Antzuola
Joxe Marik mutikotatik egiten du hika, etxetik jaso du eta. Milak, ostera, etxean entzuten zuen baina ez zuen egiten, animaliei ez bazen; hamabost urte ingururekin hasi zen. Auzokoek hika egiten zioten Joxe Mariri. Lagunartean beti hika egin izan du Joxe Marik. Batzuekin hika egiten hasi zen Mila.
-
Hikaren kontrako jarrera gutxi
Jaione Azpiazu Larrañaga (1969) Azkoitia
Nagusiagoei hika egitea gaizki ikusita zegoen garai batean, ez zen errespetuzkoa. Hika baldarra iruditzen zaielako edo beraientzat egokia ez delako hika gustatzen ez zaien gutxi batzuk badaudela dio. Kontrakoak ere bai, hika jakin ez eta gustura egingo luketenak.
-
Ezkondu ostean ere bikotearekin hika
Jaione Azpiazu Larrañaga (1969) Azkoitia
Gaztetan kuadrillan batzuekin hika eta beste batzuekin zuka egiten zuen, bakoitzarekin hartutako ohituraren arabera. Gaur egun hika gehiago egiten dutela dio. Mutil-lagunarekin hika hasi zen eta hala jarraitu zuten ezkondu ostean ere. Garai batean ez zegoen ondo ikusita eta adineko jendeak noizbait egin izan die komentarioren bat.
-
Alabei zuka
Jaione Azpiazu Larrañaga (1969) Azkoitia
Alabei ez diete hika egin eta hor akatsa izan dutela dio. Iloba mutilei hika egiten die eta neskei zuka, baina ez daki horren arrazoia. Alabek etxean beti entzun izan dute hika eta badakite, baina hitz egiteko ohitura falta.
-
Haserretutakoan, hika
Jaione Azpiazu Larrañaga (1969) Azkoitia
Bere buruari hika egiten dio, sarritan haserre. Alabekin ere haserretutakoan errazago egiten die hika.
-
Hika, hika dakienari
Jaione Azpiazu Larrañaga (1969) Azkoitia
Hika dakienari errazago egiten dio hika. Azkoitia-Azpeitia ingurukoei normalean hika egingo die, baina beste herrietakoei lehen hitza, normalean, zuka.
-
Usurbilen hika hitz egitea normala
Lander Iribar Zumeta (2004) Aimar Vázquez Saizar (2004) Usurbil
Kalean ikasi dute hika hitz egiten. 7-8 urterekin hasi ziren. Normalena hori da Usurbilen. Landerri aitak ere egin izan dio hika; Aimarri ez. Lasarte-Oriako gazteek gaztelaniaz egiten dute gehiago eta hika saiatzen direnek ez dutela ondo egiten diote. Beraien hika ere ez ei da ona.
-
Hika, mutilen artean eta modu naturalean ikasita
Lander Iribar Zumeta (2004) Aimar Vázquez Saizar (2004) Usurbil
Belarriz ikasi dute, modu naturalean. 16-17koei entzunda. Ez dira gogoratzen ikasketa-prozesuaz. Mutilen artean hitz egiten dute. Neskei normalean ez, aditz solte batzuk eta toka noka beharrean. Noka Usurbilen ez dute entzuten; uste dute neskek ez dakitela ondo.
-
Noka esaldi solteak soilik
Lander Iribar Zumeta (2004) Aimar Vázquez Saizar (2004) Usurbil
Usurbilen hitanoaren egoera osasuntsua dela diote. Kalean asko entzuten da. Mutilen artean bai, nesken artean ez hainbeste. Noka bultzatu beharko litzatekeela dioten arren, arraroa egingo litzaieke neskak noka entzutea. Noka esaldi solteak erabiltzen dituzte, umore tonuan, baina ez dira noka elkarrizketa bat mantentzeko gai, eta neskak ere ez.
-
Hitanoaren iritzi ona dute
Lander Iribar Zumeta (2004) Aimar Vázquez Saizar (2004) Usurbil
Herri txikietan hobeto mantendu da hitanoa. Donostiako bati hika eginez gero, baserritarrak direla pentsa dezakete. Beraiek iritzi ona daukate hitanoari buruz, egunerokoan erabiltzen dutelako.
-
Errespetuaren izenean, zuka
Lander Iribar Zumeta (2004) Aimar Vázquez Saizar (2004) Usurbil
Errespetuarekin lotzen dute zuka. Itxuraren eta adinaren arabera erabiltzen dute hika. Landerri ez zaio ondo iruditzen nagusiagoek berari hika egitea eta berak ezin hika erantzun ahal izatea.
-
Aitari hika egiteko ohiturarik ez
Lander Iribar Zumeta (2004) Aimar Vázquez Saizar (2004) Usurbil
Landerri ez zaio ateratzen aitari hika egitea, zuka egiten dio. Ohitura kontu bat da.
-
Noka ikasteari buruz
Lander Iribar Zumeta (2004) Aimar Vázquez Saizar (2004) Usurbil
Lander animatuko litzateke noka ikastera. Zaila egingo litzaioke. Kaleko hika dakite, eta ez dela oso zuzena diote. Noka lehenengo neskek ikasi behar dutela diote, bestela alferrik dela beraiek ikastea: ez dute izango norekin egin.
-
Hika, konfiantza girokoa
Lander Iribar Zumeta (2004) Aimar Vázquez Saizar (2004) Usurbil
Noka zabaltzeko, neskek beraien artean hitz egin beharko luketela dio Aimarrek. Hika konfidantzarekin lotzen dute. Ezezagun bati ez diote hika egingo. "Euskal label" batekin ere lotzen dute, baina hika ez dutela ondo egiten diote.