Hika hizketan

• Hikatertuliak

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Mintzapraktika garrantzitsua da eta hika egiteko ere hori behar da: hikatertuliak, hikapoteoak...

• Hitanoaren osasuna Oñatin

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Nesken artean hitanoa galtzen joan da, eta mutilen artean parranda giroan erabiltzen dela uste du edo oso baserri eremuko jendeak. Bestela, ez du hain osasuntsu ikusten mutilena ere. Emakumeei lotsa handiagoa ematen die gaizki eaateko beldurrak mutilei baino.

• Hitanoa eta oñatiera eskoletan

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Eskoletan ez da hitanoa erakusten... erakustekotan oso gainetik. Irakasleek ez diote behar besteko baliorik ematen hitanoari eta Oñatiko euskalkiari ere ez. Idatzizko dena euskara batuan da. Irakasleek beraiek ere ez dituzte Oñatiko aditz-formak behar bezala menperatzen.

• Hika zebilena, baserritarra

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Frankismo garaian erdararako joera nagusitu zen. Euskarazko liburuak debekatu zituzten. Zuka egiten zuena baino maila baxuagokoa izango zen hika zebilena: baserritarrak. Baserri munduko adinekoak konplexuak dituzte oraindik ere.

• Zergatik joan da galtzen noka eta toka ez?

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Lotsaren eraginez joan da galtzen noka: emakumeok konplexu gehiago dituzte. Emakumeen demostratu beharra. Bigarren mailan egon da beti emakumea.

• Noka konfiantzazko eremuetan bakarrik

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Sozializatzeko modua desberdina zen gizonena eta emakumeena, sasoi batean. Emakumeek talde txikietan hika egingo zutela uste du, konfiantzazko eremuetan, baina hortik kanpora ez. Kalera bizitzera joandakoan ere hitanoa baztertzen zuten. Hitanoa baserri munduan gorde da ondoen.

• Seme-alabei hika ez egitearen arrazoia

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Seme-alabei hitanoa ez transmititzearen arrazoia. Estatus kontua ikusten du Aintzanek: gutxiago izatearen pertzeptzioa. Gaur egun ondo ikusita dago, baina sasoi batean ez. Erabaki inkonszientea izan zela dirudi.

• Hikak ematen duena

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Hika egitea mutil gazteen artean errebeldiarekin lotzen dela uste du Aintzanek, eta maskulinitatearekin ere bai. Aintzanerentzat plazera da hika egitea. Alabek hika egitea oso polita izango litzakeela dio.

• Hikak ematen duena II

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Hitanoa konfiantza giroan erabiltzen du, ez edozeinekin. Oso jende bereziarekin egiten du hika. Nahiko luke koadrilan hika egin ahal izatea.

• Noka nola berreskuratu

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Noka berreskuratzeko erabili egin behar da, beldur barik.

• Etxeko transmisioaren garrantzia

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Etxetik jasotzea hitanoaren transmisioa, hori izango litzateke onena. Seme-alaba gazteak dituztenak egin dezakete hori. Ezin da karga guztia ikastetxeen gain ipini.

• Mutilak hika eta neskak erdaraz?

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Nerabezaroan mutilek etxetik kanpo ikasten dute hitanoa sarri: kalean. Neskek bitartean erdarara jotzen dutela uste du Aintzanek. Nola lortu neskak ere hitanora erakartzea?

• Noka ahalduntze tresna?

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Noka ikastea eta erabiltzea ahalduntze-prozesu moduan.

• Nerabezaroan hasi zen hika, kontzienteki

  Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

  Bera umea zenean, mutilek txiki-txikitatik hika egiten zuten, baina neskek ez. Bera gerora hasi zen hika, nerabezaroan, modu kontzientean, harremanak hika izan nahi zituela erabakita. Anaia gazteagoari hika hasi zitzaion, baina hark ez zuen asmatzen berari hika erantzuten, lagunekin hika egin arren, noka ez zekielako .

• Lagun minari haserretzen zenean hika

  Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

  Lagunei hika egiten hasi zen garaian, lagun min batek esan zion haserretzen zenean egiten ziola hika.

• Anaiarekin eta kuadrillakoekin hasi zen hika

  Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

  Kuadrillakoei hika egiten die, baina denek ez diote hika erantzuten. Gertukoenekin bakarrik duela hikako harremana uste du. Anaiarekin eta kuadrillakoekin hasi zen hika eta pixkanaka naturalki irteten zitzaiola konturatu zen. Ezezagun batzuk harritu egiten dira hika eginez gero, bereziki azkoitiarrak ez badira.

• Gurasoek seme-alabei hika ala zuka?

  Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

  Ez daki ziur gurasoek nola hitz egin izan dieten umetatik berari eta anaiari, baina ziurrenik anaiari hika eta berari zuka. Hala ere, hika hasi zenean, ez zitzaion arrotza egin noka, agian amari eta izekori edo zaharragoei entzuten zielako.

• Eskolan euskara batua; hika eremu informaletan soilik

  Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

  Azkoitiko Xabier Munibe ikastolan badaude andereño azkoitiarrak, hika hitz egiten dutenak. Ikastetxearen erabakia eskolan euskara batua erabiltzea izan zenez, andereño hauek hitanoa eremu informaletan erabiltzen dute soilik. Bestela, neskei eta mutilei berdin egingo dietela hika uste du, aurreko belaunaldikoek hala egiten zutela uste du eta.

• Egiten duena baino hitano gutxiago jasotzen du

  Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

  Kontzienteki hasi zen hika, gertukoekin. Gaur egun barneratuta du eta normalean lehen hitza hika egiten du. Hala ere, beste pertsonaren euskara maila kontuan izaten du. Berari hika egiten diotenak gutxiago direla dio, gertuko lagunak batez ere, hala ohitu direlako. Anaiak eta bikoteak zuka egiten diote, berak hika egin arren. Mutil askok hika egiten dute euren artean, baina gero ez dakite neskei egiten. Tokatu izan zaio mutilen batek toka egitea ere.

• Hika egiteak gertutasuna ematen dio

  Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

  Hika egiteak gertutasuna eta laguntasuna edo intimitate handiagoa ematen dizkiola dio. Zuka egitea hotzagoa iruditzen zaio.