Hika hizketan

  • 900 Gerraostean preso egon zen hainbat hilabetez

    Agustin Arana Barinaga (1913) Eibar

    Gerra osoa igaro zuen. Gero, kartzelan, kontzentrazio-esparruan. Ondoren, Toledoko lantegi batean lanean jardun zuen eta handik Mirandara bidali zuten. 2-3 egun Mirandan egin ondoren, trintxerak egitera bidali zuten Elizondo ingurura. Han zegoela, ofizial batek arma bat eman zion konpontzeko eta Eibarrera itzuli zen egun batzuetarako (hainbat hilabetez Eibartik kanpo egon ondoren). Deustun beste 6 hilabete egin zituen, hango kartzelan. Hori guztiori igaro ondoren, duela urte batzuk kalte-ordainak jasotzeko ordua iritsi zenean, Agustini ez zioten kalte-ordainik eman nahi izan.

  • 900 Gerran denuntzia asko herritarren artean

    Agustin Arana Barinaga (1913) Eibar

    Gerra garaian, denuntzia asko egon ziren herritarren artean. Gaizki-ikusiak eta zorrak tarteko, denuntzia asko izan ziren, gehienetan oinarririk gabeak.

  • 900 Batallón de Trabajadores

    Agustin Arana Barinaga (1913) Eibar

    Eibarren ere izan ziren "trabajadoreak" (Batallón de trabajadoresekoak). Azitaingo jauregian bizi ziren. Agustin Irunen izan zen trintxerak egiten. Bidebarrieta-Errebal inguruko etxe guztiak trabajadoreek egin zuten.

  • 900 Isasiko mojan zaindu zituen gerran

    Agustin Arana Barinaga (1913) Eibar

    Gerra hasi zenean egun batzuk Isasiko komentuan igaro zituen, hango mojak zaintzen (badaezpada). Mojak ebakuatzeko orduan ere, Agustinek eraman zituen Zeanurira.

  • 900 Loiola batailoia

    Agustin Arana Barinaga (1913) Eibar

    Loiola batailoiaren lehenengo erasoa San Andres egun batean izan zen, Legution. Handik aurrera, "beti atzerutz!". Loiola batailoian eibartar asko zegoen; burua ere eibartarra zen, Beistegi.

  • 900 'Zatixa' elkartea erreka ondoan dago eraikita

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Eibarko errekaren zatirik gehiena estalita dago. Erreka gainean eraikitako lehenengo etxea udaletxea izan zen, Untzaga plazan. Ondoren "Dos de Mayo" (Toribio Etxebarria) kalearen zati bat egin zuten eta gerraostean beste zati bat. Bartoloren eta Agustinen elkartea egin zenean, zuloa egin behar izan zuten erreka-zulora.

  • 900 Eibarko igerilekuak: Matsaria, Barrenazarra, Maltzaga, Areatza...

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Eibarren hainbat tokitan zegoen igeri egiteko aukera: Matsarian, Maltzagan, Barrenazarrean,... Kakalardokuan (Alfa alboan) igerilekua ere egin zuten 1930 inguruan. Horixe izan zen Eibarko lehenengo igerilekua. Bartolok eta Agustinek ez zuten erabili, ordurako nagusi samarrak zirelako. Bartolo gehienbat Maltzagara eta Barrenazarrera joaten zen (gaur egungo Barrena kalean). Areatzan ere bai (Indianokua jauregi ondoan).

  • 900 Indianokoa jauregia eta Pantaleon zaintzailea

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Indianokoa jauregian Iraolagoitia familia bizi izan da. Gaur egun Aldapatxo dagoen tokian. Etxe ederra zen, armarri eta guzti. Barrutik ere oso ederra zen. Atzeko aldean, Ardantza alderantz, ortu zabalak zituen. Ortuen zaintzailea Pantaleon zen, Debatik etorritako gizon bat. Bera zen jauregiaren baratz eta lurren zaintzailea. Pantaleonen etxea trenbide ondoan zegoen, Ardantzan.

  • 900 Ixu Eguna eta ur bedeinkatua

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Aste Santuan "Ixu Eguna" izaten zen. Su eta ur bedeinkatua hartzen zen elizan eta etxerik etxe banatzen zen. Ixua egur ihartua da. Umeak ixu zati batekin joaten ziren elizara, su berri bedeinkatua hartu eta etxerik etxe banatzen zen. Eta ur bedeinkatua ere banatzen zen. Ur bedeinkatu hori gero etxeetan gordetzen zen eta gaixoekin erabiltzen zen. Sua eta ura parrokia barruan bedeinkatzen ziren.

  • 900 San Blas eguneko bedeinkapenak parrokian

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    San Blasetako tipikoa opilak eta hariak dira. Eztarrian jartzen diren hariak. Haria astebetean erabiltzen zen eta gero sutara bidali. San Blas egunean meza izaten zen parrokian. Hariak, opilak eta frutak bedeinkatzen ziren. Bartolok eta Agustinek San Andres parrokian ezagutu dute beti, baina lehenago Santa Ines elizan izaten ziren mezak eta bedeinkapenak. Sanblas opilak bi motatakoak ziren, bata oraingo opilen estilokoak, eta besteak ogiz egindakoak, gainean eztia, arrautzak eta frutak zituztela.

  • 900 San Andres Eguna ez zen jai izaten

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    San Andres Egunak gorabehera handiak izan ditu. Garai batzuetan jai egin izan da, baina beste batzuetan laneguna zen. EAJk jai nahi izaten zuen, eta, azken urteotan, azoka handia ere badago. Baina Bartoloren gazte denboran, ez zen ezer izaten. Eibarko patroia zela, baina ez zen ezer berezirik ospatzen.

  • 900 Eibarko lehenengo abertzaleak eta batzokiak

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Eibarko lehengo batzokian, Errebal kalekoan, frontoia eta antzokia zeuden. Baita lehenagoko batzokian ere, Bidebarrieta kalean. Garai hartan abertzaleei "bizkaittarrak" esaten zitzaien.

  • 900 Eibarren sozialistak eta errepublikazaleak nagusi; abertzale bakarra udaletxean

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    1920-1930 inguruan oso abertzale gutxi zegoen Eibarren; gehienak sozialistak eta errepublikazaleak ziren (19 zinegotzitik 18). Abertzale bakarra zegoen udaletxean, Joakin Elorza. Sozialistak ziren nagusi eta errepublikazaleak ere asko ziren (Eulogio Garate, Mateo Kareaga, Bustinduitarrak...). Errepublikazaleen lokala Txiriokaleko lehenengo etxean zegoen (gaur egun Dardai soziedadea).

  • 900 Billar mahaiak Eibarko taberna gehienetan

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Garai hartan elkarte eta egoitza guztietan billarra izaten zen: Casinoan, Modernoan, Salon Crucetan, alderdien egoitzetan (Errepublikazalean, Casa del Pueblon...), Rialtoan,... Hori bai, beti hiru bolako billarra; zulodunik ez. Txapelketak ere izaten ziren.

  • 900 Lehenengo Aberri Eguna eta alderdien arteko liskarrak

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Bidebarrietako batzokia txikia zen. Etxe bateko lehenengo solairua. Bartolok lehenengo Aberri Eguna gogoratzen du. Egun horretan sozialistak batzokira sartu eta ikurrina Untzagan erre egin zuten. Abertzaleen eta sozialisten arten sarri izaten ziren liskarrak. Abertzaleak askoz gutxiago ziren eta "hartzea" egokitzen zitzaien. Abertzaleen artean Satur Olariaga zen ezagunena. Bere arreba Matea ere ezaguna zen, taberna zeukalako.

  • 900 "Perderreneko" sutea izan zenekoa

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Ibarkurutzeko "Perderrenian" sutea izan zen egun batean (Garatetarren etxea). Kartutxoak saltzen zituzten bertan. Zigarro baten erruz su hartu omen zuen bai dendak eta bai etxe osoak. Azkenengo solairuan Matea Olariaga bizi zen; bosgarren solairutik salto egin behar izan zuen eta bizirik irten. Ordutik aurrera, bizitzako kontu guztiak lasaitasun osoz hartzen omen zituen. Beste batzuek aizkora batekin zuloa egin eta teilatura irten zuten.

  • 900 Eibarren 4-5 etxe bakarrik ziren porlanezkoak

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Etxerik gehienak egurrezkoak ziren. Gerra aurretik 2-3 etxe bakarrik ziren zementozkoak: Banco Guipuzcoano, Gautxorineko etxeak Untzagan, Ciriaco Agirrre medikuaren etxea parrokiaren aurka eta besteren bat. Udaletxea ere zementuzkoa zen (Eibarko lehenengoa).

  • 900 Eibarko suhiltzaileak

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Etxerik gehienak egurrezkoak ziren eta suteak sarri gertatzen ziren. Tximinia inguruak larregi berotu eta suteak berehala hasten ziren. Suhiltzaileak ere baziren garai hartan. Hainbat lan egiten zituzten, baita hildakoen gorpuak eraman ere (seniderik ez zenean). Suhiltzaileen egoitza Kontsejuzarrean zegoen, parrokia parean. Beheko solairuan, sartu eta eskuinera. Hasiera-hasieran ez zeukaten ezta materialik ere. Eskailera berria ekarri zutenean aurrerakada handia izan zen, Magirus frantses bat.

  • 900 Kontsejuzarra: suhiltzaileak, aguazilak eta dibujo-eskola

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Kontsejuzarrean hainbat kontu biltzen ziren: suhiltzaileak, marrazki-eskola, aguazilen egokitza... Sarreran arkupe bat zeukan eta Eibarko kalabozoa ere bertan zegoen, aguazilen alboan. Goiko solairuan dibujo-eskola zegoen (hainbat irakasle zeuden, Olabe, Artamendi, Zulaika... Eibarren ume askok ikasten zuten dibujoa, armagintzarako eta grabaturako garrantzitsua zelako.

  • 900 Eibarko umeak arma artean lanean

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Bartolo 11 urterekin hasi zen lanean. Garai hartan arrunta zen hori, umeak gazte-gazterik lanean hastea. Umerik gehienek arma-lantegietan egiten zuten lan eta anekdota deigarriak gertatzen ziren, sarri ikusten zirelako ume txikiak armaz josita Eibarko kaleetan.