Hika hizketan

• Lagunartean hika

  Julen Aldalur Larrañaga (1999) Asier Odriozola Elorza (1999) Azkoitia

  Elkar ezagutu zutenean hasieran zuka egingo zuten, baina behin konfiantza hartutakoan, hika. Etxean entzun izan dute hika. Kuadrillakoekin egiten dute hika batez ere. Asierrek esaten du gero eta gehiago egiten duela, batzuetan aitari ere bai. Tabernara joandakoan, lehenengo hitza hika. Bestela adinak eta neska edo mutila izateak baldintzatzen du zuka/hika hastea.

• Hika egitea ere errespetuzkoa

  Julen Aldalur Larrañaga (1999) Asier Odriozola Elorza (1999) Azkoitia

  Zuka hitz egitea omen da errespetuzkoa, baina Asierrek dio hika egitea ere errespetuzkoa dela, konfiantza handiagoa ematen duelako. Behin pertsona batekin zuka ohitutakoan, kosta egiten da ohitura aldatzea. Osabekin hika egiten dute.

• Noka beherantz, ez delako erabiltzen

  Julen Aldalur Larrañaga (1999) Asier Odriozola Elorza (1999) Azkoitia

  Noka hitz egiten badakitela uste dute. Julenek erabiltzen du berari hika egiten dioten zenbait neskarekin. Asierrek dio ez duela erabiltzen. Noka galtzen ari da, ez delako erabiltzen; baina ez da mutilen kontua soilik, neska askok ez dute hika egiten eta. Nagusiagoen artean noka eta toka bizirik daude oraindik.

• Anaiekin hika eta arrebekin zuka

  Joxe Joakin Sarasua Urkizu (1938) Lezo

  Anaiekin hika egiten zuen, baina arrebekin zuka. Amak zuka hitz egiten zien denei. Asko galdu da hitanoa Lezon.

• Ama-alaben transmisioan etena

  Alaia Beitia Bolinaga (1985) Oñati

  Senideekin eta lagunekin bai, baina ama-alaben artean ez da transmisioa mantendu. Alaiak uste du ez zirela konsziente galdu egin zitekeela. Askok ez dakite zergatik ez dieten alabei egin. Euskara galtzeko arriskua ere ez dute bizi izan adineko batzuek, arnasguneetan. Berari ere gertatu zaio erdaraz gaizki moldatzea, eta erdaraz ikasteko lehengusu batek erdaraz egitea. Baina gaztelania ez ikastea ezinezkoa da gaur egungo gizartean.

• Baserriko lanen banaketa

  Esperanza Aiastui Aiastui (1942) Joxepi Arregi Aranburu (1936) Mariaxun Arregi Aranburu (1936) Pilar Guridi Aiastui (1935) Oñati

  Baserriko lanak. Emakumeek lan asko egiten zuten baserrian, baina gizonek ere bai. Hika egin beharrean zuka egiten dute, eta elkarri kargu hartu.

• Hikarekin zer harreman?

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Etxean anaiek hika egiten diote elkarri, baina berari ez zion inork hika egin etxean. Villabonan bizi zenean, hika hizketan hasi zen Fleming ikastetxeko lankide batekin. Gipuzkeraz egiten zuen han, eta hitanoa ere bertakoa.

• Laguna duen emakume batek hika egiten dio

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Badaude batzuek batzuetan hika egiten diotenak. Emakume batek hika egiten dio berari, baina alabari, berriz, ez.

• Ohiturak aldatzea ez da erraza

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Nerea Agirrerekin (elkarrizketatua dago bera ere) hika egitea dauka orain erronka moduan, eskolan elkar ikusten dutenean. Ohiturak aldatzea ez da erraza. Bi alabei hika egiten ere hasi da.

• Hika gaizki egiteko askatasuna

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Egunerokotasunean hika jardutea ez da erraza. Pertsona konkretuekin eta lana eginda lortzen dela dio. Konfiantza izan behar da gaizki egiteko, ikasten joan ahal izateko.

• Hika egiten hasteko prozesua

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Villabonan egin zuen hika egiten hasteko prozesua. Hasierako zailtasunak aipatzen ditu. Egitura batzuk barneratu ahala, errazagoa da.

• Hikatertuliak

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Mintzapraktika garrantzitsua da eta hika egiteko ere hori behar da: hikatertuliak, hikapoteoak...

• Hitanoaren osasuna Oñatin

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Nesken artean hitanoa galtzen joan da, eta mutilen artean parranda giroan erabiltzen dela uste du edo oso baserri eremuko jendeak. Bestela, ez du hain osasuntsu ikusten mutilena ere. Emakumeei lotsa handiagoa ematen die gaizki eaateko beldurrak mutilei baino.

• Hitanoa eta oñatiera eskoletan

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Eskoletan ez da hitanoa erakusten... erakustekotan oso gainetik. Irakasleek ez diote behar besteko baliorik ematen hitanoari eta Oñatiko euskalkiari ere ez. Idatzizko dena euskara batuan da. Irakasleek beraiek ere ez dituzte Oñatiko aditz-formak behar bezala menperatzen.

• Hika zebilena, baserritarra

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Frankismo garaian erdararako joera nagusitu zen. Euskarazko liburuak debekatu zituzten. Zuka egiten zuena baino maila baxuagokoa izango zen hika zebilena: baserritarrak. Baserri munduko adinekoak konplexuak dituzte oraindik ere.

• Zergatik joan da galtzen noka eta toka ez?

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Lotsaren eraginez joan da galtzen noka: emakumeok konplexu gehiago dituzte. Emakumeen demostratu beharra. Bigarren mailan egon da beti emakumea.

• Noka konfiantzazko eremuetan bakarrik

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Sozializatzeko modua desberdina zen gizonena eta emakumeena, sasoi batean. Emakumeek talde txikietan hika egingo zutela uste du, konfiantzazko eremuetan, baina hortik kanpora ez. Kalera bizitzera joandakoan ere hitanoa baztertzen zuten. Hitanoa baserri munduan gorde da ondoen.

• Seme-alabei hika ez egitearen arrazoia

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Seme-alabei hitanoa ez transmititzearen arrazoia. Estatus kontua ikusten du Aintzanek: gutxiago izatearen pertzeptzioa. Gaur egun ondo ikusita dago, baina sasoi batean ez. Erabaki inkonszientea izan zela dirudi.

• Hikak ematen duena

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Hika egitea mutil gazteen artean errebeldiarekin lotzen dela uste du Aintzanek, eta maskulinitatearekin ere bai. Aintzanerentzat plazera da hika egitea. Alabek hika egitea oso polita izango litzakeela dio.

• Hikak ematen duena II

  Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

  Hitanoa konfiantza giroan erabiltzen du, ez edozeinekin. Oso jende bereziarekin egiten du hika. Nahiko luke koadrilan hika egin ahal izatea.