Hika hizketan

  • Pili Irazabal Ohiturak aldatzea, oso zaila

    Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati

    Behin zuka egitera ohituta, oso zaila da hika egitera pasatzea. Askorentzat erronka euskara mantentzea da. Harreman motak tratamenduan asko eragiten du, baita aldarteak ere. Oñatiko hitanoa.

  • Pili Irazabal Katu arrari noka

    Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati

    Beatrizek katuari hika egiten dio, gainera, batzuetan noka irteten zaio katuarekin. Pilik, ordea, mandoari eta astoari hika, behiari zuka. Oñatiko hitanoa.

  • Pili Irazabal Euren buruarekin hika

    Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati

    Pilik bere buruari noka egiten dio. Beatrizek bai hika eta bai zuka egiten du bere buruarekin. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Gizonen eta emakumeen sozializazioa, desberdina?

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Hika oso loturik dago sozializazioarekin. Emakumeen eta gizonen sozializazioa, ordea, oso desberdina zen, eta horrek hikaren erabileran, galeran eta transmisio faltan eragina izan dezake. Gainera, Mari Karmenen garaian, neskak eta mutilak ez ziren denak elkarrekin egoten, baizik eta bakoitza bere aldetik. Auzoz auzo, ordea, asko aldatzen da egoera, izan ere, Araotzen neska-mutilak batera egoten ziren beti. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Desberdina zen kaletarra edo baserritarra izatea

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Mari Karmenen garaian, emakumeak ez ziren bakarrik tabernara joaten, kategoria baxukoa balitz bezala ikusten zen hori gizartean. Lagun guztiak kaletarrak izateak ere euskararen erabileran (eta hikarenean) eragiten zuen. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Hika egitea errebelde izatea al da?

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Hika egitea errebelde izateko beste modu bat da Mari Karmen eta Marijerentzat. Emakumeei mutilen hika egitea. Hurbiltasuna eta konfiantza ematen du hikak. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Bikotearekin normalean zuka

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Araotzen neskak eta mutilak denak batera egoten ziren. Lagun-taldetik, bikoteak sortu eta elkarri hika egiten zioten. Marijerentzat, ordea, bikotean zuka egitea iruditzen zaio naturalena. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Norberarekin hitz egiteko, mutilen hika

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Mari Karmenek bere buruarekin emakumeen hika darabil. Marijek, ordea, bai hika eta bai zuka, hikaren kasuan, mutilena. Ametsetan, egoera larritan, hika, besteala zuka. Mari Karmenek erdaraz hitz egiten du ametsetan. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Animaliei eta landareei hika

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Animaliei normalean hika egin izan diete, batez ere txakurrari. Marijek behiei zuka. Mari Karmenen amak loreei hika egiten zien, mutilen forman. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Jaungoikoari hika?

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Leizagarrak Jaungoikoari hika egiten zion. Marijeren iritziz intimitate kontua dago tartean, etxean hika (konfiantzazko eremuan) eta elizan zuka edo berorika egiten zitzaion. Mari Karmenen amandreak ere hika egiten zion Jaungoikoari. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Hikak zer ematen dizue?

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Hurbiltasuna, konfiantza, etxeko izaera. Hika galduz gero tristura handia emango lieke, 'espezie' bat galtzea moduan. Hizkuntzaren zati garrantzizko bat galtzea litzateke. Oñatiko hitanoa.

  • Zumalde ahizpak Hika ezin da edonon egin

    None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati

    Hika garai batean ez zen edozein tokitan hitz egiten. Gaur egun ere, batzuekin hika eta besteekin zuka erabiltzen dute. Jendea harritu egiten da hika entzutean. Oñatiko hitanoa.

  • Xeferi Erostarbe Zeini hika eta zeini zuka?

    Xeferi Erostarbe Lazkano (1933) Bittori Goitia Larrañaga (1928) Enkarna Grisaleña Gil (1928) Oñati

    Ezezagunei ez diete sekula hika egiten, ezta oso umeak direnei ere. Oso eremu txikian erabiltzen da. Kaleko lagunekin zuka. Oñatiko hitanoa.

  • Agurtzane Zumalde Araozgo eskolan ia zukarik ez

    Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Araozgo eskolan ia inork ez zuen zuka erabiltzen. Ohitura kontua da hika. Agurtzanek fabrikan gaizki pasa zuen hika gaizki egiten zizotelako. Oñatiko hitanoa.

  • Jone Arriaran Lagun gutxirekin hika

    Jone Arriaran Etxeberria (1937) Mari Karmen Arriaran Etxeberria (1935) Oñati

    Lagunekin zuka egiten dute. Mari Karmenek lagun bakar batekin hitz egin izan du hika. Beste lagunen batekin hitz solteak bakarrik. Ohitura kontua da. Konfiantza handia izanez gero, nahi gabe ateratzen omen dira hitz edo esamolde solteak.

  • Arenduikoak Hikak sortzen dien sentipena; hikaren etorkizuna

    None Zurutuza Urrutia anai-arrebak () Oñati

    Hikak konfiantza handiagoa ematen die; zukak errespetua. Pertsona batzuekin automatikoki ateratzen zaie, baina beste batzuekin hika egitea (adibidez alabekin) pentsaezina da eurentzat. Hika galtzea pena litzatekeela diote, baina beraiek ez dutenez transmititu, galtze hori etor daitekeela ikusten dute.

  • Esperanza Aiastui Zergatik galdu da noka?

    Esperanza Aiastui Aiastui (1942) Joxepi Arregi Aranburu (1936) Mariaxun Arregi Aranburu (1936) Pilar Guridi Aiastui (1935) Oñati

    Emakumeen artean hitanoa galdu izanaren arrazoiei buruz dihardute. Emakumeek gaztelerarako joera gehiago izan dute. Oñatiko hitanoa

  • Ixabel Jauregi Ikasleei gela barruan euskara batuan eta zuka

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Magisteritza ikasi eta berehala Azpeitiko Karmelo Etxegarai ikastetxean hasi zen lanean. Irakasleen artean hika erabiltzen zuten, baina zalantza zuten ikasleei nola zuzendu. Gelatik kanpora erabiltzen zuten hitanoa, baina gela barruan euskara batua eta zuka. Gogoan du elkarrizketa batzuk hitanoz zituen Nemesio Etxanizen antzerki bat irakurri izan zutela eskolan, baina, horrez gain, ez zuten lanketa berezirik egiten. Herriko euskara ere ez da landu izan.

  • Ixabel Jauregi Atzerritik etorritako ikasle mutilak hika

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Duela 20 urte inguru hasi zirela atzerritik ikasleak etortzen dio. Mutil pakistandarrek, bertakoekin nahastean, hika ikasten dute. Neskek, berriz, bertakoekin harreman gutxiago izaten dutela eta gutxiago ikasten dutela uste du. Mutilek toka ikasten dute lagunartean eta berari ere halaxe egin izan diote noizbait. Hegoamerikarren kasuan, ez dutela euskara ikasteko hainbeste behar sentitzen iruditzen zaio.

  • Ixabel Jauregi Zukatik hikara aldatzeak esfortzua eskatzen du

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Askotan ez du ulertzen nolatan ari den galtzen noka, beraiek hain naturalki erabili izan dutenean. Seme-alabek ez dute elkarrekin hika egiten. Hizkuntza-ohitura aldatzeak esfortzua eskatzen du.