Hitanoari buruzko pasarteak

  • Ixabel Jauregi Ikasleei gela barruan euskara batuan eta zuka

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Magisteritza ikasi eta berehala Azpeitiko Karmelo Etxegarai ikastetxean hasi zen lanean. Irakasleen artean hika erabiltzen zuten, baina zalantza zuten ikasleei nola zuzendu. Gelatik kanpora erabiltzen zuten hitanoa, baina gela barruan euskara batua eta zuka. Gogoan du elkarrizketa batzuk hitanoz zituen Nemesio Etxanizen antzerki bat irakurri izan zutela eskolan, baina, horrez gain, ez zuten lanketa berezirik egiten. Herriko euskara ere ez da landu izan.

  • Ixabel Jauregi Atzerritik etorritako ikasle mutilak hika

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Duela 20 urte inguru hasi zirela atzerritik ikasleak etortzen dio. Mutil pakistandarrek, bertakoekin nahastean, hika ikasten dute. Neskek, berriz, bertakoekin harreman gutxiago izaten dutela eta gutxiago ikasten dutela uste du. Mutilek toka ikasten dute lagunartean eta berari ere halaxe egin izan diote noizbait. Hegoamerikarren kasuan, ez dutela euskara ikasteko hainbeste behar sentitzen iruditzen zaio.

  • Ixabel Jauregi Zukatik hikara aldatzeak esfortzua eskatzen du

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Askotan ez du ulertzen nolatan ari den galtzen noka, beraiek hain naturalki erabili izan dutenean. Seme-alabek ez dute elkarrekin hika egiten. Hizkuntza-ohitura aldatzeak esfortzua eskatzen du.

  • Ixabel Jauregi Adjektibo ezkorrak: zanpana, zarbua, txolina...

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Bere buruari hika egiten dio. "Hi haiz zanpana" espresioa. "Zarbua" izateak zer esan nahi duen. Mutilentzat erabiltzen da batez ere. Neskentzat kalifikatzaile gehiago daude: zanpana, txolina, zontzona... Bakoitzaren adiera.

  • Itziar Arrieta Neskekin hika gutxiago

    Itziar Arrieta Albizuri (1941) Olatz Arrieta Albizuri (1943) Yolanda Larrañaga Arrieta (1968) Jone Zabaleta Larrañaga (1998) Azkoitia

    Sekula ez dute entzun izan hika ez dela emakumeentzat egokia. Yolandak dio neska batekin hika egitekotan, espresio solteetan bakarrik erabiliko lukeela. Semeak lagunartean hika ikasi zuen eta aitari hasi zitzaion hika. Mutil gazteek erabiltzen dute elkarrekin, baina neskek ez. Joneri ia inork ez dio hika egin izan.

  • Irene Ezpeleta Gaztetan familiartean hika; gaur egun zuka

    Irene Ezpeleta Urkia (1935) Arrasate

    Abadeari berorika, neskame egondako familiakoei zuka eta anai-arreben artean gaztetan beti hika. Gurasoek hika egiten zieten eta haiek gurasoei zuka. Hika hitz egiteko ohitura galdu egin da.

  • Pedro Iriarte Zuketa, Xuketa eta hiketa

    Pedro Iriarte (1937) Abaurregaina

    Zuketa, xuketan eta hiketan egiten dute bai Zuberoan eta bai Aezkoan. Berorika ez. Apaizari zuketan, pertsona nagusiei bezalaxe. Haurrei xuketan. Hiketan lagun artean. Xuketan nola egiten den azaltzen du.

  • Elias Atutxa Berorika, zuka edo hika

    Elias Atutxa Orobiobasterra (1920) Amorebieta-Etxano

    Abadeei berorika zuzentzen zitzaien, baina eurek mutilei hika. Dimako mutil baten konfesioa kontatzen du. Eliasek gurasoei, arrebei eta semeei zuka berba egin die beti. Lagun artean, baina, hika egiten zuten.

  • inaki-arregi Senideek hika egiten zioten elkarri

    Iñaki Arregi Moraza (1927) Andoain

    Senideen artean hika hitz egiten zuten. Emaztearen aldeko familiak zukarako joera zuen, errespetu handiagokoa zela eta. Berorika ere hitz egiten zitzaien errespetu gehieneko pertsonei, aitonei, adibidez. Kontua asko aldatu da.

  • Mauri Lasaga Belategi Berorika, zuka edo hika

    Mauri Lasaga Belategi (1922) Jaione Ormaetxea Trojaola (1924) Aramaio

    Abade eta medikuei berorika zuzentzen zitzaizkien herritarrak garai hartan. Mauri etxean zuka mintzatzen zen.

  • Ixabel Labaka Hika, zuka, berorika

    Ixabel Labaka Ollo (1928) Astigarraga

    Hika hitz egiten die seme-alabei. Gurasoei zuka egiten zien. Apaizei berorika, baina bati ez zitzaion gustatzen. Adinekoei zuka.

  • 1224 Hika hitz egitea errespetu falta

    Juana Kruzelegi Arozena (1916) Azkoitia

    Hitanoa konfiantza gehiagokoa izaten zen, baina zuka hitz egiteak errespetu eta gozotasun gehiago ematen zuen. Irratia bazuten etxean eta bertsoak entzuten zituen. Anaia soinujolea zuen.

  • Juliana Olaizola Hika, zuka eta berorikaren erabilera

    Juliana Olaizola Gurrutxaga (1928) Azpeitia

    Etxean ahizpekin zuka egiten zuen; anaiei, ordea, gazteei bakarrik hika, zaharragoei zuka. Lagunartean hika egiten zuten, eta seme-alabei ere hika egiten die. Gurasoei zuka egiten zien. Berorika apaizari eta medikuari hitz egiteko erabiltzen zuten.

  • Inazio Agirre Perez Testuinguruaren araberako tratamenduak

    Inazio Agirre Perez (1922) Azpeitia

    Apaizari berorika egiten zitzaion. Lagunartean hika egiten zen, eta etxean (berak behintzat) zuka. Lagunarteko hizkerako esamolde batzuk aipatzen ditu.

  • Albina Arregi Tratamendu desberdina pertsonaren arabera

    Albina Arregi Urbieta (1910) Azpeitia

    Etxean hika egiten zuten anai-arreben artean; gurasoei zuka; meza ematen zuten apaizei eta medikuei, ordea, berorika. Autorik ez zegoen garaian, medikua zaldiz joaten zen.

  • 1629 Euskaraz bizitakoa, hika eta zuka nori egin izan dien

    Iñaki Lizaso Mendizabal (1935) Azpeitia

    Euskaraz hitz egitea debekatuta egon arren, beraiek ez zekiten erdaraz hitz egiten, eta ez zioten debekuari kasurik egiten. Lagun artean hika egin izan dute beti. Emakumeei, anai-arrebei, eta seme-alabei, ordea, ez die hika egiten. Apaizari zuka egiten dio.

  • Francisca Seberiana Euskara nola erabili duen bere bizitzan

    Francisca Seberiana Larrañaga Zubiaurre (1922) Azpeitia

    Eskolan mojekin erdaraz egiten zuten, erdaldunak baitziren haietako asko. Ez du sumatzen alde handirik Olatzeko jendearen eta kaletarren arteko euskaran. Berak hika asko egiten zuen, baita helduagoei ere.

  • Gregorio Yeregi Apaizari ematen zitzaion tratamendua

    Gregorio Yeregi Aranalde (1940) Berastegi

    Lehen apaizarekin topatzean, txapela kendu egin behar izaten zen. Apaizari, gurasoei eta zaharragoei berorika hitz egiten zieten. Zuka senideei egiten zitzaien; baina anai-arrebei eta lagunei hika.

  • J Puerta Kaia eta euskara

    Jabier Puerta Galdos (1927) Donostia

    Arrantzaleek euskaraz egiten zuten normalean. Orain arrantzalerik ez dago ia; kanpotar asko dago. Marinelei deitzera joaten zen bera, sokatik tira eginda kanpaitxoa jotzera. Hika erabiltzen zuten. Zaharrak gogorrak ziren.

  • Juanita Txintxurreta Denerako zuten astia

    Juanita Txintxurreta Ugalde (1932) Donostia

    Lekak bildu eta soinekoa plantxatu, denerako zuen astia. Mutila puntual etortzea gustatzen zitzaion. Tranbian. Euskaraz hitz egiten zuten etxean, hika.