Hika hizketan
-
Zer egin noka berreskuratzeko?
Mila Maiztegi Bengoa (1949) Maria Jesus Markuleta Lete (1952) Belen Zumalde Barrena (1963) Oñati
Mintzapraktikak, tertuliak, irakaskuntza formala... Oñatiko hitanoa.
-
Hika gurasoengandik jaso
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Oñati
Etxean ikasi zuen Pilarrek hika, gurasoek hika egiten baitzioten. Anai-arreben artean ere hika egin izan du beti, baita auzoko lagunekin ere. Oñatiko hitanoa.
-
Hika egunerokotasunean
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Oñati
lloba zaharrenei hika egiten die, besteei erdizka. Etxean denekin egiten du hika, baita lagun eta lankide zehatz batzuekin ere. Oñatiko hitanoa.
-
Hika ikastekotan, egoki ikasi
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Oñati
Euskara batuan ikasitakoek ez dute belarria Oñatiko hikara eginda. Hitanoa irakastekotan, Oñatikoa irakatsi beharko litzateke, eta ondo irakatsi gainera, bai gizonei eta bai emakumeei nola egin, noiz egin... Oñatiko hitanoa.
-
Hikak segurtasuna ematen du
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Hika hitz egiten duen horiekin hurbiltasuna eta segurtasuna sentitzen du Pilik, zukarekin sentitzen ez duena. Beatrizek gauza bera sentitzen du, baina baita zuka egiten duenekin ere. Oñatiko hitanoa.
-
"Hika galtzea ondare bat galtzea litzateke"
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Harremantzeko modu bat, ondare bat, hizkuntzaren beste adar bat galtzea litzateke hika galtzea Pili eta Beatrizentzat. Berorika galtzea ez litzateke berdina izango. Oñatiko hitanoa.
-
Hikarekin malguagoak izan beharko genuke?
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Errespetuaren adierazle da adineko jendeari gazteago batek hika ez egitea, baina adinekoak gazteari hika egitea oso arrunta da. Gaur egun, hika berreskuratzeko prozesuan, malgutasun handiagoa dago hikaren erabileran, eta txipa aldatzea besterik ez dela dio bikoteak. Oñatiko hitanoa.
-
Zer egin hika berreskuratzeko?
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Gutxika-gutxika erabiltzen hasi, transmititu, irakatsi... beharko litzateke hika. Oñatiko hitanoa.
-
Hikak harrotasun puntu bat ematen al du?
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Zenbait gizonek, nahiz eta etxean ikasi ez, euren kuadrilan hika egiten dute, hikak euskalduntasun mota desberdin bat emango balu bezala. Emakumeen kasuan, ordea, hika ez da harro egoteko moduko zerbait izan. Oñatiko hitanoa.
-
Errekara arropa garbitzera
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Larrainan ez zegoen arropa garbitokirik, Errekalde errekara jaisten ziren. Pilik etxean ura ezagutu du, baina labadora lehen aldiz nahiko berandu eduki zuten etxean. Oñatiko hitanoa.
-
Mutilen jolasak eta neskenak, ezberdinak
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Neska-mutilak batera egoten ziren Beatrizen eskolan. Kaniketan aritzen ziren mutilak, gorde-gordeka denak. Kromoak. Oñatiko hitanoa.
-
Hamaika ogibide galdu dira
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Ohitura asko galdu direla dio bikoteak, baita lanbide asko ere: banastagina, karreteroa, baserriko zenbait lan, joskina... Gari-jotzea auzoan. Oñatiko hitanoa.
-
"Auzotarren harremana galdu da"
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Ordu mordoa pasatzen zuten sukaldean, etxeko lanak egiten, artoa zuritzen, errosarioa errezatzen... Auzotarren harremana galdu egin da. Oñatiko hitanoa.
-
Elizak indar handia
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Elizak etxeetan eragin handia zuen. Familia eredu handia, ezin ligatzea, jaunartzea, elizara dotore joan behar izatea, kongregazioak... Oñatiko hitanoa.
-
Prakak lehen aldiz
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Pilik bigarren eskuko prakak jantzi zituen lehen aldiz, ahizparenak. Beatrizek 19-20 urterekin jarri zituen lehen aldiz.
-
Hika eta zuka
Imanol Lazkano Uranga (1936) Azpeitia
Senideek elkarrekin hika hitz egin izan dute, eta gurasoek seme-alabei ere bai. Seme-alabek gurasoei eta senar-emazteak elkarren artean, berriz, zuka. Imanolen gurasoek ezkondu ziren arte, elkarri hika egiten omen zioten.
-
Arreba eta auzoko neskei hika
Imanol Lazkano Uranga (1936) Azpeitia
Etxeko arrebei eta auzoko neskei hika hitz egiten zien. Behin herritik aterata, ordea, neskekin zuka egin ohi zuen. Gaur egungo kontuak aipatzen ditu: emazteak alabei hika egin izan die, eta Imanolek, berriz, zuka.
-
Apaizari eta medikuari "berori"
Imanol Lazkano Uranga (1936) Azpeitia
Apaizari eta medikuari "berori" esan behar izaten zitzaien.
-
Aita ez zen senargaiarekin fio
Mari Karmen Urdangarin Letamendia (1926) Hernani
Aita ez zen Mari Karmenen senargaiarekin fio, eta oso argi esan zion ez harekin aurrera egiteko. Senargai hura eurena baino etxe hobeagokoa zela, Altzuetakoa, eta barre egingo ziola, aprobetxatu egingo zela. Azkenean ezkondu egin ziren, eta gaur arte. Ezkondu aurretik, baina, Zinkoenean bi urtez aritu zen zerbitzatzen, aitak esan baitzion, ezkontzekotan sukaldean moldatzen ikasi beharko zuela.
-
Hika eta berorika
Irune Karrera Etxeberria (1929) Xatur Karrera Etxeberria (1930) Hernani
Elkarri hika egiten diotela eta, gazteak zirela erabiltzen zituzten tratamenduez hasi dira hizketan. Esaterako, apaizari berorika egin behar izaten zitzaion, nahiz euren inguruan horretarako ohiturarik izan ez, aitari buruz kontatzen duten pasadizoa da horren adierazle.