Hika hizketan

  • 574 Etxezarreta inguruko baserri aberatsena

    Joxepa Arregi Egidazu (1919) Arrasate

    Etxezarreta baserria zen inguruko inportanteena, jauntxo batena zen eta. Nondik norainoko lur-sailak zituen azaltzen du. Arrasateko mugak non zeuden. Etxezarreta baserriko gizona ingeniaria zen Madrilen. Neskameak izaten zituen etxean eta Joxeparen osabak administratzaile lanak egiten zituen. Era guztietako animaliak zituen etxean.

  • 574 Etxezarreta baserriko jaunaren "kapritxoak"

    Joxepa Arregi Egidazu (1919) Arrasate

    Etxezarreta baserriaren inguruetan metal-ura zegoen eta bertako gizonak metal-ura ekarri nahi izan zuen etxera. Horretarako mailak egin behar izan zituen, metal-ura hodietan ekartzea ezinezkoa zelako. Animalientzako nolako etxe dotorea egin zuen azaltzen du.

  • 574 Etxezarreta baserriko kapera

    Joxepa Arregi Egidazu (1919) Arrasate

    Etxezarreta baserriko jauna ez zen sinestuna, baina hala ere kapera bat zuen etxean eta apaiza ekartzen zuen meza ematera, bertako langileentzat. Madrilen bizi zen eta urtean pare bat aldiz etortzen zen Etxezarreta baserrira.

  • 574 Etxezarreta baserriko panteoia noiz egin zen

    Joxepa Arregi Egidazu (1919) Arrasate

    Etxezarreta baserriko jauntxoa bergararra zen izatez. Arrebak bere buruaz beste egin zuen Parisen izan eta handik itzultzean. Bere buruaz beste egin zuenik ezin zenez lurperatu hilerrian, arreba 15 egunean etxean eduki zuen brontzezko kutxan eta gero etxeko lurra bedeinkatu ostean panteoia egin zion. Panteoia egiteko Elgoibartik lau gurdikada zementu ekarri omen zituzten.

  • 574 Etxezarretako gizonaren janzkera; hil zenerako dena prest

    Joxepa Arregi Egidazu (1919) Arrasate

    Etxezarretako gizonak etxeko panteoian berarentzat zuloa prestatuta utzi zuen hil aurretik. Horrekin batera, notarioari bera hildakoan gauzak nola egin aginduta utzi omen zuen. Etxe inguruetan zebilenean kamisoiarekin eta kapa beltz batekin jantzita ibiltzen omen zen. Etxean esaten zieten berorika hitz egiteko Etxezarretako gizonari.

  • 574 Izebaren gorpua baserririk baserri Arrasatera

    Joxepa Arregi Egidazu (1919) Arrasate

    Bere izeba Etxezarreta baserrian zegoela hil zen. Etxezarreta baserriko bidea Bergara partera irteten zen. Handik joanez gero Arrasatera, elizari "deretxoak" ordaindu egin behar izaten zitzaion. Bere izeba hil zenean, ez ordaintzearren, bizkarrean eraman zuten baserririk baserri Arrasatera. Orduan egin zuen bidea baserritik Arrasatera, berriz horrelakorik gerta ez zekion.

  • 574 Inguruetako umeak Etxezarretara joaten ziren

    Joxepa Arregi Egidazu (1919) Arrasate

    Bere lehengusuak Etxezarreta baserrian bizi ziren, aitak zaintzen zuelako etxea, eta eurak ere asko joaten ziren hara. Noizean behin, txokolatea edo jateko zerbait ekartzen zieten, eta eurentzat festa handia izaten zen.

  • 574 Zigarrola auzunea; eskolaren ordez baserriko lanetan

    Joxepa Arregi Egidazu (1919) Arrasate

    11 anai-arreba ziren. Zigarrolako auzunean ibili zen eskolan, baina asko ez zen joan eskolara etxean lanak egoten zirelako. Aita "karretero" lanetan ibiltzen zen eta amak 11 seme-alaba izaten zituen bere kargu. Hori dela-eta soroan amari lagundu behar izaten zioten eta baita astoarekin kalera joan eta generoa saltzen ere. Zigarrola auzunea nolakoa zen lehen.

  • 574 Aita alargun geratu eta koinatarekin ezkondu zen

    Joxepa Arregi Egidazu (1919) Arrasate

    Ama neskame egon zen Bilbon eta senargaia ere bazuen. Baina bere ahizparen senarra alargun geratu zenean, harekin ezkontzera behartu zuten. Joxeparen aitak, aurretik zituen lau umeez gain beste zazpi izan zituen lehenbiziko emaztearen ahizparekin, hau da, Joxeparen amarekin.

  • 574 Neskame zela, gose zelako egindako gaiztakeria

    Joxepa Arregi Egidazu (1919) Arrasate

    Neskame egon zenean zeraman bizimodua azaltzen du. Goseak egoten zen; eta, behin, harategitik okela erosi zuenean, bat beretzat gorde zuen. Nolanahi ere, nagusia jabetu egin zen.

  • 574 Bi neskameren artean, nagusiei egindako gaiztakeria

    Joxepa Arregi Egidazu (1919) Arrasate

    Etxeko nagusiak ahizpa Madrilen bizi zuen. Mutikoak jaunartzea egin behar zuela eta, Madrilgoak etorri ziren eta ez zeukaten denak mantentzako lain genero. Eurak ere goseak egoten ziren. Madrilgo neskamearen eta bien artean egindako gaiztakeria azaltzen du.

  • 574 Errekete batekin pasatako gertakizuna

    Joxepa Arregi Egidazu (1919) Arrasate

    Hiru urte egin zituen neskame, gerra hasi arte. Nagusiak Gasteizera joan ziren eta bera etxera itzuli zen. Gerra denboran, San Prudentzion erreketeak formatzen ziren eta eurak hara joaten ziren "dotoreena" zein zen begiratzera, hari zerbitzatzera joateko. Errekete batekin gertatu zitzaion pasadizoa kontatzen du.

  • 574 Senarra plazan ezagutu zuen

    Joxepa Arregi Egidazu (1919) Arrasate

    Lehenbiziko senargaia karlista zen, baina hura aberatsa zen eta bera pobrea eta mutilari ez zion utzi familiak berarekin ibiltzen. Gerora plazan dantzara joanda ezagutu zuen Tomas, bere senarra izan zena.

  • 1426 Pilotari profesionala

    Joxe Arriaran Aranburu (1926) Arrasate

    Pilotan profesionaletan jokatzen zuen, baina iturgintza zuen ogibide nagusia. Aurrerago saneamenduko biltegia jarri zuen. Joxek bere lehenengo pilota partida Ondarroan jokatu, eta irabazi egin zuen.

  • 1426 Soldadu eta pilotari

    Joxe Arriaran Aranburu (1926) Arrasate

    Gasteizko pilota enpresariaren aholkua jarraituz, soldadutzara boluntario joan zen. Destinoa Gasteizen aukeratu zuen, pilotan jokatzen jarraitu ahal izateko.

  • 1426 Beste garai bateko pilota jokoa

    Joxe Arriaran Aranburu (1926) Arrasate

    Joxek gogoratzen duen partidarik gogorrena "Zurdo de Mondragón"en kontra Bergaran jokatu zuena izan zen. Sake librera jokatzen zen orduan pilotan. Garai hartako frontoiak, pilotak eta arauak ezberdinak ziren.

  • 1426 Gerraostean euskara baztertu

    Joxe Arriaran Aranburu (1926) Arrasate

    Gerrarekin ikastolak kendu eta eskoletan euskaraz mintzatzea debekatu zuten. Maisuak jartzen zizkien zigorrak gogoan ditu Joxek.

  • 1426 Mutikotako jolasak

    Joxe Arriaran Aranburu (1926) Arrasate

    Pilotan eta futbolean jolasten zuten mutikotan. Pilotak nola egiten zituzten azaltzen du.

  • 1426 Joxe aitaren baserrian

    Joxe Arriaran Aranburu (1926) Arrasate

    Gaztetan asko joaten zen aita jaio zen baserrira, Mazmela auzoko Etxenausira. Hamasei urte zituela artzaintza, itaurreko lana eta baserriko lan ugari ezagutu zituen. Mazmelako artzain handienetako bat zen Joxeren osaba.

  • 1426 Baserrian gustura egoten zen

    Joxe Arriaran Aranburu (1926) Arrasate

    Eskolako oporraldietan Joxe baserrira gustura joaten zen. Etxenausiko behiek sariak irabazten zituzten Arrasateko ferietan. Argindarra eta ura baziren baserrian, baina bainugela berak jarri zuen geroago. Pujeta (lixiba) egiten, latsarria eta labesua ezagutu zituen Joxek baserrian.