Hika hizketan

• Eibarko pilotariaren kontu barregarriak

  Miren Areitioaurtena Isasi-Isasmendi (1921) Maria Bengoetxea Isasi-Isasmendi (1906) Ermua

  Marino pilotariari gertatutako pasarte barregarriak.

• Gurasoak Urrategikoak; eskolatik irtetean jolasera

  Salome Uria Narbaiza (1945) Azkoitia

  Aita Ubegietatxokoa eta ama Zabaleta baserrikoa ziren, biak Urrategikoak. Eskolatik ateratzean etxean lan ugari bazuten ere saiatzen ziren etxeratu aurretik jolasean.

• Jolaserako asti gutxi

  Salome Uria Narbaiza (1945) Azkoitia

  Umetan futbolean, pilotan eta ezkutaketan ibiltzen ziren, besteak beste. Ez zuten astirik izaten jolaserako.

• Umetako jolasak Plaza Berrian

  Maite Aldazabal Larrañaga (1923) Azkoitia

  Umetan Plaza Berrian jolasten zuten. Soka-dantzan. "Txintxerriñen" aritzeko, harriekin egiten zituzten markak. "Zapoka" ere ibiltzen ziren.

• Gerra hasierako oroitzapenak

  Juanita Lejarreta Garro (1920) Berriz

  Gerra zibila hasi zeneko oroitzapenak kontatzen dituzte Juanitak eta Pilarrek. Lehenengo milizianoak etorri ziren eta gero nazionalistak. Kanoiak jarri zizkieten baserri inguruan. Gerra sasoiko kanta abesten du Juanitak: "Los rojos corren como conejos caminito a Santander".

• "Abade edo fraide lapurrek"; arreba 12 urterekin neskame

  Imanol Amuriza Sarrionandia (1937) Amorebieta-Etxano

  Elizak kalte handia eragin zuen. Abadeei errespetu handia zieten. "Fraide edo abade lapurrek": abade edo fraide joateko propaganda egiten zuten, zerua irabaziko zutela esanda. Halaxe joan zen bere anaia. Bera etxean geratu zen, zaharrena zelako. Arreba 12 urterekin Mugarrara joan zen neskame, artzain lanera. Handik etxea ikusi eta negar egiten zuen.

• Azkoitia, herri euskalduna

  Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

  Azkoitia herri euskalduna izan da beti eta hala izaten jarraitzen du. Euskaraz bizi daiteke herrian. Hala ere, zaindu beharreko kontua iruditzen zaio, ez dagoelako ziurtatuta beti hala izango denik. Askotan, gainera, gaztelaniaz egiten digutenean halaxe erantzuten dugu, besterik gabe. Berak orain kontzienteki lehen hitza euskaraz egiten du beti.

• Etxanoko ermandadea

  Imanol Amuriza Sarrionandia (1937) Amorebieta-Etxano

  Garai batean elkartasun handia zegoen auzokoen artean. Ermandadea. Norbaiti ganaduren bat hiltzen zitzaionean, zer egiten zen. Beraiena Etxanoko ermandadea zen; zenbat baserrik parte hartzen zuten. Kuota ordaindu behar izaten zen eta diruzaina egoten zen. Domu Santu egunean egiten zuten urteko batzarra.

• Berrizko limonada lantegia

  Mari Tere Alberdi Olabegoia (1944) Antonio Barajuen Oregi (1942) Berriz

  Limonada lantegia. Mari Tereren aitaren osabarena zen. Fama ona zuen Berrizko limonadak. Soda. Antoniok gogoan du astoa hartuta botila hutsekin nola joaten zen lantegira. Nortzuk ibili ziren limonada-lantegian beharrean. Gero Eibarrera eraman zuten lantegia.

• Ama eta izeba Berrizko markesarentzat beharrean

  Mari Tere Alberdi Olabegoia (1944) Antonio Barajuen Oregi (1942) Berriz

  Mari Tereren ama markesaren sukaldaria izan zen eta izeba haren "señorita de compañía", janzten eta bestelako kontuetan laguntzen ziona. Markesarekin izan zuten harremana. Ezpata-dantzariei luntxa ordaintzen zien urtean behin. Herriko jendearekin jator portatzen zen. Mari Terek dio Karteruenean denda zegoela eta handik enkarguak eramaten zizkiotela markesari. Etxea barrutik. Markesarentzat lanean ibili zen jendea: sukaldariak, zerbitzariak, lorezaina, txoferra...

• Markesak herriari eman zion laguntza

  Mari Tere Alberdi Olabegoia (1944) Antonio Barajuen Oregi (1942) Berriz

  Gerra zibila hasi zenean markesak Berrizen zeuden. Senarra Madrilerantzat abiatu zen zer gertatzen ote zen ikustera eta bidean hil egin zuten. Emazteak, kontra egin beharrean, jendeari laguntzea erabaki zuen. Mari Tereren osaba bati ere kartzelatik irteten lagundu zion. Herrian hainbat familiari laguntza ekonomikoa ere eman zien.

• Hiletetako ohiturak

  Damiana Belaustegi Jaio (1924) Mendata

  Garai batean auzokoren bat hiltzen zenean, egundoko otordua egiten zen. Hiletan gorpua ez zen eliza barrura sartzen. Bezperan auzokoak elkartu eta gaubeila egiten zen. Gorpua andariek eramaten zuten elizara. Auzoko mutilak izaten ziren andariak, normalean. Etxerik etxe hiletaren abisua eman behar izaten zuten.

• Alabetako baten jaiotza

  Martina Arraztio Saralegi (1926) Ataun

  Joxepaz erditu zenekoa kontatzen du. Behiak kolpea eman eta hurrengo egunean jaio zen alaba, Martina ikatzetara zihoala, bidean. Medikuak hika egiten zion. Umeari ebakuntza egin zioten eta ospitalean luzaroan egon zen. Erdaraz hitz eginez itzuli zela etxera kontatzen du. Bizimodu gogorra izan zuela kontatzen du.

• Oriako iturriak

  Xebastian Kerejeta Irazustabarrena (1934) Patxi Sorarrain Kortadi () Matias Urruzola Sarasola () Lasarte-Oria

  Oriako iturriak non zeuden.

• Arrantzu toponimoa; errekak; mugak

  Xebastian Kerejeta Irazustabarrena (1934) Patxi Sorarrain Kortadi () Matias Urruzola Sarasola () Lasarte-Oria

  Oriako toponimia jasotzen. Arrantzu, Andoain aldera. Iturria eta garbitokia Andoain eta Urnieta arteko mugan. Errekak. Buruntzako tontorra.

• Erdaraz, prestigioa lortzearren

  Lurdes Badiola Aranguren (1960) Pello Legorburu Ibarguren (1956) Antzuola

  Emakumeek erdararako joera handiagoa izan dutela diote. Zapalduta egonda, erdararekin hobeto ikusita egongo liratekeenaren ustean arituko zirela horrela emakumeak, esaten du Lurdesek.

• Euskaraz egitearren, lankideek gutxietsi, pazienteek eskertu

  Lurdes Badiola Aranguren (1960) Antzuola

  Lurdesek kontatzen du Aita Mennin lan egin zuela eta langile denak erdaldunak zirela. Lankideek gutxietsi egiten zutela dio, eta bertako paziente euskaldunek, ostera, asko eskertu.

• Auzo eta herri txikietako lagunak

  Lurdes Badiola Aranguren (1960) Pello Legorburu Ibarguren (1956) Antzuola

  Lehen baserritar emakumeek erdaraz egitearen arrazoietako bat konplejua zela dio Lurdesek. Umetan Bergarara eskolara joandakoan, auzo edo herri txikietako lagunak izaten zituen Lurdesek.

• Telefonica zentrala eta balkoietako zapiak

  Lurdes Badiola Aranguren (1960) Pello Legorburu Ibarguren (1956) Antzuola

  Telefonoa oso berandu ipini zutela diote. Telefonica zentrala non zegoen kontatzen du Lurdesek, baita nola moldatzen ziren ere. Balkoian zapia aterata, elkar ulertzen zutenekoa kontatzen dute.

• Antzuolako hizkera

  Lurdes Badiola Aranguren (1960) Pello Legorburu Ibarguren (1956) Antzuola

  Beste euskalki batzuetakoek ulertu ez diotenekoa kontatzen du Lurdesek. Pellok dio oso euskara aberatsa daukatela eta denean moldatu dela bere euskalkiarekin. Harreman motak elkar ulertzea errazagoa izatea dakarrela dio Pellok.