Hika hizketan

  • Anarro Imaz Baserritik bizitzeko arazoak

    Anarro Imaz Agirre (1965) Ataun

    Baserritik bizi ziren, esne-behiekin. Gero anaiak etxetik kanpo lan egiten hasi ziren eta ahizpa batzuk neskame ere bai. Bakoitzak bere bidea hartu zuen eta, azkenean, bi anaia eta bera geratu ziren baserrian. Gaur egun, haragitarako behiak dituzte. Egoera txarra dutela eta laster ezingo dutela horrela jarraitu dio. Jendea ez dago kontzientziatuta bertakoari laguntzeko.

  • Anarro Imaz Garai baten lanak eskuz, baina erritmo lasaiagoa baserrian

    Anarro Imaz Agirre (1965) Ataun

    Garai batean baserrietan eskuz egiten ziren lan asko, baina erritmoa lasaiagoa zen. Gaur egun erreminta aldetik erraztasun handiagoak daude, baina beti iritsi ezinda. Bizimoduak abiadura handia hartu du. Garai batean eskuz jezten zituzten behiak. Amak omen zuen eskurik onena. 20-25 behi izaten zituzten.

  • Anarro Imaz Herrian saltzen zuten behi-esnea

    Anarro Imaz Agirre (1965) Ataun

    Garai baten herrian saltzen zuten behi-esnea, etxez etxe. Sobratzen zena Gurelesari saltzen zioten. Herritarrekin harremana. Marmitak. Plastikozko ontzi bat erabiltzen zuen berak esnea botatzeko. Debekatu egin zieten gero, higieneagatik.

  • Anarro Imaz Aurrerapenak, aldaketak eta genero ezberdintasunak

    Anarro Imaz Agirre (1965) Ataun

    Berak beti ezagutu du garbigailua etxean, baina senideek bestelako kontuak ere kontatu izan dizkiote. Telebista inguruko baserri batera ekarri omen zuten lehenbizikoz eta igandetan hara joaten ziren gizonezkoak, kartetan jokatu eta telebista ikustera. Emakumeei ez die entzun izan garai batean tabernara joaten zirenik; gizonezkoak bai. Beraiek neska eta mutil eta adin ezberdinetakoak ibiltzen ziren elkarrekin. Parrandara joateko, gaur egun baino lasaitasun handiagoa zegoela uste du. Garai batean ere egongo ziren sexu-erasoak, baina berak ez du halakorik bizi izan.

  • Anarro Imaz Emakume Baserritarren Elkarteko kide

    Anarro Imaz Agirre (1965) Ataun

    Emakume Baserritarren Elkarteko kide da. Taldean hika aritzen direla dio. Lan handia egin dut hainbat esparrutan. Emakume baserritarrek kanpoko lanaz gain etxekoa ere egin behar izaten dute eta lan hori ez da ikusten. Elkartearen helburu nagusia elkarri laguntzea eta informazioa elkarbanatzea da.

  • Anarro Imaz Baserritik bizitzea zaila; etorkizun iluna

    Anarro Imaz Agirre (1965) Ataun

    Gaur egun baserritik bizitzea oso zaila da. Dauden politikek ez dituzte baserritarrak aintzat hartzen. Lur-sailak garbi nahi dituzte, baina ez dute garbitzeko laguntzarik ematen. Jendeak idealizatu egiten du baserriko bizimodua. Agintarien artean ulertzen ez duen jendea dagoela iruditzen zaio. Etorkizuna beltza ikusten du. Arau zorrotzak betearazten dizkiete, askotan zentzu handirik izan ez arren.

  • Anarro Imaz Umetan San Gregorioko eskolan

    Anarro Imaz Agirre (1965) Ataun

    San Gregorioko eskolan ibili zen umetan. Neska-mutilak elkarrekin ibiltzen ziren. Maistra alkate izandakoa zen, oso gogorra. Bai maistrarekin eta bai geroago izan zuten Martin maisuarekin euskaraz egiten zutela uste du. Gero, San Martingo eskolara pasa ziren eta han ere euskaraz.

  • Anarro Imaz Baserritarrak baztertuta

    Anarro Imaz Agirre (1965) Ataun

    Aldaketa handia izan zen Beasaingo Lizeora joatea. Baserritarrak herrian baztertuak baziren, han gehiago. Ahizpak kontatzen zion Ataunen bertan ere kaletarrei opariak eramaten zizkiela, onar zezaten. Beasainen inguruko herri txikietakoak elkartzen ziren. Denek egiten zuten euskaraz, baina baserritarrak gutxietsi egiten ziren.

  • Anarro Imaz Herri txikietako politika

    Anarro Imaz Agirre (1965) Ataun

    Bere ustez Ataun bezalako herri batean ez litzateke alderdi politikorik egon behar, herriarentzat lan egingo duten pertsonak baino. Askotan zentzu gabeko liskarrak izaten dira politikan eta kontrakoaren ideia ona izan arren, ez da aintzat hartzen. Indarrak bateratu beharrean, elkarren aurka.

  • Anarro Imaz Inguruko herrietako festetara; San Gregorioko jaiak

    Anarro Imaz Agirre (1965) Ataun

    Gaztetan Beasain-Ordizia inguruan ibiltzen ziren parrandan, baina gerora ahizpa Etxarrira hasi zenez, beraiek ere bai. Futbola dela eta, Donostia aldean ere asko ibili izan zen. Herrian, San Gregorion festa onak egiten ziren. Herri-kiroletan ere aritzen ziren herriko kideak.

  • Anarro Imaz Umetako jolasak

    Anarro Imaz Agirre (1965) Ataun

    Umetako jolasak: kanikak, txapak, kromoak... Txintxina. Goma ez zitzaion asko gustatzen; baloia bai. Baziren nesken eta mutilen jolasak. Bera ez zen tortolosekin ibili izan, ahizpa nagusiagoak bai. Berari zeintzuk gustatzen zitzaizkion.

  • Aditz-erak III

    Isidro Juaristi Alberdi (1901) Muxika

    Aditz-morfologiako galderak. Elkarrizketatzaileak erdarazko galdera batzuk ematen dizkio itzul ditzan: "Yo le he traido a el un libro", "Nosotros a vosotros os hemos visto"; "nik hi ikusi hoat", "hik ni ikusi nok"

  • Eneka Muñoz Hika esaten dituzten esaldiak

    Eneka Muñoz Lasa (2004) Ixone Santxez Encinas (2004) Usurbil

    Hika erabiltzen dituzten esaldiak aipatzen dituzten. "Ze esatek", "juango al gaittun?"... Lau aditz erabiltzen dituzte. Aditzak laburtzeari buruz. Kaleko hizkera interesatzen zaie.

  • Anabel Ugalde Hitanoaren transmisioa familian

    Anabel Ugalde Gorostiza (1956) Arrasate

    Aitagandik izan ezik, beste familiako kideengandik hika jaso du beti (ama, amona, neba, izebak... Familiako emakumezkoek beti egin diote noka. Lehengusu txikiekin ere beti hika egiten du.

  • Anabel Ugalde Lagunekin zuka egiten du

    Anabel Ugalde Gorostiza (1956) Arrasate

    Gaur egun, hitanoz hitz egiten ikasteko interesa dago. Anabelek, hika norekin egiten duen azaltzen du: lankide eta ikasle batzuk, familia, seme-alabekin... Lagunekin, beti zuka egiten du.

  • Leire Larrañaga Semeei hika egin izan die txiki-txikitatik

    Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

    Mutilak oso txikitatik hasten dira hika, jada haur hezkuntzan hasiko direla iruditzen zaio. Berak semeei hika egin izan die beti eta oso txikitatik egin izan dute. Neskak izan balira ere berdin egingo liekeela uste du.

  • Leire Larrañaga Hikak harreman-mota deskribatzen du

    Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

    Hika galtzea altxor bat galtzea litzatekeela uste du. Beretzat hika ez da komunikatzeko tresna bat bakarrik, harreman-mota deskribatzen du, harreman hori gertukoa dela adierazten du. Noka galtzeak emakume bezala garrantzia handia izango lukeela iruditzen zaio eta kontzienteki eragin behar dela uste du, hori aldatzeko.

  • Leire Larrañaga Hitanoa Xabier Munibe ikastetxean lantzeko aukera

    Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

    Xabier Munibe ikastetxea publikoa da eta handia, gainera. Irakasleak asko aldatzen dira eta asko kanpotik etorritakoak dira, baina badaude bertako edo inguruetako irakasleak ere. Hori dela eta, ikusten du hitanoa eskolan lantzeko aukera. Bestela zaila litzateke, beste herri batzuetakoek ez dutelako hika erabiltzen.

  • Ixabel Jauregi Magisteritza ikasten ari zela, euskal kontzientzia piztu

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Donostian egin zituen Magisteritza ikasketak eta euskal kontzientzia piztu zitzaion han, besteak beste, Martxelo Otamendi ikaskideari esker. Irakasleek ez zuten euskararekiko jarrera onik, baina leku askotako ikasleak zeuden eta euskaraz egiten zuten beraien artean. Hika ere erabiltzen zutela dio.

  • Ixabel Jauregi Amaginarrebari gustatu ez arren, senarrarekin hika

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Umetatik hika egin izan du lagunekin, nahiz eta beti egon lagunen bat egiten ez zuena edo erraztasun gutxiago zuena. Nobioarekin eta haren lagun azpeitiarrekin ere beti hika. Amaginarrebak bikoteak elkarrekin hika egitea ez zela egokia esan arren, ohitura horrekin jarraitu zuten. Ahizpak senarrarekin zuka egiten du. Seme-alabei hika egiten diete.