Hika hizketan

Hiruzpalau gazta egiten zituzten egunean
Joxe Iturbe Garai (1933) Arrasate

Hamar urterekin hasi zen artzain. Zelai gutxi izaten ziren eta basoan ibiltzen ziren ardiak. 180 buru izaten zituzten. Egunean 3-4 gazta egiteko esnea izaten zuten.
San Isidrotik San Cristobal arte, mendian ardiekin
Joxe Iturbe Garai (1933) Arrasate

San Isidro ostean joan eta San Cristobal ingurura arte mendian ibiltzen ziren ardiekin.
Gaztetan, inguruko herrietako jaietara joaten ziren
Felisa Pascual Ucín (1907) Eibar

Gaztetan lagunak Untzagara joaten hasi ziren dantzara eta bera ere animatu zen pixkanaka. Baina etxera goiz itzuli behar izaten ziren ("ha izaten zan hanka-jokua...!"). San Roke egunean Debara joaten ziren trenez. Elgoibarrera eta Ermura oinez joaten ziren. Ermuan Juanito Lesarrik jotzen zuen pianoa. Gaztetako ibilerak.
Pazko eguneko txistea
Miren Areitioaurtena Isasi-Isasmendi (1921) Maria Bengoetxea Isasi-Isasmendi (1906) Ermua

Telebistarik eta irratirik ez zegoen lehen. Etxerako arerioak direla uste dute. Lehenago afalostean txisteak kontatzen aritzen ziren. Mariak txiste bat kontatzen du.
Abade txikiaren txistea
Miren Areitioaurtena Isasi-Isasmendi (1921) Maria Bengoetxea Isasi-Isasmendi (1906) Ermua

Txistea kontatzen du Mirenek.
Mutilzahar baten ezkontzako txistea
Miren Areitioaurtena Isasi-Isasmendi (1921) Maria Bengoetxea Isasi-Isasmendi (1906) Ermua

Mariak kontatzen du pasartea barrez.
Eibarko pilotariaren kontu barregarriak
Miren Areitioaurtena Isasi-Isasmendi (1921) Maria Bengoetxea Isasi-Isasmendi (1906) Ermua

Marino pilotariari gertatutako pasarte barregarriak.
Gurasoak Urrategikoak; eskolatik irtetean jolasera
Salome Uria Narbaiza (1945) Azkoitia

Aita Ubegietatxokoa eta ama Zabaleta baserrikoa ziren, biak Urrategikoak. Eskolatik ateratzean etxean lan ugari bazuten ere saiatzen ziren etxeratu aurretik jolasean.
Jolaserako asti gutxi
Salome Uria Narbaiza (1945) Azkoitia

Umetan futbolean, pilotan eta ezkutaketan ibiltzen ziren, besteak beste. Ez zuten astirik izaten jolaserako.
Umetako jolasak Plaza Berrian
Maite Aldazabal Larrañaga (1923) Azkoitia

Umetan Plaza Berrian jolasten zuten. Soka-dantzan. "Txintxerriñen" aritzeko, harriekin egiten zituzten markak. "Zapoka" ere ibiltzen ziren.
Gerra hasierako oroitzapenak
Juanita Lejarreta Garro (1920) Berriz

Gerra zibila hasi zeneko oroitzapenak kontatzen dituzte Juanitak eta Pilarrek. Lehenengo milizianoak etorri ziren eta gero nazionalistak. Kanoiak jarri zizkieten baserri inguruan. Gerra sasoiko kanta abesten du Juanitak: "Los rojos corren como conejos caminito a Santander".
"Abade edo fraide lapurrek"; arreba 12 urterekin neskame
Imanol Amuriza Sarrionandia (1937) Amorebieta-Etxano

Elizak kalte handia eragin zuen. Abadeei errespetu handia zieten. "Fraide edo abade lapurrek": abade edo fraide joateko propaganda egiten zuten, zerua irabaziko zutela esanda. Halaxe joan zen bere anaia. Bera etxean geratu zen, zaharrena zelako. Arreba 12 urterekin Mugarrara joan zen neskame, artzain lanera. Handik etxea ikusi eta negar egiten zuen.
Azkoitia, herri euskalduna
Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

Azkoitia herri euskalduna izan da beti eta hala izaten jarraitzen du. Euskaraz bizi daiteke herrian. Hala ere, zaindu beharreko kontua iruditzen zaio, ez dagoelako ziurtatuta beti hala izango denik. Askotan, gainera, gaztelaniaz egiten digutenean halaxe erantzuten dugu, besterik gabe. Berak orain kontzienteki lehen hitza euskaraz egiten du beti.
Etxanoko ermandadea
Imanol Amuriza Sarrionandia (1937) Amorebieta-Etxano

Garai batean elkartasun handia zegoen auzokoen artean. Ermandadea. Norbaiti ganaduren bat hiltzen zitzaionean, zer egiten zen. Beraiena Etxanoko ermandadea zen; zenbat baserrik parte hartzen zuten. Kuota ordaindu behar izaten zen eta diruzaina egoten zen. Domu Santu egunean egiten zuten urteko batzarra.
Berrizko limonada lantegia
Mari Tere Alberdi Olabegoia (1944) Antonio Barajuen Oregi (1942) Berriz

Limonada lantegia. Mari Tereren aitaren osabarena zen. Fama ona zuen Berrizko limonadak. Soda. Antoniok gogoan du astoa hartuta botila hutsekin nola joaten zen lantegira. Nortzuk ibili ziren limonada-lantegian beharrean. Gero Eibarrera eraman zuten lantegia.
Ama eta izeba Berrizko markesarentzat beharrean
Mari Tere Alberdi Olabegoia (1944) Antonio Barajuen Oregi (1942) Berriz

Mari Tereren ama markesaren sukaldaria izan zen eta izeba haren "señorita de compañía", janzten eta bestelako kontuetan laguntzen ziona. Markesarekin izan zuten harremana. Ezpata-dantzariei luntxa ordaintzen zien urtean behin. Herriko jendearekin jator portatzen zen. Mari Terek dio Karteruenean denda zegoela eta handik enkarguak eramaten zizkiotela markesari. Etxea barrutik. Markesarentzat lanean ibili zen jendea: sukaldariak, zerbitzariak, lorezaina, txoferra...
Markesak herriari eman zion laguntza
Mari Tere Alberdi Olabegoia (1944) Antonio Barajuen Oregi (1942) Berriz

Gerra zibila hasi zenean markesak Berrizen zeuden. Senarra Madrilerantzat abiatu zen zer gertatzen ote zen ikustera eta bidean hil egin zuten. Emazteak, kontra egin beharrean, jendeari laguntzea erabaki zuen. Mari Tereren osaba bati ere kartzelatik irteten lagundu zion. Herrian hainbat familiari laguntza ekonomikoa ere eman zien.
Hiletetako ohiturak
Damiana Belaustegi Jaio (1924) Mendata

Garai batean auzokoren bat hiltzen zenean, egundoko otordua egiten zen. Hiletan gorpua ez zen eliza barrura sartzen. Bezperan auzokoak elkartu eta gaubeila egiten zen. Gorpua andariek eramaten zuten elizara. Auzoko mutilak izaten ziren andariak, normalean. Etxerik etxe hiletaren abisua eman behar izaten zuten.
Alabetako baten jaiotza
Martina Arraztio Saralegi (1926) Ataun

Joxepaz erditu zenekoa kontatzen du. Behiak kolpea eman eta hurrengo egunean jaio zen alaba, Martina ikatzetara zihoala, bidean. Medikuak hika egiten zion. Umeari ebakuntza egin zioten eta ospitalean luzaroan egon zen. Erdaraz hitz eginez itzuli zela etxera kontatzen du. Bizimodu gogorra izan zuela kontatzen du.
Oriako iturriak
Xebastian Kerejeta Irazustabarrena (1934) Patxi Sorarrain Kortadi () Matias Urruzola Sarasola () Lasarte-Oria

Oriako iturriak non zeuden.