Hika hizketan

  • Mila Etxezarreta Alardea oso umiliagarria zen

    Mila Etxezarreta Agirre (1957) Joxe Mari Mendizabal Lete (1955) Antzuola

    Diskurtsoa ere aldatu egin zuten alardean. Oso umiliagarria zela kontatzen dute. Orain euskaraz egiten dela diote.

  • Antonio Sarasua Gisasola, Eibar Txantxa Zelaixan futbolean

    Antonio Sarasua Gisasola (1912) Eibar

    Union Deportiva Eibarresan jokatzen zuen. 1926an finalen bat jokatu zuten eta bera hantxe egon zen.

  • Jose Ramon Gantxegi Xabier Leteren eskutitza, kultur-hamabostaldiagatik zoriontzen

    Jose Ramon Gantxegi Gallastegi (1947) Bittor Gorrotxategi Zangitu (1948) Bergara

    Xabier Letek 1975 hasieran bidali zion eskutitza irakurtzen du Jose Ramonek. Bergaran antolatu zuten kultur-hamabostaldiagatik zoriontzeko idatzi zion.

  • 1282 Berdura plazara saltzera

    Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia

    Azkoitiko kalean jendea abarketak josten aritzen zen. Argi eta etxekoak berdura plazan egoten ziren barazkiak saltzen. Bakoitzak bere postua izaten zuen eta udaletxean hainbesteko bat ordaintzen zuten postuarengatik.

  • Luis Mari Intxaurrandieta Lekuaren ezaugarrien araberako perretxikoak

    Luis Mari Intxaurrandieta Aizpurua (1946) Lezo

    Pago, haritz edo pinu artean topatutako onddo eta perretxikoen arteko desberdintasunei buruz ari da. Lezo aldean nora joan daitekeen perretxikoetara.

  • Angel Arriolabengoa Anaia ganaduen askapean ezkutatuta

    Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

    Tia-abuelak ez zekien erdararik, eta falangistek galdetu ziotenean "aquí hay rojos?" buruarekin baietz egin zien. Angelen anaia Florian ganaduen askapean ezkutatuta egon zen, etxea arakatzen zuten bitartean. Ohituta zeuden soldaduak ikusten, milizianoak egunero-egunero egoten baitziren gosaltzen. Teniente batek gomak ematen zizkion tiragomak egiteko.

  • Xabier Amuriza Paristik beharrean Bizkargitik etorritako umea

    Xabier Amuriza Sarrionandia (1941) Amorebieta-Etxano

    1941eko maiatzaren 3an jaio zen, Santa Krutz egunean. Bizkargin erromeria egiten zen eta ijito asko egoten ziren. Osabak soinua jotzen zuen. Aitak kontatzen zion bera ez zela Paristik etorri, gainontzeko umeen antzera, Bizkargitik baino, osabaren soinu barruan. Aita oso ipuinzalea eta fantasiosoa zen.

  • Xabier Amuriza 12 urte Derioko Seminarioan, abade egin arte

    Xabier Amuriza Sarrionandia (1941) Amorebieta-Etxano

    Bost urte ingururekin hasi zen eskolan. 11 urterekin Zornotzara joan zen fraideetara eta hamar hilabete egin zituen. Bigarren urtean Derioko Seminariora joan zen eta hamabi urte egin zituen han, abade egin arte. Seminarioak barnetegi zorrotzak izaten ziren; oporretan bakarrik itzultzen zen etxera.

  • Xabier Amuriza Amoroton ezkontza ospatu ostean atxilotu zutenekoa

    Xabier Amuriza Sarrionandia (1941) Amorebieta-Etxano

    Gizaburuagan eta Amoroton egon zen abade. 1968an, Amoroton zegoela, atxilotu zuten lehen aldiz. Ezkontza bat ospatu zen herrian eta herri osoaren aurrean atxilotu zuten elizatik irten zenean. Orduko bizipenak. Polizia sekretuak nola janzten ziren. Ezin ziren elizan sartu obispoaren baimenik gabe eta, azkenean, bera irten zen herritarren aurrean ikuskizunik ez emateko.

  • Xabier Amuriza Lehenengo atxiloaldiaren arrazoia

    Xabier Amuriza Sarrionandia (1941) Amorebieta-Etxano

    Txabi Etxebarrieta hil zutenean, ezin zen inolako ekitaldi politikorik egin, salbuespen-egoera zegoelako. Orduan, haren aldeko mezak eskaintzea pentsatu zuten. Abadeek, falangistak izan arren, ezin zuten ukatu meza ematea. Garai hartan mezak iragarri egiten zirenez, polizia jendeari mezara joatea galarazten saiatzen zen. Durangon ospatu behar zen meza horietako batean ikusi zuten Xabier eta isuna ipini zioten. Isuna ordaindu nahi ez zuenez, atxilotu egin zuten eta 30 egun egin zituen kartzelan.

  • Xabier Amuriza Gose-greba egin zutenean, hamar urteko kondena

    Xabier Amuriza Sarrionandia (1941) Amorebieta-Etxano

    Egoera politikoa salatzeko eta oinarrizko eskubideak eskatzeko, agiri bat prestatu zuten eta gose-greba egin zuten. Ahalik eta hedapen handiena ematen saiatu ziren, gainera. Epaiketa militarra egin zieten. Hamar urteko kondena jarri zioten, baina sei urte eta erdi egin zituen. Geroago hirugarren aldiz atxilotu zuten, demokrazia sasoian.

  • Xabier Amuriza `Eusko gudariak´abestu zuten parlamentuan, erregearen hitza eteteko

    Xabier Amuriza Sarrionandia (1941) Amorebieta-Etxano

    1981ean errege-erreginak etorri ziren Gernikara. Bera parlamentaria zen orduan. Erregea hitz egiten hasi zenean `Eusko gudariak´ abestu zuten Herri Batasunako kideek. Beraiek momentuan bertan kartzelara eramango zituztela uste zuten arren, auzipetzea beranduago etorri zen. Fidantza ordaintzerik ez zutenez nahi, kartzelara eraman zituzten. Euskadiko Ezkerra alderdiak ordaindu zituen fidantzak. Bera, Idigoras eta Gorostidi beranduago atxilotu zituztenez, euren fidantzarik ez zuten ordaindu eta bi hilabete egin behar izan zituzten kartzelan.

  • Xabier Amuriza Etxanoko eskolan adin ezberdinetako ume asko batera

    Xabier Amuriza Sarrionandia (1941) Amorebieta-Etxano

    Etxanoko eskolan ibili zen Natividad irakaslearekin. Beraiek "maistrie" edo "señorita" esaten zuten. Adin ezberdinetako neska-mutilak ibiltzen ziren elkarrekin. Maistra ona zen, baina berak ez zekien gaztelaniaz eta ez zion ezer ulertzen. Eskola basatia zela eurena eta maistrarentzat ez zela erraza ume guztiak kontrolatzea dio. Etxean ere amak gauzak irakasteko ahalegina egiten zuen. Eskolako giroa eta bertako umeen arteko harremanak.

  • Xabier Amuriza Elizaldean jolasean eskolatik irtendakoan

    Xabier Amuriza Sarrionandia (1941) Amorebieta-Etxano

    Etxetik oinez joaten zen eskolara, gehienetan bakarrik. Eliza ingurua "hiria" zen berarentzat. Elizpean jolasten zuten asko. Neskak tortolosetan, kaniketan... Mutilen jolasak: tronpa, txapak, "itturrixe"...

  • Joxe Joakin Sarasua Ama alargun geratu zen zazpi umerekin

    Joxe Joakin Sarasua Urkizu (1938) Lezo

    Hiru urte zituela, kalera joan ziren bizitzera, Juanaenea etxera. Aita ez zuen asko ezagutu, handik gutxira hil zen eta. Zazpi senidetan bosgarrena zen bera. Kalean bizi arren, baserrira joaten ziren asko, aitonari eta amonari baserriko lanetan laguntzera. Amak jenio bizia zuen, baina beharko hainbeste umerekin!

  • Joxe Joakin Sarasua 14 urterekin lanera

    Joxe Joakin Sarasua Urkizu (1938) Lezo

    Zortzi urte ingururekin hasi zen baserriko lanetan laguntzen eta 14 urterekin lanera. Lehenbizi arrainarentzako kaxak josten jardun zuen sei hilabetez Pasaian. Gero Achan hasi zen lanean, okumezko taulak egiten.

  • Joxe Joakin Sarasua Gerraostean ogi falta

    Joxe Joakin Sarasua Urkizu (1938) Lezo

    Baserrian egiten zituzten lanak: artoa, belarra ondu... Baserri txikia zen eta ganadu gutxi zuten. Esnea kalera saltzen zuten. Garai haietan miseria handia zegoen. Gerraostean gosea, ogi falta. Taloa eta esneari esker bizi izan zirela dio. Artoa Oiartzunera eramaten zuten errotara, ehotzera.

  • Joxe Joakin Sarasua Bertso zaharrak ikasteko zaletasuna

    Joxe Joakin Sarasua Urkizu (1938) Lezo

    Bertso zaharrak ikasi eta kantatzeko zaletasuna izan du, Txirritarenak, Bilintxenak... Behin behi-zain zegoen bitartean bertsoak ikasten ari zela gertatutako pasadizoa.

  • Joxe Joakin Sarasua Eguneroko jakiak: esne-zopak eta babarrunak

    Joxe Joakin Sarasua Urkizu (1938) Lezo

    Goizean esne-zopak jaten zituzten eta bazkaltzeko babarrunak. Ez zuten bestelako jaki handirik izaten. Egun berezietan etxeko oilaskoa edo oilarra hiltzen zen, jateko. Gauza handia izaten zen hura. Igandeetan fideo-zopa eta xerra pusketa edo haragi gisatua. Joxe Joakinen anaiak amari esaten ziona kontatzen du emazteak.

  • Joxe Joakin Sarasua Arreba tifusarekin hilzorian egon zen

    Joxe Joakin Sarasua Urkizu (1938) Lezo

    Umetan tifusa harrapatu zuten. Arreba zaharrena hilzorian egon zen. Oso kutsakorra omen zen. Ez du sendabelar asko erabili izan, bera koskortu zenerako medikuak injekzio eta pastillekin hasita zeudelako. Aita hil zenean, ordea, artean ez zegoen penizilinarik.