Hika hizketan

• Ikasteko erabili egin behar, erabiltzeko entzun

  Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola

  Neska gazteek hitanoa entzutea behar dute ikasi ahal izateko. Noka nesken ezaugarria dela eta horrek indartzen dituela uste du Liernik. Mutilei zuzentzen diete gaizki erabilitakoan; neskak erabiltzen hasi egin beharko liratekeela dio Imanolek.

• Hitanoa berreskuratzeko ideiak

  Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola

  Hitano tailerra oso polita izan zela diote; adin askotariko jendea batu zen. Hikalaguna martxan jarri, zabalpena egin, jaso... Dena dagoela egiteko dio Liernik.

• Hitanoa pixka bat modan

  Imanole Legorburu Ibarguren (1962) Lierni Legorburu Ibarguren (1959) Antzuola

  Hitanoa pixka bat modan dagoela diote eta euskaldun izatean beste maila bat gehiagotzat hartzen dutela gazteek. Etxetik jaso ez duten asko daudela diote.

• Hika jaso, batak etxetik, besteak lagunartetik

  Jose Ramon Jauregi Guridi (1960) Jaime Larrea Aranguren (1960) Antzuola

  Txikitatik egiten du hika Jaimek, aitak hala egiten zion eta. Lagunartean hasi zen Jose Ramon.

• Adin askoren artean hika

  Jose Ramon Jauregi Guridi (1960) Jaime Larrea Aranguren (1960) Antzuola

  Jaimek jende edadetuari ez dio egiten, uste duelako besteari ez zaiola ondo pentsatuko. Pasarte bat kontatzen du, bera baino zaharrago batek zuka egin beharrean berari hika egiteko eskatu zionekoa. Jose Ramoni kosta egiten zaio lankide gazteek berari zuka egitea, nahiago du hika egin diezaioten. Alabak hika egiten dio askotan Jaimeri eta ilobak eta biek elkarri hika egiten diote.

• Hika konfiantzan, eta emakumeei egitea kosta

  Jose Ramon Jauregi Guridi (1960) Jaime Larrea Aranguren (1960) Antzuola

  Jaimek alabari bietara egiten dio, hika eta zuka. Arrebari zuka egiten dio gehiago eta anaiari hika. Jose Ramonek arrebekin zuka egiten du baina koinatuekin hika. Hika konfidantza duenari egiten diola dio Jaimek. Jose Ramoni kosta egiten zaio emakumeei hika egitea.

• Hitanoa, etxetik ikastea onena

  Jose Ramon Jauregi Guridi (1960) Jaime Larrea Aranguren (1960) Antzuola

  Hika etxetik eta txikitatik hasi behar dela diote. Ohitura aldatzeak ahalegin handia eskatzen duela diote. Beraiek baino zaharragoak diren emakumeek egiten dute hika.

• Zeinek egiten duen hika Antzuolan

  Jose Ramon Jauregi Guridi (1960) Jaime Larrea Aranguren (1960) Antzuola

  Jaimek deskribatzen du hika ari direnen perfila: ikastolatik pasatu gabekoa, baserritik datorrena, adinean askotarikoa. Denetarik ikusten dutela diote: gurasoei hika, anai zaharrenari hika eta gazteari zuka...

• Animaliei toka

  Jose Ramon Jauregi Guridi (1960) Jaime Larrea Aranguren (1960) Antzuola

  Animaliei hika egin izan diete eta orokorrean, toka, arrarena.

• Hika egiten diotenari zuka egitea zaila

  Jose Ramon Jauregi Guridi (1960) Jaime Larrea Aranguren (1960) Antzuola

  Pena hartuko lukete hitanoa galduko balitz. Ezin dute zuka egin hika egitera ohituta daudenekin. Jaimek dio euskaraz egitera ohituta dagoenari erdaraz egitea bezain zaila egiten zaiola.

• Noka berreskuratzeko, lehenengo neskek ekin behar

  Jose Ramon Jauregi Guridi (1960) Jaime Larrea Aranguren (1960) Antzuola

  Neskek lehenengo hika beraien kasatara egiten hasi beharko luketela uste du Jaimek. Hartara, haiek entzunez gero, norberak ere errazago egingo liekeela hika.

• Hitanoa, etxetik edo eskolatik jaso behar

  Jose Ramon Jauregi Guridi (1960) Jaime Larrea Aranguren (1960) Antzuola

  Hika egiten jarraitzea dela bidea diote: ez galtzeko, egin egin behar dela. Noka nola indartu ez dakite. Kalean egiten ez duenak etxean ez duela egingo uste dute, eta alderantziz ere bai. Etxetik edo eskolatik jaso beharko luketela diote.

• Txamarretxe auzoan jaioa

  Anttoni Nazabal Iztueta (1956) Zaldibia

  Txamarretxe auzoan jaio zen, artzainen auzoan. Gurasoak baserritarrak ziren, baina kale-etxean bizi ziren. Aitak CAFen egiten zuen lana. Sei senide ziren. Biosola baserrira asko joaten ziren.

• Kalean eta etxean hika

  Anttoni Nazabal Iztueta (1956) Zaldibia

  Kalean ikasi zuen hitanoa, lagun artean. Mutilen artean gehiago erabiltzen zuten. Berari hika egitea ateratzen zaio. Gurasoei bromatan bakarrik hika, bestela zuka, eta senideen artean hika egiten zuten. Hirugarrena da bera.

• Neska-mutikoak umetan hika

  Anttoni Nazabal Iztueta (1956) Zaldibia

  Gaztetxotan erdaraz hitz egiten hasi ziren neskak (mutilak ez). Aitak debekatu egiten zien. Umetako jolasak zeintzuk ziren esaten du. Neska-mutilen artean hika egiten zuten.

• Espainiako migratzaileekin zuten harremana

  Anttoni Nazabal Iztueta (1956) Zaldibia

  60ko hamarkadan migrazio handia egon zen herrian. Oso harreman ona izan zuten haiekin. Amak halaxe ikasi zuen erdaraz. Kanpotik etorritakoek ez zuten euskara ikasi, baina haien seme-alabek bai; kalean ikasten zuten euskara, eskolan dena erdaraz zelako.

• Andaluziatik etorritako emakumeen ohiturak

  Anttoni Nazabal Iztueta (1956) Zaldibia

  Gizonak elkarteetara joaten ziren, eta emakumeak etxe aurrean elkartzen ziren. Berea ama galtzerdiak konpontzen zebilen bitartean Andaluziatik etorritako emakumeak pipak jaten ikusten zituenean harrituta geratzen zen; emakume haiek Ordiziara ere joaten ziren zinera. Tomatea gordinik jateari buruzko komentarioak.

• Bilore lantegiko neskak erdaraz; euskararen aldeko mugimendua

  Anttoni Nazabal Iztueta (1956) Zaldibia

  12-13 urterekin erdarako joera hartu zuten neskek, baina gero buelta eman zioten, euskararen aldeko herri mugimendua hasi zenean. Bilore lantegia ireki zutenean berak ere hantxe lanean hasi nahi zuen, baina amak ikasten jarraitzeko esan zion. Han zebiltzan neska askok erdaraz hitz egiteko ohitura hartu zuten.

• Don Modesto parrokoaren eragina

  Anttoni Nazabal Iztueta (1956) Zaldibia

  Don Modesto parrokoak asko markatu zuen herria. Frankista zela dio eta igandeko sermoietan egundokoak esaten zituela abertzaleen eta "gorrien" kontra. Horren ondorioz, laiko eta ateo asko sortu ei ziren herrian.

• Guraso abertzaleak, euskaldunak

  Anttoni Nazabal Iztueta (1956) Zaldibia

  Etxean abertzaleak ziren. Gurasoek argi zeukaten euskaldunak zirela eta ez españolak. Argiak itzalita entzuten zituzten irrati klandestinoak.