Hika hizketan

  • Jasone Gorroño Konplexuen eragina hizkuntzan

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Gaztelaniaz egitea kutsakorra dela diote. Taldean norbaitek gazteleraz egiten badu, norberari ere nahi gabe ateratzen zaio. Mila gaztetan gaztelaniaz ondo egiten saiatzen zen, baserritarra zela igarri ez zedin. Jasonek hizkuntzarekiko kontzientzia zuen, baina Milak ez, eta zerabilen hizkerak prestigiorik ez zuenez, konplexua zuen bere hizkerarekiko.

  • Mila Zubizarreta AEK-k lagundu zion kontzientzia hartzen

    Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Mila euskaraz alfabetatzen hasi zen eta hortik AEKn lan egiteko aukera sortu zitzaion. Arrasateko AEKn lan egin zuen 1983tik 1989ra, itxi zen arte. AEKn lan egiteak lagundu zion hizkuntzarekiko eta hikarekiko kontzientzia hartzen eta balioa ematen. Hango harremanak beti hika.

  • Jasone Gorroño Gaztetan lagunartean gaztelaniaz; euskaraz egiteko hautua

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Milarentzat oso garrantzitsua izan zen hizkuntza baloratzea. Jasonek lagunekin gaztelaniaz egiten zuen gaztetan, baina une batetik aurrera euskaraz egiteko hautua egin zuten, kontzienteki. 6-7 lagun izango ziren hautu hori egin zutenak. Gerora, mutilekin elkartu ziren eta euskararen erabilera indartu egin zuten.

  • Jasone Gorroño Euskal kontzientzia piztuta, euskaraz egiteko erabakia

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Aretxabaleta

    Jasonek eta lagun batzuek euskararen aldeko hautu kontzientea egin zuten gaztetan, euskal kontzientzia pizten hasi zitzaienean. Aitak Aberri Egunean ikurrina zuen postaltxo bat jartzen zuen urtero irratiaren ondoan eta sestra sortzen zen etxean. Behin lagun batek azaldu zion hura zela euskaldunen bandera. Bilerak egiten eta kontzientzia politikoa hartzen hasi ziren pixkanaka.

  • Mila Zubizarreta Hizkuntzarekiko konplexua izatetik kontzientzia hartzera

    Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Milak euskararekiko eta hikarekiko gauza txarrak besterik ez zituenez entzuten, konplexu handia zuen eta bere helburua gaztelaniaz ondo ikastea izan zen. Hala ere, inkontzienteki izan arren, euskaraz alfabetatzen hasi zen eta horri esker AEKn lan egiteko aukera izan zuen. Horrek lagundu zion euskararekiko kontzientzia hartzen. Administrazioan lan egin zuen arren, irakasle lanak ere egin zituen AEKn.

  • Jasone Gorroño Mutilei errazago hika neskei baino

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Milak baserriko koinatari hika egiten dio, hark zuka egin arren, baina alabari eta iloba neskari zuka; semeari eta iloba mutilei, berriz, hika. Jasonek ere aitortzen du errazagoa egiten zaiola mutilei hika egitea neskei baino.

  • Jasone Gorroño Euskararen erabilera asko jaitsi da Aretxabaletan

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Gazteek ez dute hika erabiltzen. Euskararen erabilera asko jaitsi dela herrian diote.

  • Jasone Gorroño Azpeitian irakasleek elkarrekin hika

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Milak Aretxabaletako ikastetxe batean lan egin zuen lehen aldiz atezain gisa. Han gaztelaniaz entzuten zuen dena. Handik Azpeitira joan zen lanera eta bestelako giroa aurkitu zuen. Irakasleek euskaraz ez ezik hika egiten zuten elkarrekin Azpeitian.

  • Jasone Gorroño Loramendi Elkarteak euskarari emandako bultzada indargabetzen

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Loramendi Euskara Elkartea sortu zen garaian, euskara asko indartu zen eta ia ez zen gaztelaniarik entzuten Aretxabaletan. Loramendi Elkarteak lanean jarraitu arren, euskararen egoera gainbehera joan da. Eskoriatzan euskararen egoera eskasagoa izan da eta beharbada hango ikasleak Aretxabaletara etortzeak ere izan zezakeen eragina. Gaur egun Eskoriatzan bertan agian hobea izango dela euskararen egoera dio Jasonek.

  • Jasone Gorroño Umeak gaztelaniaz, euskaraz jakin arren

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Euskararen egoera ez da oso ona Aretxabaletan gaur egun. Ume guztiek dakite euskaraz , baina ez dute erabiltzen.

  • Jasone Gorroño Euskarazko alfabetatze-eskolak ikastetxeetan

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Ikastola publiko bihurtu zen 1994an eta ikastolako lehenengo mailetako umeak Kurtzebarri ikastetxekoekin nahastu ziren. Bi eredu zeuden artean, B eta D. Aurretik, euskarazko alfabetatze-eskolak eman ziren ikastetxeetan, eskola orduetatik kanpo. Jasone aritu zen eskolak ematen `Euskalduntzen´ liburuarekin. Aretxabaletan arazorik ez, nahiz eta zenbaitek gogoko ez izan; Eskoriatzan, berriz, gaizki ikusita zeuden eskola horiek, euskararen kontrako jarrera zuen jendea zegoelako.

  • Jasone Gorroño Euskararen prestigioa gainbehera

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Garai batean euskarazko alfabetatze-eskoletan ibili zirenek euskaraz ikasi dutela gerora dio Jasonek, euskararekiko interesa izan dutelako. Euskarak prestigioa zuen orduan, baina prestigio hori galtzen joan da.

  • Jasone Gorroño 80ko hamarkadan, euskararen aldeko olatua

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Mila 1983an AEKn lanean hasi zenean, euskararen aldeko olatua zegoen. Alfabetatze taldeek euskalduntze taldeek baino poz handiagoa ematen zieten, jendea kontzientziatzen ari zen seinale zelako. Bestelako taldeak ere sortu ziren herrian, mendi taldea, esaterako. Garai horretan ez zutela gaztelaniaz hitz egiteko beharrik diote. Gaur egun asko jaitsi da erabilera. Kontzientzia falta dago.

  • Jasone Gorroño Euskarazko aditz eta egitura okerrak ugaltzen

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Jasonek dio umeek gaur egun ez dutela iraganeko aditz-formarik erabiltzen euskaraz hitz egiterakoan. Forma okerrak ari dira zabaltzen; zenbait adibide.

  • Jasone Gorroño Hikaren inguruko gogoetak edo zalantzak

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Euren buruari hika egiten diote. Jasonek dio berari idatziz ere hika ateratzen zaiola nahi gabe. Hikaren inguruan izaten dituzten zalantzak: mezuak idazterakoan aditza nola idatzi, talde oso bati idazterakoan nola idatzi... Zenbait adibide. Txakur emeei noka egiten diete. Jasonek dio zenbait gizonezkok toka egiten diotela berari.

  • Jasone Gorroño Hitanoaren egoera euskararen egoera txarrarekin lotuta

    Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta

    Pena handia hartuko lukete hika galduz gero. Mila orain konturatu da altxorra duela bere baitan. Hitanoaren egoera ahula da, baina euskararen egoera ahularen barruan kokatu behar litzateke.

  • David Arrieta Mendiolan ikasi zuen hika

    David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza

    Aitari eta osabari hika entzun arren, etxean zuka jaso zuen Davidek. Anaia nagusia Mendiolara ezkondu zen eta hara joaten hasi zen 17-18 urterekin. Han hika egiten zuten bai gizonezkoek eta bai emakumezkoek eta han ikasi zuen. Pixkanaka hasi zen hika anaiarekin eta koinatuarekin. Eskola nazionalean ibili ziren eta, eskolak gaztelaniaz izaten zirenez, euren lehen harremana gaztelaniaz izango zela diote.

  • David Arrieta Mugikorrak sortutako mendekotasuna

    David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza

    Anttonen ustez, hasierako mugikorrek zuten moduan, deiak egin eta mezuak bidaltzeko aukera bakarrik izatea litzateke onena. Gaur egun denetarik dute mugikorrek eta lotura sortzen dute. Mugikorretako aplikazioetan zenbat eta gehiago sartu, mendekotasun handiagoa sortzen dute. Beraiek ez dute sentitzen sare sozialak erabiltzeko beharrik. Daviden ilobak harrituta geratu ziren lau egunean behin kargatzen zuelako mugikorra.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Gurasoei entzunda ikasi zuen hika

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Eskoriatza

    Umetan gurasoak hika entzuten zituen euren senideekin, baina berari ez zioten egiten. Aitarekin eta aitaren lagunekin mendira joaten zen domekero eta haiei entzunda ikasi zuela dio. 15 urte zituela, Goñira joaten hasi zen udalekuetara eta bertan ezagutu zuen gaur egun bere senarra dena. Harekin hika hasi zen eta hika egin izan dute beti elkarrekin, amari eta amaginarrebari ondo iruditzen ez zitzaien arren.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Alabei hika transmititzeko ahalegina; arauak hautsi beharra

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Eskoriatza

    Alabei hika transmititzen saiatu da Karmele, baina oraindik behintzat ez dute egiten. Alaba zaharrenarekin pixka bat egiten du, baina gazteak ez du nahi. Hala ere, etxean hika entzun dutenez, oraindik badu esperantza noizbait hasiko ote diren. Alabek baimena dute beraiei hika egiteko, izan ere, garai bateko erabilera-ohiturei eutsiz gero, hika galdu egingo litzatekeela uste du. Berak oso jende zehatzarekin egiten du hika. Senar-emazteek elkarrekin hika egitea gaizki ikusita egon da eta beraiek zenbait iruzkin jasan behar izan dituzte.