Hika hizketan

  • Eli Igarzabal Umetan, neska-mutilak batera?

    Eli Igarzabal Erostegi (1947) Mila Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1943) Sara Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1944) Mariaxun Villar Lizarazu (1948) Oñati

    Neskak sakaponetan, salto-saltoka, pelotan, bole-boleka... Mutilekin batera ibiltzen ziren askotan eskolan. Futbolerako lekurik ez zegoenez, beste jolas batzuk biltzen zituzten. Oñatiko hitanoa.

  • Eli Igarzabal Berorika erabiltzeko eskatu

    Eli Igarzabal Erostegi (1947) Mila Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1943) Sara Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1944) Mariaxun Villar Lizarazu (1948) Oñati

    Elik berorika erabili behar izateari buruzko anekdota bat kontatzen du. Oñatiko hitanoa.

  • Eli Igarzabal Neskek laboreak, mutilek marrazkia

    Eli Igarzabal Erostegi (1947) Mila Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1943) Sara Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1944) Mariaxun Villar Lizarazu (1948) Oñati

    Madalenako eskolako kideak eta lagunak. Adin ezbedineko ikasleak nahasturik egoten ziren. Atean egun batean neskek laboreak izaten zituzten, eta mutilek marrazkiak egiten zituzten. Oñatiko hitanoa.

  • Eli Igarzabal Jatekoa kontserbatzeko trikimailuak

    Eli Igarzabal Erostegi (1947) Mila Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1943) Sara Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1944) Mariaxun Villar Lizarazu (1948) Oñati

    Jateko ohiturak asko aldatu dira garai batetik hona. Ezkontzetan, adibidez, oilaskoa jaten zen lehen. Garia ereitea. Janaria ondo mantentzeko egiten zituztenak. Oñatiko hitanoa.

  • Beatriz Ugarte Nola jaso duzue hika?

    Beatriz Ugarte Garitaonandia (1961) Oñati

    Etxean hika entzun dute betidanik, izan ere, mugimendu handia zegoen euren baserrian. Aitaren lagun eta senide asko joaten ziren bertara denbora pasatzera, eta haiekin denekin hika egiten zuen. Marijeri eta Beatrizi hasieran zuka egiten zien, gero dena hika. Amak ere hika egiten zien. Senideen artean gehienekin hika egiten dute, gazteenarekin izan ezik.

  • Mari Karmen Inza Hika eta idatzi gabeko arauak

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Beatriz Ugarte Garitaonandia (1961) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Idatzi gabeko arauak daude hikaren erabileran. Marijeren iritziz, txikitan zuka egiten zitzaien umeei, baina behin 6 urteak bete zituztenean (Jaunartzea egitean), hikara pasaten ziren gurasoak. Beatrizek haren alabari ez dio hika transmititu. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Eskolek asko erdaldundu zituzten gazteak

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Beatriz Ugarte Garitaonandia (1961) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Kolegioek eragin handia izan zuten mutilengan, eta asko erdaldundu zituen. Marije eta Beatrizek auzo -eskolan ikasi zuten, eta eskolatik atera bezain pronto, euskaraz eta hika egiten zuten. Maistrak zigortu egiten zituen euskaraz egiteagatik. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Kalean bizi ziren auzotarrak lagun

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Beatriz Ugarte Garitaonandia (1961) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Auzotik kalera jaitsi zen familia bizitzera. Bertan, ordea, auzotik jaitsitako gazte guztiak bildu eta lagun-taldea egin zuten. Hika hitz egiten zuten haien artean. Ahizpa moja joan zen eta moja nagusiari hika egitetik berorika egitera pasa behar izan zuen. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Mutilarteko hika biziago

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Beatriz Ugarte Garitaonandia (1961) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Familian eta etxean hika egiten dute, baita euren adineko gertuko jendearekin ere. Mutilei samurrago egiten die hika Marijek. Mutilen arteko hika biziago dagoela uste du. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Kale-giroan hika gaizki ikusirik

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Beatriz Ugarte Garitaonandia (1961) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Eskolan auzoko umeek egiten zuten hika, eta, bartez ere, mutilen artean erabiltzen zen. Hikak ez zeukan inongo prestigiorik, eta ez zegoen ondo ikusirik. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Hika norekin erabili izatea da gakoa

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Beatriz Ugarte Garitaonandia (1961) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Beatrizek ez dio alabari hika transmititu, gurasoei egiterik ez baitie, eta haren lagunenartean hikarik ez dute erabiltzen. Hika jakitea kontu bat da, eta hika norekin hitz egin edukitzea beste bat. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza "Niri egin hika neskaren moduan!"

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Beatriz Ugarte Garitaonandia (1961) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Nesken arteko hika gehiago galdu da mutilen artekoa baino. Ondorioz, mutilena bakarrik dakien jendeak, hori bera erabiltzen du bai neska bai mutilekin. Neskek, ordea, normalean bi formak jakiten dituzte. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Zergatik galdu da gehiago nesken arteko hika?

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Beatriz Ugarte Garitaonandia (1961) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Emakumeak beste fase batean egon omen dira beti, zintzoagoak, finagoak... izan behar. Hika ez zen dotorea gizartearentzat, eta hori dela eta, emakumeak hika egiteari utzi ziotela uste du Marijek. Beatrizek denbora askoan ez zuen norekin hika egin. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Ezin hikarik egin

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Beatriz Ugarte Garitaonandia (1961) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Beatrizek normalean zaharragoekin egin du hika, haren adineko inork ez baitzuen hika hitz egiten. Oñatiko hitanoa.

  • Mari Karmen Inza Baserritarra izatea lotsagarria zen

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Hika eta euskara bera gutxituta zegoen oso Frankismo garaian. Hika batez ere emakumeen artean galdu zen. Gizonen arteko harremana baserri-girokoa zen askotan, eta hika mantendu zuten. Mari Karmenek gogoan du kalean zehar behiak gidatzen zituela, baserritar izaera ebidentzian uzteko modu bat zen hori eta lotsaz bizi zuen.

  • Mari Karmen Inza Hikaren berpiztea emakumeen ikuspegitik

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Emakumeen ikuspegitik bultzatu beharko litzateke hikaren berpiztea, mutilen forma eta neskena ikasiz.

  • Maritxu Gaztelumendi Astoa eta otsoa (baseliza zaharreko gertaerak) ipuina

    Maritxu Gaztelumendi Urruzola (1938) Oiartzun

    Maritxuk "Astoa eta otsoa" (baseliza zaharreko gertaerak) ipuina kontatzen du, berak idatzitako "Aitona sutondoan ipuin kontari" ipuin-liburura bilduta dagoena. Aitona zutenak kontatzen omen zien, txikiak zirela.

  • Maritxu Gaztelumendi "Pazko eguneko bazkaria"

    Maritxu Gaztelumendi Urruzola (1938) Oiartzun

    Maritxu Gaztelumendi Urruzolak idatzitako "Aitona sutondoan ipuin kontari" liburura bilduta dagoen euskal ahozko literaturako pieza.

  • Ekhi Zugasti Hitanoarekin zein harreman duzue?

    Ekhi Zugasti Uriguen (1985) Eibar

    Ekhi duela gutxi hasi zen hitanoa erabiltzen. Bere inguruan ez du jende askok hitanoa erabiltzen, baina dantzako lagunekin eta mallabiatarrekin.

  • Ekhi Zugasti Hitanoa berreskuratu nahi izan duzue? I

    Ekhi Zugasti Uriguen (1985) Eibar

    Bere amona eta amonaren ahizpak hitanoz entzuten zituen Ekhik.