Hika hizketan
-
Sexuaz ezin hitz egin
Mari Tere Azkoitia Guridi (1948) Maria Angeles Zelaia Zubia (1946) Jesusa Zumalde Barrena (1947) Oñati
Sexuaz ez zuen inork hitz egiten, eta orokorrean oso gutxi jakiten zen sexualitatearen inguruan, animaliekin ikasitakoa besterik ez. Oñatiko hitanoa.
-
Mutilek neskak etxera lagundu
Mari Tere Azkoitia Guridi (1948) Maria Angeles Zelaia Zubia (1946) Jesusa Zumalde Barrena (1947) Oñati
Dantzatzera joaten zirenean emandako kalabazak. Mutilek neskak etxera laguntzea. Azken abestia zein zen jakiten zuten, zein ordutan etxera itzuli jakiteko. Oñatiko hitanoa.
-
Gizakumeek baino libertate gutxiago
Maria Angeles Zelaia Zubia (1946) Jesusa Zumalde Barrena (1947) Oñati
Gizakumeek ardura gutxiago dutela sentitzen dute, umeen zaintzan, etxeko lanen banaketan... Oñatiko hitanoa.
-
Galtzak lehen aldiz
Mila Maiztegi Bengoa (1949) Maria Jesus Markuleta Lete (1952) Belen Zumalde Barrena (1963) Oñati
Maria Jesusek Parisen erosi zituen lehen galtzak. Belenek, ordea, galtzak txikitatik jarri izana gogoratzen du. Milak hamasei bat urterekin erosi zituen lehen aldiz. Gizonak larritu egin ziren emakumeak galtzak jartzen hasi zirenean. Oñatiko hitanoa.
-
Lehenengo labadorak
Mila Maiztegi Bengoa (1949) Maria Jesus Markuleta Lete (1952) Belen Zumalde Barrena (1963) Oñati
Belenek betidanik ezagutu izan du labadora, Milak eta Maria Jesusek, ordea, ez. Eskuz eragiten zitzaion garai batean labadorari. Oñatiko hitanoa.
-
Gizonaren baimenik gabe, ezer egiterik ez
Mila Maiztegi Bengoa (1949) Maria Jesus Markuleta Lete (1952) Belen Zumalde Barrena (1963) Oñati
Behin ezkonduta, emakumeak senarraren baimena behar izaten zuen edozein jarduera ekonomiko burutzeko. Horregatik, ezkondu aurretik egiten saiatzen ziren denak. Franco hil zenean, kendu egin zituzten neurri hauek. Oñatiko hitanoa.
-
Emakumeek 'Zerbitzu Soziala'
Mila Maiztegi Bengoa (1949) Maria Jesus Markuleta Lete (1952) Belen Zumalde Barrena (1963) Oñati
Pasaportea eskuratzeko zerbitzu soziala egin behar izana. Eskolan laboreak. Oñatiko hitanoa.
-
Zer egin noka berreskuratzeko?
Mila Maiztegi Bengoa (1949) Maria Jesus Markuleta Lete (1952) Belen Zumalde Barrena (1963) Oñati
Mintzapraktikak, tertuliak, irakaskuntza formala... Oñatiko hitanoa.
-
Hika gurasoengandik jaso
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Oñati
Etxean ikasi zuen Pilarrek hika, gurasoek hika egiten baitzioten. Anai-arreben artean ere hika egin izan du beti, baita auzoko lagunekin ere. Oñatiko hitanoa.
-
Hika egunerokotasunean
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Oñati
lloba zaharrenei hika egiten die, besteei erdizka. Etxean denekin egiten du hika, baita lagun eta lankide zehatz batzuekin ere. Oñatiko hitanoa.
-
Hika ikastekotan, egoki ikasi
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Oñati
Euskara batuan ikasitakoek ez dute belarria Oñatiko hikara eginda. Hitanoa irakastekotan, Oñatikoa irakatsi beharko litzateke, eta ondo irakatsi gainera, bai gizonei eta bai emakumeei nola egin, noiz egin... Oñatiko hitanoa.
-
Hikak segurtasuna ematen du
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Hika hitz egiten duen horiekin hurbiltasuna eta segurtasuna sentitzen du Pilik, zukarekin sentitzen ez duena. Beatrizek gauza bera sentitzen du, baina baita zuka egiten duenekin ere. Oñatiko hitanoa.
-
"Hika galtzea ondare bat galtzea litzateke"
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Harremantzeko modu bat, ondare bat, hizkuntzaren beste adar bat galtzea litzateke hika galtzea Pili eta Beatrizentzat. Berorika galtzea ez litzateke berdina izango. Oñatiko hitanoa.
-
Hikarekin malguagoak izan beharko genuke?
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Errespetuaren adierazle da adineko jendeari gazteago batek hika ez egitea, baina adinekoak gazteari hika egitea oso arrunta da. Gaur egun, hika berreskuratzeko prozesuan, malgutasun handiagoa dago hikaren erabileran, eta txipa aldatzea besterik ez dela dio bikoteak. Oñatiko hitanoa.
-
Zer egin hika berreskuratzeko?
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Gutxika-gutxika erabiltzen hasi, transmititu, irakatsi... beharko litzateke hika. Oñatiko hitanoa.
-
Hikak harrotasun puntu bat ematen al du?
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Zenbait gizonek, nahiz eta etxean ikasi ez, euren kuadrilan hika egiten dute, hikak euskalduntasun mota desberdin bat emango balu bezala. Emakumeen kasuan, ordea, hika ez da harro egoteko moduko zerbait izan. Oñatiko hitanoa.
-
Errekara arropa garbitzera
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Larrainan ez zegoen arropa garbitokirik, Errekalde errekara jaisten ziren. Pilik etxean ura ezagutu du, baina labadora lehen aldiz nahiko berandu eduki zuten etxean. Oñatiko hitanoa.
-
Mutilen jolasak eta neskenak, ezberdinak
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Neska-mutilak batera egoten ziren Beatrizen eskolan. Kaniketan aritzen ziren mutilak, gorde-gordeka denak. Kromoak. Oñatiko hitanoa.
-
Hamaika ogibide galdu dira
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Ohitura asko galdu direla dio bikoteak, baita lanbide asko ere: banastagina, karreteroa, baserriko zenbait lan, joskina... Gari-jotzea auzoan. Oñatiko hitanoa.
-
"Auzotarren harremana galdu da"
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Ordu mordoa pasatzen zuten sukaldean, etxeko lanak egiten, artoa zuritzen, errosarioa errezatzen... Auzotarren harremana galdu egin da. Oñatiko hitanoa.