Hika hizketan

  • Jasone Gorroño Umeak gaztelaniaz, euskaraz jakin arren

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Euskararen egoera ez da oso ona Aretxabaletan gaur egun. Ume guztiek dakite euskaraz , baina ez dute erabiltzen.

  • Jasone Gorroño Euskarazko alfabetatze-eskolak ikastetxeetan

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Ikastola publiko bihurtu zen 1994an eta ikastolako lehenengo mailetako umeak Kurtzebarri ikastetxekoekin nahastu ziren. Bi eredu zeuden artean, B eta D. Aurretik, euskarazko alfabetatze-eskolak eman ziren ikastetxeetan, eskola orduetatik kanpo. Jasone aritu zen eskolak ematen `Euskalduntzen´ liburuarekin. Aretxabaletan arazorik ez, nahiz eta zenbaitek gogoko ez izan; Eskoriatzan, berriz, gaizki ikusita zeuden eskola horiek, euskararen kontrako jarrera zuen jendea zegoelako.

  • Jasone Gorroño Euskararen prestigioa gainbehera

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Garai batean euskarazko alfabetatze-eskoletan ibili zirenek euskaraz ikasi dutela gerora dio Jasonek, euskararekiko interesa izan dutelako. Euskarak prestigioa zuen orduan, baina prestigio hori galtzen joan da.

  • Jasone Gorroño 80ko hamarkadan, euskararen aldeko olatua

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Mila 1983an AEKn lanean hasi zenean, euskararen aldeko olatua zegoen. Alfabetatze taldeek euskalduntze taldeek baino poz handiagoa ematen zieten, jendea kontzientziatzen ari zen seinale zelako. Bestelako taldeak ere sortu ziren herrian, mendi taldea, esaterako. Garai horretan ez zutela gaztelaniaz hitz egiteko beharrik diote. Gaur egun asko jaitsi da erabilera. Kontzientzia falta dago.

  • Jasone Gorroño Euskarazko aditz eta egitura okerrak ugaltzen

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Jasonek dio umeek gaur egun ez dutela iraganeko aditz-formarik erabiltzen euskaraz hitz egiterakoan. Forma okerrak ari dira zabaltzen; zenbait adibide.

  • Jasone Gorroño Hikaren inguruko gogoetak edo zalantzak

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Euren buruari hika egiten diote. Jasonek dio berari idatziz ere hika ateratzen zaiola nahi gabe. Hikaren inguruan izaten dituzten zalantzak: mezuak idazterakoan aditza nola idatzi, talde oso bati idazterakoan nola idatzi... Zenbait adibide. Txakur emeei noka egiten diete. Jasonek dio zenbait gizonezkok toka egiten diotela berari.

  • Jasone Gorroño Hitanoaren egoera euskararen egoera txarrarekin lotuta

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Pena handia hartuko lukete hika galduz gero. Mila orain konturatu da altxorra duela bere baitan. Hitanoaren egoera ahula da, baina euskararen egoera ahularen barruan kokatu behar litzateke.

  • David Arrieta Mendiolan ikasi zuen hika

    David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza

    Aitari eta osabari hika entzun arren, etxean zuka jaso zuen Davidek. Anaia nagusia Mendiolara ezkondu zen eta hara joaten hasi zen 17-18 urterekin. Han hika egiten zuten bai gizonezkoek eta bai emakumezkoek eta han ikasi zuen. Pixkanaka hasi zen hika anaiarekin eta koinatuarekin. Eskola nazionalean ibili ziren eta, eskolak gaztelaniaz izaten zirenez, euren lehen harremana gaztelaniaz izango zela diote.

  • David Arrieta Mugikorrak sortutako mendekotasuna

    David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza

    Anttonen ustez, hasierako mugikorrek zuten moduan, deiak egin eta mezuak bidaltzeko aukera bakarrik izatea litzateke onena. Gaur egun denetarik dute mugikorrek eta lotura sortzen dute. Mugikorretako aplikazioetan zenbat eta gehiago sartu, mendekotasun handiagoa sortzen dute. Beraiek ez dute sentitzen sare sozialak erabiltzeko beharrik. Daviden ilobak harrituta geratu ziren lau egunean behin kargatzen zuelako mugikorra.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Gurasoei entzunda ikasi zuen hika

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Eskoriatza

    Umetan gurasoak hika entzuten zituen euren senideekin, baina berari ez zioten egiten. Aitarekin eta aitaren lagunekin mendira joaten zen domekero eta haiei entzunda ikasi zuela dio. 15 urte zituela, Goñira joaten hasi zen udalekuetara eta bertan ezagutu zuen gaur egun bere senarra dena. Harekin hika hasi zen eta hika egin izan dute beti elkarrekin, amari eta amaginarrebari ondo iruditzen ez zitzaien arren.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Alabei hika transmititzeko ahalegina; arauak hautsi beharra

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Eskoriatza

    Alabei hika transmititzen saiatu da Karmele, baina oraindik behintzat ez dute egiten. Alaba zaharrenarekin pixka bat egiten du, baina gazteak ez du nahi. Hala ere, etxean hika entzun dutenez, oraindik badu esperantza noizbait hasiko ote diren. Alabek baimena dute beraiei hika egiteko, izan ere, garai bateko erabilera-ohiturei eutsiz gero, hika galdu egingo litzatekeela uste du. Berak oso jende zehatzarekin egiten du hika. Senar-emazteek elkarrekin hika egitea gaizki ikusita egon da eta beraiek zenbait iruzkin jasan behar izan dituzte.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Hika ikastaroak eman izan ditu

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Eskoriatza

    Karmelek hika ikastaroak eman izan ditu Leintz Euskaltegian, jendeak eskatuta. Berak euskalkiko hika daki, ez euskara batukoa. Ikastaroko kide asko aurrez euskalkiaren inguruko ikastaroan ibiliak ziren. Hika ikastaroak emateko materialik ez zegoen eta sortu egin behar izan zuen. Zer material erabili zituen laguntza moduan.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Hika ikastaroetako ikasleak; erregistroa aldatzea zaila

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Eskoriatza

    Hika ikastaroetara doan jendea interesa duen jendea izan ohi da. Oso giro ona izan dute ikastaroetan. Aretxabaletan hikalaguna sortu zuten ikastaroan ibilitako batzuek. Klaseak praktikoak izaten dira. Ez da erraza erregistroa aldatzea eta batzuei asko kostatzen zaie hika hastea. Ikasle baten kasua.

  • Axun Garai Gurasoengandik jaso zuen hika

    Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Gurasoek hika egiten zioten Axuni eta anai-arreben artean halaxe egiten zuten. Bestelako senideekin eta lagunekin ere hika egin izan du. Lagun bati zuka egiten zion, hika egitea errespetu falta iruditzen zitzaiolako. Eskoriatzan kalean gutxi egiten da hika.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Gazteek ez dute hika norekin egin

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Bilobek hika ikasi nahi dutela esaten diote Axuni, baina kalean inork ez duenez egiten, gazteek ez daukate norekin praktikatu. Hala ere, mutil batzuek egiten dutela dio; neskek ez. Seme-alabei sekula ez die hika egin. Eskoriatzan badaude toka egin izan dioten gizonak ere. Pena ematen dio hika galtzeak.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Hikaren egoera Eskoriatzan

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Eskoriatzan hika ez dago galduta, baina kalean oso jende gutxik egiten du; baserrietan hobeto gorde da eta batez ere gizonezkoen artean.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Emakumeek hika gutxiago egiteko arrazoiak

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Karmelek askotan entzun izan du senarrarekin hika egitea ez dela errespetuzkoa. Bestela, ez du inoiz entzun hika ez dela emakumezkoentzako moduko hizkera. Axunen kuadrillako batek ez zela errespetuzkoa esaten zuen. Emakumeek hika gutxiago egitea euskara gutxiago egitearekin lotuta egon daitekeela diote. Garai batean herriko jende inportanteak gaztelaniaz egiten zuenez, emakume askok ere gaztelaniaz egiten zuten, "dotoreagoa" zelakoan. Horrez gain, garai batean gizonek elkartzeko eta lagunartean hika aritzeko guneak zituzten (elkarteak, tabernak) eta emakumeek ez.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Zukatik hikara pasatzeko zailtasunak

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Oso zaila da erregistro-aldaketa egitea, zukatik hikara pasatzea. Karmelek AppaHi! aplikazioaren bitartez hika ikasten ari den lankide batekin hika egiteko dituen arazoen berri ematen du. Oharkabean irteten da hizkera bat edo bestea. Axuni gurasoek hika egiten zioten, aitona-amonek zuka egin arren. Ahizpari ezingo lioke zuka egin.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Hikak gertutasuna ematen du

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Hikak zukak ematen ez duen gertutasun bat ematen du. Ezezagun bati hika egitea kosta egiten da. Hika egiteko, konplizitatea behar dela uste dute.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Hitanoaren erabilera-arauak malgutzearen alde

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Hitanoaren inguruko "idatzi gabeko erabilera-arauak": senar-emazteen arten ez, seme-alabek gurasoei ez, adinekoei ez... Arauok asko murrizten dute eremua eta malgutu ezean, hika galtzeko arriskua dago.