Hika hizketan

  • Jesus Mari Astigarraga Euskararen inguruko gogoeta

    Jesus Mari Astigarraga Zubiaurre (1951) Elgoibar

    Euskararen bidea luzea da eta ez da egun batetik besterako kontua. Ikastolaren zeregina inportantea. Ikastolan gaztelania asko entzuten du gaur egun, garai baten baino gehiago. Bakoitzak bere mailan eutsi behar dio euskarari. Jon Sarasuari esan izan diona euskararen inguruan.

  • Jesus Mari Astigarraga Extremaduratik etorritako euskaldun berri baten kasua

    Jesus Mari Astigarraga Zubiaurre (1951) Elgoibar

    Osabaren lantegian ezagutu zuen gizon batekin harrituta geratu zen Extremaduratik etorria zela jakin zuenean, euskaraz ondo egiten zuelako. Itxuraz, barku batera lanera joan zenean ikasi zuen euskara: patroiak esan zion lehenengo egunean bakarrik entzungo zuela gaztelania.

  • Itziar Ajuria Garate Gurasoek zer irakurtzen zuten

    Itziar Ajuria Garate (1924) Elgoibar

    Amak ez zuen ikasketarik, baina Jesusen Bihotzaren takoan etortzen zen "un minuto de filosofía" irakurtzea gustatzen zitzaion. Aitak irakurtzeko zaletasuna zuen eta Zeruko Argia aldizkaria aste osoan poltsikoan erabiltzen zuen.

  • Itziar Ajuria Garate Antzerki-taldearen amaiera; telebistak etxeetan

    Itziar Ajuria Garate (1924) Elgoibar

    Berez-berez utzi zioten antzerkiak egiteari, ez arrazoi zehatz bategatik. Etxeetan telebistak gehitzeak ere eragina izango zuen. Lehenengo telebista jarri zutenean, ama jada nagusia zen. Amarekin eta telebistarekin bizitako anekdotak.

  • Iñaki Gorostiza Zinemara joateko dirua lortzeko, txatartegitik lapurretan

    Iñaki Gorostiza Etxaniz (1932) Elgoibar

    Elgoibarren fundizio asko zegoen eta txatartegiak ere bazeuden. Bat San Roke aldean zegoen eta beste bat Geltoki inguruan. Domeketan itxita egoten ziren eta txatarrak lapurtzera joaten ziren. Batetik hartutakoa besteari saltzen zioten. Erreala behar izaten zen zinemara joateko, eta huraxe lortzearren egiten zuten. Gozokiak ere egoten ziren. Errealarekin karamelu paketea.

  • Iñaki Gorostiza Errekan arrantzan

    Iñaki Gorostiza Etxaniz (1932) Elgoibar

    Arrainak harrapatzen ere ibiltzen ziren errekan, eskuz. Loinak, barboak... Gogoan du batzuek plazako zubitik salto egin eta arrainak ateratzen zituztela. Arrain asko egoten zen. Lagun batek uholdeak zirenean ezkailuak harrapatzen zituen sarearekin. Lantegien eraginez gutxitu ziren arrainak.

  • Nekane Iturbe eta Jone Etxabe Magisteritza bukatu ostean, Altzolara

    Nekane Iturbe Balda (1940) Elgoibar

    Nekane umetan Ikaztegietako eskolan ibili zen. Maistra bakarra zegoen, erdalduna. Geroago Magisteritza ikasi zuen eta lehen urtea Altzolan egin zuen, bertako mojen komentuan. Moja sekularrak ziren, italiarrak, eta ez zekiten gaztelaniaz. Espainiako neska gazte taldeak izaten zituzten eta Nekanek "ingreso" ematen zien, hau da, batxilerra egin ahal izateko azterketarako prestatzen zituen. Feli Etxeberriak, berriz, lehen maila ematen zien. On Jazinto Fernandez Setien abade euskaltzalea ezagutu zuten bertan.

  • Nekane Iturbe eta Jone Etxabe Anaia: Martin Iturbe apaiza

    Nekane Iturbe Balda (1940) Elgoibar

    Nekaneren anaia Hondarribiko parrokoa izan zen 40 urtez: Martin Iturbe. Zenbait gauza idatzi zituen euskaraz eta baita itzulpenak egin ere. Hondarribiko seme kuttun izendatu zuten. Euskaltzalea izanik, garai batean ondo zelatatuta egoten zela dio Nekanek. Euskarazko sermoiak Gobernu Zibilera bidali behar izaten zituzten eta "eta" zenbat aldiz esaten zuen zenbatzen omen zuten.

  • Nekane Iturbe eta Jone Etxabe Elizaren eta parrokoen laguntza

    Jone Etxabe Garate (1946) Nekane Iturbe Balda (1940) Elgoibar

    Elgoibarko parrokoek asko lagundu zioten euskarari eta ikastolari. Beristain mutrikuarra. Abade gehienak izan ziren euskaltzaleak. Elizaren lokalak erabiltzen zituen ikastolak.

  • Nekane Iturbe eta Jone Etxabe Ikastolako lan-baldintzak

    Jone Etxabe Garate (1946) Nekane Iturbe Balda (1940) Elgoibar

    Gurasoek meritu handia izan zuten umeak ikastolara bidalita. Beraiek ere ez ziren lanean aritu baldintzarik onenetan: erdi-militantzian aritu ziren. Guraso batek behin irakasleei gehiago ordaindu behar zitzaiela esan zuen, baina horretarako gurasoei kobratzen zitzaien kuota igo behar. Denetariko lanak egin behar izaten zituzten: garbitu, zakarrak atera... Eta gizarte segurantzarik ez zuten. Aseguru partikular bat egin zieten istripuetarako.

  • Nekane Iturbe eta Jone Etxabe Aubixa aterpetxea

    Jone Etxabe Garate (1946) Nekane Iturbe Balda (1940) Elgoibar

    Aubixa aterpetxerako diru-bilketa nola egin zen: kartoiak bildu eta saldu egiten ziren, dirua lortzeko. Baserria egokitu behar izan zen eta guraso asko joan zen lanera. Udan gero han egon behar umeekin. Joxepa, sukaldari ona.

  • Nekane Iturbe eta Jone Etxabe Elgoibarko ikastolaren lehenengo gelak

    Jone Etxabe Garate (1946) Nekane Iturbe Balda (1940) Elgoibar

    Elgoibarko ikastolak eraikin berria egin aurretik izan zituen lokalak edo gelak zerrendatzen dituzte. Adinaren arabera, umeak lokal batetik bestera pasatzen ziren. Jangela jarri zutenean, umeak jangelara eraman behar.

  • Nekane Iturbe eta Jone Etxabe San Pedro fundizioko emakumeei idazten eta irakurtzen irakasten

    Nekane Iturbe Balda (1940) Elgoibar

    Elgoibarren egon zen lehen urteetan Nekane San Pedro fundizioaren etxe batean egon zen beste maistra batekin batera. Orduan idazten ez zekitenek hatzarekin sinatzen zuten eta umiliazioa izaten zen. San Pedro fundizioan kanpoko jende asko zebilen lanean. Hango nagusiak eskola antzeko bat jarri zien bizi ziren etxearen behealdean, eta hango emakumeei irakurtzen eta idazten irakasten zieten iluntzeetan. Gogoan du soldadu joan behar zuen baserritar bati ere irakatsi ziola.

  • 785 Fabrikako lana eta baserrikoa batera

    Manuel Ugarte Lopetegi (1945) Zumaia

    Lantegian egunean 10-12 ordu lan egiten zuten eta etxera etorrita han ere lanak egin behar. Larunbat goizetan ere lan egiten zuten hasieran eta hori kendu zenean lasaitua hartu zuten.

  • 900 Agorra eginez arrantzan; "txingia" eta "esparbela"

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Gerra aurrean Eibarko umerik gehienak errekan bainatzen ziren. Amuarrainak ere baziren eta asko harrapatzen ziren. Erreka garbi-garbi zetorren. Gerraostean zikintzen joan zen. Bartolo eta Agustin ez dira arrantzaleak izan, baina agorra egin eta ezkailuak harrapatzen ibilitakoak dira. Harriekin presa modukoa egin, erreka agortu eta handik ezkailuak eta loinak harrapatu. Lekurik onena Plazentzia-Maltzaga ingurua zen. Ibaiaren alde batetik bestera sarea bota eta asko harrapatzen zen. Sare horri "txingia" deitzen zitzaion. Esparbelarekin ere aritzen ziren. Horretan ezagunena "Ferruel" zen.

  • 1114 Amatiño eta bere izenak (Luisal, Amatiño...)

    Luis Alberto Aranberri Mendizabal (1945) Eibar

    Amatiñok bere burua aurkezten du eta bere izenaren inguruko argibideak ematen ditu. Batzuentzat Luis, beste batzuentzat Alberto, lagunentzat Luisal, idazten hasi zenean Amatiño eta Miel Otxin... Hainbat izen erabili izan ditu.

  • 899 Eibarko presak

    Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Errasti lantegiak zentrala zuen eta indarra nora banatzen zuen azaltzen du. Amaña auzoko errota, presa batzuk eta lantegiak izendatzen ditu.

  • 899 Errotak, presak eta zentralak

    Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Maltzagatik hasita zentralak izendatzen ditu, Apalategiko errota eta torloju lantegia, Kortasonekoa, Barrenazarrekoa, Orbeanekoa, Zerrategia eta labaderoa eta abar.

  • 899 Lehenengo porlanezko lantegia

    Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Eibarko lehenengo porlanezko lantegiaren aipamena egiten du eta Gaztañaga lantegia lekuz aldatu zutenekoa. Urtegi gehiago.

  • 899 Urtegiei esker lantegiak bizirik

    Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Eibar urtegiei esker bizi zen garai hartan, lantegiak haiei esker bizi ziren. Zentralak sortu arte errotak izan ziren.