Hika hizketan

  • Miel Sukuntza Bularra ematera auzolanez

    Miel Sukuntza Sagastibeltza (1937) Leitza

    Haur bat jaiotzen zenean, bularra hartzen ikasteko edo amak gutxi bazuen, auzoko beste amaren batek emanen zion arazorik gabe haur berriari.

  • Miel Sukuntza Tomas Barungoa bertsotan askotan aritzen zen

    Miel Sukuntza Sagastibeltza (1937) Leitza

    Tomas Barungoa bertsolari polita zen eta beti kantari aritzen zena gainera. Haren zenbait bertso kantatu zizkigun haren ondorengo batek.

  • Miel Sukuntza Ostazuriaren ostoa tabakotarako eta txurikina paperatarako

    Miel Sukuntza Sagastibeltza (1937) Leitza

    Errazionamenduaren garaian, tabakoa bukatzen zitzaienean ostoz eta txurikinez egiten zituzten zigarroak orduko gizonek.

  • Amaia Pagaldai Gesalibar auzoan bizimodua, umetan

    Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    Uribarri auzoko baserri batean jaioa, Baztargain Azpin, baina Gesalibarrerako joera zuten. Aita bertakoa zuen eta ama Eskoriatzakoa. 11 urterarte Gesalibarko eskolan ibili zen eta bertakoak ditu lagunak. Gero Almenen ikasi zuen, Eskoriatzan.

  • Amaia Pagaldai Eskola garaiko hizkuntza: gaztelania

    Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    Etxean hitanoa asko entzun du umetatik. Gurasoek anai-arrebekin hika egiten zuten eta baita lagunekin ere, adinekoekin. Gurasoek zuka egiten zuten elkarrekin. Beraiei oso haserre zeudenean egiten zieten hika, baina normalean zuka. Eskolan maistrak bakarka zeudenean soilik egiten zion euskaraz, baina erdara hutsean ziren eskolak. Kanpotar asko zeuden eskolan; "maketoekin" ez ziren ondo konpontzen orduan, gerora bai.

  • Amaia Pagaldai Anaiarekin eta lagunekin erdaraz sasoi batean

    Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    Anaiarekin ere erdaraz egiten zuen batzuetan eta baita lagunekin ere, etxean euskaraz egin arren. Oso berandu hasi ziren hika egiten lagun koadrillan. Etxean debekatuta zuten erdaraz egitea. Almenen bi talde egin ziren: euskaldunen taldean zegoen bera. Koadrilako hiruk erabaki zuten Magisteritza egitea eta ordaun hasi ziren euskaraz (eta hika) egiten. Batua ikasi egin behar izan zuten, euskaltegian.

  • Amaia Pagaldai Kontzientzia linguistikoa eta mudantza hitanora

    Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    15-16 urterekin bazuen kontzientzia politikoa, baina linguistikoa 17-18rekin etorri zitzaion, Magisteritza ikasten hasi zenean. Hasieran zuka eta gero hika. Koadrillako gehienak baserri ingurukoak ziren eta etxean hika entzundakoak.

  • Amaia Pagaldai Erraz hasi zen hika

    Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    Senarra izango zuenak (Koldo Zubizarretak) joera handia zuen euskaraz egiteko. Semeari hika egiten dio, baina alabari ez dio egin izan sekula. Semeak egiten du hika lagun batzuekin, baserri giroko mutilekin. Hika egiten hasi zenean ez du gogoratzen zailtasunik izan zuenik, noka zein toka. Batzuek toka egiten diete neskei ere.

  • Mariasun Ibabe Ikastolan ezagutu zuten elkar

    Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    San Franzisko Xabier ikastolan ezagutu zuten elkar, eta hika hasi ziren baserriko iraskea taldetxo bat elkartu zenean. Norekin egin duten hika ikastolan. Mariasunek mendiko lagunekin hika egiten du, baina bik bakarrik erantzuten diote hika. Irakasle batzuek ahalegin handia egin dute hika egiteko.

  • Mariasun Ibabe Norekin egiten duten hika

    Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    Koadrilako gehienekin egiten du hika Amaiak, mutil zein neska. Anaiarekin ez du sekula hika egin, urtebete zaharragoa den arren. Mariasunek debekatuta zuen etxean gaztelaniaz hitz egitea; amak esaten zion mojek eskolan esandakoak gezurra zirela. Familia abertzalekoak dira biak eta etxean errieta egiten zieten erdaraz eginez gero.

  • Amaia Pagaldai Seme-alaben hizkuntza ohiturak

    Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    Ez du seme-alabei euskaraz egiteko beharrik izan, etxeko hizkuntza euskara izan delako. Semeak arazoak izan zituen gaztelaniaz ondo egiteko, beti baserrian egoten zelako. Alabak ez, Extremadurako zaintzaile bat izan zutelako eta harekin ikasi zuelako. Seme-alabek lagunekin euskaraz egiten dute gehienbat.

  • Mariasun Ibabe Mariasuni barre egiten zioten ilobek, hika egiten zienean

    Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    Hika egiten duten gazte gutxi ezagutzen dituzte. Mariasuni barre egiten zioten umeek hika egiten zienean. Iloba batek esaten dio pena duela ez zuelako ikasi. Amaiak gogoan du ondarrutarrek ez zietela ulertzen hika eginda.

  • Mariasun Ibabe Gazteek ez dute hika egiten Arrasaten

    Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    Amaiak dio 50 urtetik gorakoekin egiten duela hika, baserri ingurukoak denak ere. Gazteek ez dutela egiten uste du. 33 urteko semeak egiten du, baina oso lagun gutxirekin. Kaletarrek ez ei dakite hika. Gurasoak baserrikoak dituzten gazteek ere ez dute egiten hika.

  • Mariasun Ibabe Galeraren zergatia eta hitanoaren gutxiespena

    Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    Galderaren zergatia zein izan daitekeen. Mariasunek dio Udalan batzuek umeei erdaraz egiten zietela, ez hika ez zuka. Hitanoa oso jende gutxirekin egiteko dela jaso du Amaiak ere, eta errespetu falta dela seme-alabei hika egitea. Baserritarren konplejuak: burla egiten zieten eta erdaraz egiten zuten, ez igartzeko baserritarrak zirela.

  • Mariasun Ibabe Hitanoa, familiakoekin eta lagunarterako

    Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    Udalarako errepiderik ez zegoen eta astoan joan behar izaten zuten. Mariasuni 'bulling'-a egiten zioten eskolan, baserritarra zelako. Amaiak ez du baserritarra izateagatik halakorik jasan. Hitanoari buruz entzun dutena: familia edo lagunarterako soilik dela. Mariasunen aitajaunak mutilei egiten zien hika, neskei ez.

  • Mariasun Ibabe Mariasun guardia zibilari erantzuten

    Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    Mariasunek gogoan du Guardia Zibila baserrira joan zela miaketa bat egitera, eta amandreari kargu hartu ziotela gaztelaniaz ez zekielako. Mariasunek erantzun zion guardia zibilari, zortzi urterekin.

  • Mariasun Ibabe Euskara txarra Arrasatekoa?

    Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    Magisteritza ikasten hasi zenean, Ondarrukoek beraien erara hitz egiten zutela eta beraiek ere eurenean egiten hasi ziren. Batua eta euskalkiak: beraien euskara txarra zela uste zuten. Tolosakoak zuen fama ona. Udalan egon zen apaiz batek ere hala esaten omen zuen.

  • Mariasun Ibabe Mutilek hika gehiago neskek baino?

    Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    50 urtetik gorako baserritarrek egiten dute hika, eta oso gutxik. Beraien lagun taldeetan neskek ere berdin-berdin egiten dute hika; beste leku batzuetan mutilek gehiago egiten dute. Arrasaten 50 urtetik beherakoen artean ez da hitanoa mantendu. Amaiak ez die egin seme-alabei, errieta egiteko ez bada; bere senarrak semeari bakarrik.

  • Mariasun Ibabe Hika irakastea eskoletan?

    Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    Amaiak dio tarteka entzuten direla gurasoen artean euskaraz egiteko kanpainak, baina ez nahikoa. Eskolan hika lantzea ere ondo ikusten du, bertsolaritza lantzen den moduan. Hika ikastaroek ere jarraipena behar dute, ez solteak izan.

  • Mariasun Ibabe Mobil bariko garaia

    Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate

    Teknologia berrietara engantxatu gara denok. Amaia gaztea zela, auzoan telefono bakarra zegoen eta urte gutxian mobilari lotuz joan gara. beharra sortzen da. Oporretan mobilaz ahaztu egiten dira.