Hika hizketan

  • Maider Irizar Hikabizi eta Belarriprest

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Azpeitiko neska batekin gertatzen zaiona: berak hika egiten dio eta hark zuka erantzun.

  • Maider Irizar "Gainetik jartzearen" sentsazio deserosoa

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Antzuolako neska batzuek esandakoaz dihardute: hika ez dakienari hika eginez gero "gainetik jartzearen" sentsazioa izatea. Maiderri ere gertatu zaio anaiaren lagunen koadrilakoekin. Hizkuntzak botere-tresnak dira.

  • Maider Irizar Anaiarekin saiatu da hika egiten

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Anaiarekin gertatzen zaiona: noizean behin ahalegina egiten du hari hika egiteko, baina hark zuka erantzuten dio eta desoreka sentitzen du. Berriro saiatuko da, hala ere.

  • Maider Irizar Entzundakotik ikasi du hika egiten

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Entzundakotik ikasi du. Antzuolako hitanoa eta Oñatikoa ez dira oso desberdinak, eta mutilena ere entzun du auzoan. Analogiaz ateratzen ditu aditzak. Badiharduguren aditz-taulak erabili izan ditu tarteka, idatzi behar izan duenean.

  • Maider Irizar Taldean hika eta zuka nahasten direnean, arrarotasuna

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Pertsona batekin bakarrik egonda arazorik ez dago hika egiteko, baina taldean hika dakitenak eta ez dakitenak baldin badaude, nahasketa sortzen da: bati hi, besteari zu... Berak ez du baimenik gabe, tratua egin gabe hika egiteko joerarik. Mutilak errazago hasten dira hika, mutil artean; lankide etorriberriari, adibidez.

  • Maider Irizar Zer egin behar da Oñatiko noka berreskuratzeko?

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Hizkuntzarekin kezka dutenak dira batez ere hika egiten hasi direnak, bere inguruan. Ez du uste "ikasteko zerbait" dela esatea denik bidea... Oñatin noka berreskuratzeko, mutilen transmisio-modua kopiatzea proposatzen du. Emakumeen sozialiazio-modua aldatu egin denez, eta hika erabiltzeko nukleo txikiak sortu daitezke. Ahalduntzeko tresna moduan ere balio dezake, arrazoi linguistikoez aparte.

  • Maider Irizar Euskara menderatu behar da hika egiteko

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Hitanoa erabiltzeko euskara menderatu behar da. Hika egiten duen lagun bat kalatana da: Jordi Serra. Dylan Inglis ere aipatzen du (biak daude elkarrizketatuta Ahotsak.eus proiektuan). Telebistan eta sare sozialetan hitanoa entzuteak ere lagunduko luke, baina euskaraz hizkera informalak ez dauka leku handirik.

  • Karmen Irizar Hitanoarekiko aurreiritziak eta ohiturak

    Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola

    Momentu batetik aurrera hasi ziren esaten hika egitea edukazio falta zela. Beren aita-amek hika egiten zuten senideekin eta gertukoekin. Mutilei errazago egin izan zaie hika neskei baino. Ohitura kontua izan dela dio Genarok. Kaleko jendearekin zuka egiten zuten. Eskolan euskara galarazita zeukaten. Elizan berorika egiten zuten.

  • Karmen Irizar Hika konfiantzan, zuka errespetuagatik

    Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola

    Batzuekin hikarako joera eta beste batzuekin zukarakoa izaten dute. Ohituraz gain, konfiantza mailak ere eragina daukala uste dute. Kuadrilan biek egiten zuten hika lagunekin, baina mutilek neskei dantza eskatzerakoan zuka egiten zieten. Errespetua behar zela entzuten zuten.

  • Karmen Irizar Hitanoa indartzearen alde

    Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola

    Genaroren ilobek berari eta euren gurasoei hika egiten dietela azaltzen du. Hitanoa erabiltzea edukazio falta zela esaten zieten, eskolatik eta elizatik bereziki. Hitanoak adiskidetasuna erakusten duela uste du Karmenek. Hitanoa indartzearen alde daude.

  • Karmen Irizar Hika seme-alabekin, batzuek bai, besteek ez

    Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola

    Seme-alabei Karmenek hika egiten die, Genarok alabei, berriz, zuka. Ohitura kontua dela dio Genarok. Alabei ez baina suhiei hika egiten die Genarok.

  • Karmen Irizar Hitanoaren etorkizuna

    Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola

    Umeen kasuan, hika entzuten dutenek ohitura hartuko dutela uste du Genarok. Karmenek dio neska-mutikoen artean gutxi entzuten dela; lagaz gero, galdu egingo litzatekeela uste du. Genarok uste du, bere euskalkian hika egitea errazagoa dela batuan edo Tolosaldeko hizkeran hika egitea baino. Karmenek uste du bere euskalkia aldrebesagoa dela beste batzuena baino.

  • Karmen Irizar Hitanoaren transmisiorako, hizketarako ohitura berreskuratzea

    Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola

    10-12 urteko neska-mutikoak eta txikiagoak erdaraz entzuten ditu Karmenek. Erdararen indarra izugarria dela dio Karmenek. Genarok azaltzen du lehen hizketarako ohitura zegoela, etxean zein kalean. Adibidea jartzen du. Karmenek dio mugikorrak eskuetatik ihes egiten ote dion jendeari.

  • Genaro Laskurain Mutilek neskekin orain hika gehiago

    Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola

    Mutilek neskekin orain hika gehiago egiten dutela uste du.

  • Karmen Irizar Seme-alaben hitanorako joera

    Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola

    Karmenen semeak lagunartean hika egiten du; errainak lagunartean zuka. Alabak senarrarekin zuka egiten du. Genaroren alabek elkarri zuka egiten diote baina lagunartean hika egiten zutela uste du.

  • Karmen Irizar Haserretutakoan, hika

    Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola

    Hika konfiantzaren ikur dela diote. Haserretutakoan, hika gogorragoa dela dio Karmenek.

  • Karmen Irizar Gazteenek ez darabilte hitanorik

    Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola

    Hitanoa galtzeko bidean dagoela uste du Karmenek. Gazteak ez ditu hika entzuten. Berrogei urte ingurukoek egiten dutela diote. Jendea hika tratatzea lotsagabea zela dio Karmenek. Genarok dio ohiturak aldatzea ez dela samurra. Bultzatu egin behar dela diote, etxetik edo ikastolatik.

  • Karmen Irizar Gazteek hika egiten dietenean, pozik

    Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola

    Karmenek mutilei zein neskei berdin egiten die hika; Genarok ere hala dio. Gazteren batek hika egiten dienean, poz hartzen dute.

  • Karmen Irizar Hika baserritarrena, eta baserritarrak zapalduta

    Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola

    Hika egitea lotsagabekeria zen garai batean, Karmenen ustetan; zuka egin behar zitzaion jendeari. Hika baserritarren hizkera zela esaten zen. Baserritar moduan zapalduta sentitu izan da Karmen. Genarok azaltzen du aurreko belaunaldiaren garaian, maiorazgoa izatea garrantzitsua zela baina industria garatu zenean, emakumeak zigarroak erretzen eta gazteleraz hasi zirela, kategoria emango balie bezala. Baserriak hizkuntza eta beste gauza asko mantendu izanak balio handia daukala dio Karmenek. Baserritarrak jende bajutzat hartzen zituztela kontatzen du Karmenek.

  • Karmen Irizar Eskolara gutxitan, kaletarrak baxuagotzat hartu

    Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola

    Karmen noizean behin joaten zen eskolara, lehenengo baserriko lanak ziren. Eskolan erdaraz egin behar izaten zutela dio Genarok, eta gaizki eginez gero, zigorra. Baserritarrak baxuago ikustearena hortik ere etor daitekeela dio Genarok.