Hika hizketan

• Gaztetako entretenimenduak: futbola, pilota, zinema...

  Joxe Joakin Sarasua Urkizu (1938) Lezo

  Garai baten zenbat jende bizi zen Lezon. Elizatik irtendakoan Gaintxurizketara joaten ziren futbolean jokatzera, hango baserritarren aurka. Berak pilotarako zaletasuna zuen. Pilotak nola egiten zituen lehenbizi "kixki" edo goma pusketa jarri eta bueltan artile zaharrarekin bilduta. Karta-jokoan ere aritzen ziren, trukean, xoxekin. Errenteriara ere joaten ziren luistarren lokalean zinema ikustera.

• Baserritar eta kaletarren arteko harremana

  Joxe Joakin Sarasua Urkizu (1938) Lezo

  Kaletarrak eta baserritarrak ondo konpontzen ziren. Jendeak aste osoa lanean pasatzen zuen eta igandea bakarrik izaten zuten jai. Errenteriarrek nola deitzen zieten.

• Eskolatik irtendakoan, mendira, su-egur bila

  Joxe Joakin Sarasua Urkizu (1938) Lezo

  Eskolatik irtendakoan, merienda jan, aizkora eta soka hartu eta mendira joaten zen, etxerako su-egur bila.

• Gerraosteko irakasleen irakasgaiak

  Joxe Joakin Sarasua Urkizu (1938) Lezo

  Lezoko eskola nazionalean ibili zen, 13 urtera arte. Eskolara ez zen oso gustura joaten, ikasle txarra omen zen eta. Gerraosteko irakasleak. Ez zutela behar bezala irakasten dio, Espainiako historia eta geografia eta "Historia Sagrada" bakarrik.

• Usotarako zaletasuna; errekan aingiratan

  Joxe Joakin Sarasua Urkizu (1938) Lezo

  Ehizarako zaletasuna izan du, batez ere usotarako eta tortoletarako. Zer ingurutan ibiltzen zen. Errekan aingirak harrapatzen ere ibiltzen zen. Amak jartzen zituen gero jateko, baina ez zituzten asko jaten.

• Koskortutakoan, lagunekin inguruko herrietara

  Joxe Joakin Sarasua Urkizu (1938) Lezo

  Koskortutakoan hasi ziren igandeetan beste herri batzuetara joaten, Errenteriara, Oiartzunera... Bilerak. Trikitia; neska-mutilak dantzan. Autobusean itzultzen ziren.

• Nola hasi zen egurra lantzen

  Joxe Joakin Sarasua Urkizu (1938) Lezo

  Semea ikusita, egurra lantzen hasi zen erretiroa hartu eta gero. Ikasten aritu zen. Orain utzita du. Egur ona behar zen lanerako, begirik gabea. Haritz amerikarra. Prozesua azaltzen du: marrazkia egin, marrazkia egurrera kalkatu, egur hura gastatu... Erremintak. Nolako lanak egin izan dituen. Zaletasunagatik egiten zituen, ez saltzeko.

• Berriotxoaren bizitza kontatzen zien amak

  Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

  Ipuin askorik ez zen entzuten etxean. Amak gehiago aitak baino. Antonio (Balentin) Berriotxoaren bizitza kontatzen zien liburu batetik.

• Ia pinurik ez zen sasoi hartan

  Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

  Baserriak asko aldatu dira azkenaldian. Etxe inguruak antzera daude. Lehen dena soroa zen, pinurik ez zegoen ia. Aldekoak izan ziren Aramaion pinudia sartu zuten lehenak.

• Laneko eta elizako kontuak nagusi

  Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

  Laneko gauzak izaten ziren mahaian kontatzen ziren kontuak. Amak elizako kontuak gehiago. "Errezau fuerte eta lana gehixau" egin behar ei zen.

• Andreak etxean eta kanpoan lan

  Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

  Gizonak egin ohi zituen indarra behar zuten lan gogorrak. Andreak egiten zituen etxekoak eta baratzekoak. Baina andreak beti laguntzen zuen kanpoko lanetan ere: jorran, belarretan eta abar.

• Auzoen arteko borrokatxoak

  Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

  Aldekoan behi asko izaten zuten. Bera mutikotan laguntzen ibiltzen zen. "Hor goiko landetan" kantatzen du. Auzoen arteak burlak eta borrokatxoak izaten ziren neska-mutikoen artean. Nagusiagotan ere bai inoiz, harrika egin neska laguntzera zetozen kanpoko mutilei eta horrelakoak.

• Eskolara oinez, bazkaria aldean hartuta

  Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

  Udaletxe gainean zegoen eskola. Uribarritik kalera etortzen ziren oinez, hankak bustita askotan. Tortilla eta odolestea jateko. Arratsaldean, eskolatik irtenda gero, elizara bisitara joan behar, eta udaberrian dotrinara.

• Maisuaren eta abadearen zigorren beldur

  Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

  Oso oroitzapen txarra du eskolaz. Maisu kalamidade bat zuten, eta haren ordezkoa txarragoa. Makila erraz erabiltzen zuen. Behin zigortu egin zituen, baina dotrinara joan behar zuten Uribarrira eta alde egin zuten. Hurrengo egunean, maisuak etxera bidali zituen; anaia topatu zuen bidean eta "txorixek ikesten" joateko aholkatu zien. Hurrengo egunerako dena konpondu zen abadeari esker.

• Kaletar batekin izandako istilua

  Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

  Kaletarrek aurrean erabiltzen zituzten baserritarrak. Anekdota bat kontatzen du: kaleko mutil handiago bati ostikada bat eman zion, eta gero haren mendekuaren beldurrez ibili zen; baina mutil zaharrago batzuek defenditu egin zuten. Orduan bakoitzak defendatu behar zuen bere burua.

• Maisu mozkorra

  Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

  Balnearioan urtebete bakarrik ibili ziren eskolan. Ez zuten ezer ikasten. Maisu mozkorra izan zuten. Behin tabernatik eraman zuten Angelek eta beste batek eskolara, besotik hartuta. Partikularreko dirua aurreratzeko eskatu zion behin.

• Mediku Zaharra

  Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

  Maisua, medikua, abadea... ziren herriko pertsonaiak. Mediku Zaharraren kontuak. Xelebre samarra zen. Ona zen artatzen, jendea ezagutu ere ondo egiten zuen, baina mediku gisa nolabaitekoa zen.

• Zortzi abade Aramaion

  Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

  Guardia zibilak, sekretarioa eta abadeak ziren herriko nagusiak. Abadeen artean Uribarrikoak agintzen ei zuen gehien. Baziren orduan zortzi bat abade Aramaion. Abadeak ondo konpontzen ziren elkarrekin. Eguenetan Gasteizera joaten ziren dotore-dotore; "juergara", Angelen ustez.

• Gabonetako "erronkak"

  Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

  Apur bat nagusitutakoan, Gabonetan "erronkak" egiteko ohitura zegoen, okerrak. Behin kanpaiaren sokari azaburu bat lotu zioten, eta haizea irteten zenean bere kasa jotzen zuen. Abadea larri, zer halako ote zen igarri ezinik.

• Elizako kanpaiak

  Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

  Auzo guztietan jai bezperetan "errepikak" jotzen ziren. Domeketan, meza baino ordubete eta ordu erdi lehenago ere bai. Azkena, mezara sartzeko unean. Kanpaien bidez adierazten ziren elizkizunak.