Hika hizketan
-
Gazteenek ez darabilte hitanorik
Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola
Hitanoa galtzeko bidean dagoela uste du Karmenek. Gazteak ez ditu hika entzuten. Berrogei urte ingurukoek egiten dutela diote. Jendea hika tratatzea lotsagabea zela dio Karmenek. Genarok dio ohiturak aldatzea ez dela samurra. Bultzatu egin behar dela diote, etxetik edo ikastolatik.
-
Gazteek hika egiten dietenean, pozik
Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola
Karmenek mutilei zein neskei berdin egiten die hika; Genarok ere hala dio. Gazteren batek hika egiten dienean, poz hartzen dute.
-
Hika baserritarrena, eta baserritarrak zapalduta
Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola
Hika egitea lotsagabekeria zen garai batean, Karmenen ustetan; zuka egin behar zitzaion jendeari. Hika baserritarren hizkera zela esaten zen. Baserritar moduan zapalduta sentitu izan da Karmen. Genarok azaltzen du aurreko belaunaldiaren garaian, maiorazgoa izatea garrantzitsua zela baina industria garatu zenean, emakumeak zigarroak erretzen eta gazteleraz hasi zirela, kategoria emango balie bezala. Baserriak hizkuntza eta beste gauza asko mantendu izanak balio handia daukala dio Karmenek. Baserritarrak jende bajutzat hartzen zituztela kontatzen du Karmenek.
-
Eskolara gutxitan, kaletarrak baxuagotzat hartu
Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola
Karmen noizean behin joaten zen eskolara, lehenengo baserriko lanak ziren. Eskolan erdaraz egin behar izaten zutela dio Genarok, eta gaizki eginez gero, zigorra. Baserritarrak baxuago ikustearena hortik ere etor daitekeela dio Genarok.
-
Hika egin ziezaioten eskatu zien etxekoei
Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola
Anai-arreben artean hika egin izan dute. Gurasoek etxean alabei ez zieten hika egiten, semeari bakarrik; Liernik eskatu eta hala egiten hasi ziren. Amak ahizparekin hika egin izan du; aitaz ez dago hain seguru. Imanolek zuka egiten die seme-alabei gehiago; senarrarekin, ostera, hika.
-
Nagusiagoei hika egitearren, errieta
Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola
Osaba bati hika egin zion Liernik eta errieta egin zion osabak. Imanolek pasarte bat kontatzen du. Imanolen semeak osabei hika egitearren errietak jaso izan dituela dio.
-
Inguruko gehienekin hika
Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola
Imanolek gaur egun hika edozeinekin egiten duela dio. Ume txikiekin ez zaie hika irtetzen. Liernik dio inguruko gehienekin hika egiten dutela. Zaharragoekin hika egiteak gorabeherak sortu izan dizkie.
-
Errespetua ez da hitanoarekin neurtzen
Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola
Berdinetik berdinera daudela sentitzen dutenekin egiten dute hika. Lierniri semeak hika egiten dio, ikaste aldera, eta orain arte ez zen horrela egiten. Imanoleren semeak denei egiten die hika, zahar eta gazte. Hitanoak jarraituko badu, arauak malgutzea ondo ikusten dute. Errespetua ez dela hitanoarekin neurtzen uste dute.
-
Gazteetan mutilek gehiago darabilte hitanoa
Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola
Gazteek mutilen artean hika egiten dute; neskei ere egiten diete baina toka. Orokorrean herrian etxeetan hika gutxi egiten dutela dio Imanolek. Nesken artean gutxi direla diote. Beren gurasoen garaian, denek hika egiten zutela diote.
-
Alabaren kuadrillan hitanoaren lanketa
Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola
Emakumeei zuka egitea errespetu kontua izan zela diote. Beren inguruan, lehengo kontutzat dute. Alabaren kuadrilan neska batek lanketa egin zuen hitanoarekin eta orain denek egiten dute. Orokorrean mutilek gehiago egiten dutela diote.
-
Gertatzen zen semeari hi eta alabari zu egitea
Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola
Emakumeek erdararako joera handiagoa izan zuten beren garaian. Gizonek inguru sozial handiagoa izaten zuten emakumeek baino. Gertatzen zen semeari hi egin eta alabari zu esatea, zuka finagotzat hartzen zelako.
-
Euskara, prestigio gutxikoa
Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola
Euskara prestigio gutxiko kontua zen. Neskek gehiago egiten zuten erdaraz. "Kaxera" eta antzeko burlak egiten zizkieten baserritarrei, eta erdararako aldaketa egin zuten batzuek. Ohitura kontua dela dio Imanolek.
-
Hika konfiantza giroan
Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola
Ezezagunekin gehienetan zuka egiten dute. Hikak konfiantzarekin zerikusia duela diote. Liernik dio norbaiti hika egiteko batzuetan pentsatu egin behar izaten duela.
-
Ikasteko erabili egin behar, erabiltzeko entzun
Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola
Neska gazteek hitanoa entzutea behar dute ikasi ahal izateko. Noka nesken ezaugarria dela eta horrek indartzen dituela uste du Liernik. Mutilei zuzentzen diete gaizki erabilitakoan; neskak erabiltzen hasi egin beharko liratekeela dio Imanolek.
-
Hitanoa berreskuratzeko ideiak
Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola
Hitano tailerra oso polita izan zela diote; adin askotariko jendea batu zen. Hikalaguna martxan jarri, zabalpena egin, jaso... Dena dagoela egiteko dio Liernik.
-
Hitanoa pixka bat modan
Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola
Hitanoa pixka bat modan dagoela diote eta euskaldun izatean beste maila bat gehiagotzat hartzen dutela gazteek. Etxetik jaso ez duten asko daudela diote.
-
Hika jaso, batak etxetik, besteak lagunartetik
Jose Ramon Jauregi Guridi (1960) Jaime Larrea Aranguren (1960) Antzuola
Txikitatik egiten du hika Jaimek, aitak hala egiten zion eta. Lagunartean hasi zen Jose Ramon.
-
Adin askoren artean hika
Jose Ramon Jauregi Guridi (1960) Jaime Larrea Aranguren (1960) Antzuola
Jaimek jende edadetuari ez dio egiten, uste duelako besteari ez zaiola ondo pentsatuko. Pasarte bat kontatzen du, bera baino zaharrago batek zuka egin beharrean berari hika egiteko eskatu zionekoa. Jose Ramoni kosta egiten zaio lankide gazteek berari zuka egitea, nahiago du hika egin diezaioten. Alabak hika egiten dio askotan Jaimeri eta ilobak eta biek elkarri hika egiten diote.
-
Hika konfiantzan, eta emakumeei egitea kosta
Jose Ramon Jauregi Guridi (1960) Jaime Larrea Aranguren (1960) Antzuola
Jaimek alabari bietara egiten dio, hika eta zuka. Arrebari zuka egiten dio gehiago eta anaiari hika. Jose Ramonek arrebekin zuka egiten du baina koinatuekin hika. Hika konfidantza duenari egiten diola dio Jaimek. Jose Ramoni kosta egiten zaio emakumeei hika egitea.
-
Hitanoa, etxetik ikastea onena
Jose Ramon Jauregi Guridi (1960) Jaime Larrea Aranguren (1960) Antzuola
Hika etxetik eta txikitatik hasi behar dela diote. Ohitura aldatzeak ahalegin handia eskatzen duela diote. Beraiek baino zaharragoak diren emakumeek egiten dute hika.