Hika hizketan
-
Erregenetan Orion kantatzen den kanta
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Erregenetan Orion kantatzen den kanta Santiago Azurzaren eskuizkribu batetik ateratakoa da. Antxiolak eta Irurak kantatzen zuten koruan. Berak txukundu eta partitura atera zuen. Orion bakarrik kantatzen omen da eta berak zabalkundea eman nahi lioke.
-
Su bedeinkatuarekin abesten zuten kanta
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Duela urte asko Aita Donostia eta Resurreccion Maria Azkue ibili ziren herri-kanta zaharrak biltzen. Aste Santuan goizean izaten zen elizkizuna eta gero su-bedeinkatuarekin eskean ibiltzen ziren etxerik etxe. Hauxe abesten zuten: "Su zaharra kanpora, su berria etxera...".
-
Fotokopiagailua, asmakizun ona
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Fotokopiagailua asmakizun oso ona izan dela dio. Garai batean nola konpontzen ziren kopiak egiteko.
-
Ikasketekin jarraitzeko, herritik kanpora joan behar
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
14 urtera arte ibili zen eskolan. Batxilerra egin nahi zuena Donostiara joan behar izaten zen eta unibertsitate-ikasketak nahi zituena, berriz, Zaragozara, Valladolidera edo Salamancara.
-
Garai bateko familia-transmisiorik ez
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Garai batean etxeetan ez zegoen telebistarik eta aitona-amonek istorio asko kontatzen zizkieten bilobei. Telebistak familia-giroa hondatu du. Gizonezkoek lan egiten zuten etxetik kanpora eta emakumeek josi egiten zuten.
-
Arraunen garrantzia
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Arraunaren inguruko kontuak. 1935ean egindako marka bat oraindik hobetu gabe dagoela eta zergatik ote zen ikertzen hasi zen. Arraunen garrantzia. Entrenamenduak
-
Aulki mugikorraren eta finkoaren (trainerua) arteko ezberdintasunak
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
"Banko mobil" edo aulki mugikorrak hondatzen duela trainerua dio. Bien arteko ezberdintasunak azaltzen ditu.
-
Gizonak itsasoan eta emakumeak herrian; "eskabetxeria"
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Garai baten gizonak itsasora joaten ziren eta emakumeak eta alabak geratzen ziren herrian. Ekonomika etxeetan; emakumeak hari egurra sartzen, jatekoa prestatzeko. Eskabetxe-lantegian udaberrian izaten zen lana.
-
Fabian Loidiren olerkiko pertsonaia bera zela ohartu zen
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Fabian Loidi bertsolari eta olerkaria Orion hazi zen, aita gazterik hil zitzaiolako. Hark idatzitako olerki bat irakurtzean (`Orioko umezurtza´) berari buruz ari zela konturatu zen. Musika jarri zion olerki horri.
-
Pianoak afinatzen ibilia
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Loiditarrek pianoak afinatzen dituztela eta berak ere makina bat afinatu dituela dio. Bi piano ekarri zituen ontziolatik, barkuak desegiteko tokitik eta konpondu egin zituen. Handik hasi zen pianoak afinatzen. Azkenengoz afinatu nahian ibili zenarekin zer gertatu zitzaion. Pianoen sokak.
-
Landareek argirantz joateko joera
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Hainbat gairen inguruko interesa du eta esperimentatzea gustatzen zaio. Hazia lurrean bota, estali eta estalkiari zulo bat eginez gero, landareak argirantz joateko joera du.
-
Itsasoaren indarra, energia sortzeko
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Bizi guztian bere buruhausteetako bat izan dan beste gai bat: "marrotak" edo marea-errotak. Berari itsasoaren indarra aprobetxatzeko bi puntu gutxienez bururatzen zaizkio. Azalpenak ematen ditu. Energia-iturriak beharrezkoak dira, gero eta energia gehiago kontsumitzen da eta. Mundu-mailako arazo handi bat da, energia-iturriak agortu egiten direlako.
-
Garai bateko jolasak berreskuratzea zaila
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Garai batean uztaia prestatu bere txardangoarekin eta haren atzetik korrika ibiltzen ziren jolasean. Gaur egun ahalegina egin arren garai bateko jolasak berreskuratzeko, umeek errazenera jotzen dute (sarritan teknologietara).
-
Garai bateko bizimodua: jertseak kakorratzekin, artilezko galtzerdiak
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Garai batean emakumeek kakorratzekin egiten zituzten jertseak. Artilezko galtzerdiak egiteko, artilea garbitu, matazan hartu, bihurria eman eta haria atera behar izaten zen.
-
Txipiroitarako tresnak beraiek eginak
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Garai batean txipiroitan nola egiten zuten. Pitarik ez zegoenez, zurdak (zaldien buztaneko ileak) erabiltzen ziren. "Kodainak" ere beraiek egiten zituzten, orratzak bihurrituta. Geroago Zumaiako lagun bat hasi zen makinarekin egiten.
-
Garai baten dena eskuz egina
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Gaur egun dena erosten ohituta gaude, baina garai batean eskuz egin behar izaten ziren, askoz ere esku-lan gehiago egiten zen. Egindako arroparik ere ez zen izaten, josi egiten ziren.
-
Lehenengo notak nola ikasi zituen
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Frontoian ibiltzen zen mutikotan. Frontoia nolakoa zen. Karmelo Eizagirrek irakatsi zizkion lehenengo notak frontoian, lurrean teilarekin marrak eginda. Ordurako haiek tiple taldea egina zeukaten. Horrelaxe hasi zen solfeoa ikasten. Gazterik hasi zen mezan koruan abesten. Errepublikaren hasieraren inguruko oroitzapenak.
-
Koruan gizonezkoak bakarrik
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Elizako koruan abesten zuen. Euskarazko kantak gutxi; liturgian dena latinez abesten zen. Koruan gizonezkoak bakarrik egoten ziren. Emakumezkoek ere abesten zuten, baina behetik. Aian organoa jotzen zuen garaian Zarautzera joan ziren kantura, fraideetara. Lehenengo aldia izan omen zen emakumezkoa korura igotzen zena. Emakumeek buruko zapiarekin joan behar izaten zuten elizara.
-
Embil pilotariaren omenaldian eztabaida, mezaren harira
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Santiago Azurza organistak tiple taldea zuen. Tipleak mutikoak izan ohi ziren. Gizonezkoei 14 urte ingururekin ahotsa aldatzen zaie, baina emakumeei ez. Victor Embil pilotariari omenaldia egin zitzaionean, `Stella Maris´ meza abestu behar zuten. Victorren semeak gizonezkoen ahotsean abestea nahi zuen, bera ere tenorea zen eta. Baina organista ez zegoen ados eta eztabaida horren harira haserretu egin ziren. Jende asko joan zen omenaldira, Iparraldeko jendea ere bai.
-
Gerra garaiko oroitzapenak; anaia frontean
Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio
Gerra garaiko oroitzapenak. Kanoia jarri zuten Aldapeko mendian, Mendizorrotzera disparatzeko. Milizianoak etorri ziren handik. Zubiak leherrarazi zituzten eta beraiek Aginagara joan ziren, tropak pasa bitartean. Frontea Bizkaia alderantz joan zen. Anaia soldadutzatik libratu zen arren (aita falta zutelako), gerrara joan beharra izan zuen. Zugaztietatik (La Arboleda) idatzi zien eskutitz bat.