Hika hizketan

  • Angel Arriolabengoa Abadea igerilari biluziak uretatik ateratzera

    Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

    Erreka zen euren garbitzeko lekua, "dutxa", etxean ez baitzegoen ur korronterik. Bainatu biluzik egiten ziren errekan. Abadea etorri zitzaien behin, eta denak "takarran" kanpora; oinutsik, galtzadaren gainetik ihes egin zuten oinak urratuta.

  • Angel Arriolabengoa Abadeari bidea zabaltzen elurretan

    Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

    Elur handia zegoenean eta Uribarriko abadeak Arriolara joan behar, bidea irekitzen auzo bietako mutilek.

  • Angel Arriolabengoa Txorromorroka neska eta mutil

    Angel Arriolabengoa (1932) Aramaio

    Angeli gogora etortzen zaio zelan ibiltzen ziren neska eta mutil txorro-morroka. Neskek ez zuten kulerorik erabiliko, eta bata bestearen gainean, eta abadea begira egoten zen, eta barrez... Sinestezina egiten zaio.

  • Fernando Aranbarri Eskolan gaztelaniaz, bai plazan eta baita Floreagan ere

    Fernando Aranbarri Oiartzabal (1947) Azkoitia

    Kontzejuko eskolan ibili zen, plazan. Gaztelaniaz ematen zituzten eskolak, baina irakasle batzuk behintzat bertakoak zirela uste du: Maria Jesus, Rufina... Eskolara hasi zenean gaztelaniaz tutik ere ez zekien eta ez zuela ezer ikasten dio. Gero Floreaga ikastetxera. Han irakasleak Zamora aldetik etorritako fraideak ziren eta larri ibili zirela hizkuntzarekin dio.

  • Fernando Aranbarri Floreagako fraideek egurra ematen zieten

    Fernando Aranbarri Oiartzabal (1947) Azkoitia

    Floreaga ikastetxean fraideek oso gogor hartzen zituzten. Bere ikaskide bat sasoia baino lehen ogitartekoa jaten ari zelako, gertatu zitzaiona. Erregelarekin edo zumitzezko makilarekin jotzen zituzten. Beraiek bidaltzen zituzten zumitz bila Aretxabaleta baserri ingurura. Zamora ingurutik etorriak ziren mesedeetako fraide horiek.

  • Fernando Aranbarri Eibarrera joan zenean, aldaketa izugarria

    Fernando Aranbarri Oiartzabal (1947) Azkoitia

    Floreaga ikastetxetik Eskola Profesionalera joan zen. Han ikasturte osoa egin aurretik Eibarrera joan zen, han bizi zen arrebak bultzatuta, Armeria Eskolak fama ona zuela eta. Sarrerako azterketa ez zuen gainditu lehenengoan eta urtebete pasa zuen hura prestatzen. Eskolan atzera geratutako jende aldrebes guztiekin elkartu zela dio. Aldaketa handia izan zen berarentzat zentzu askotan. Eskola profesionaleko zuzendaria zen aita Madinabeitiak bere amari Eibar herriaz eman zion ikuspegia.

  • Fernando Aranbarri Eibarren pasatako denbora

    Fernando Aranbarri Oiartzabal (1947) Azkoitia

    Eibarren egon zen denboran arrebaren etxean bizi izan zen. Arreba oso zorrotza zen berarekin. Esaterako, pilotan ondo jokatzen zuela eta, herriarteko txapelketan irten nahi izan zuen Eibarko taldearekin, baina arrebak ez zion utzi. Gogoan du behin eskolatik joanda, Roberto Marzanaren praka zuriak jantzita jokatu zuela. Orduan, zuzen onartzen ziren zaharragoen esanak.

  • Ixabel Jauregi Eskola nazionalean Aizarnako irakasle euskaltzalea

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    San Martin kalean bizi izan zen 9 urtera arte. San Martingo txaran eta ibaian ibiltzen ziren jolasean. Udaran karramarroak, aingirak eta ezkailuak harrapatzen. Eskola nazionalean ibili zen. Giro oso erdalduna zegoen, baina bazuen Aizarnako irakasle euskaltzale bat. Oso zorrotza zen eta "Bai, andrea" esan behar izaten zioten. Alondegiaren bi alboetatik gora zeuden eskolarako eskailerak. Nesken bi gela zeuden. Gela erdian berogailua. Goizetan ikasgaiak eta arratsaldean josten. Arrosarioa errezatu eta elizako kantak ikasi eta irakaslearekin egunero elizara joaten ziren.

  • Ixabel Jauregi Moja bati esker ikasketekin jarraitu ahal izan zuen

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Ama alargun geratu zenez hiru umerekin, ahizpa eta biak Azpeitiko Esklabetara joaten ziren eskolara, han jangela zegoelako. 13 urtera arte ibili zen han. Mojek esan zioten ama alargunari laguntzeko lanean hasi beharko zela. Ahizpa Azpeitiko Jesuitinetan matrikulatzera joan zirenean, hango moja batek ikastearen truk lan batzuk egitea proposatu zien eta horrela jarraitu ahal izan zuen ikasketekin. Moja haren bitartez udaran klase partikularrak jasota ikasturte bat aurreratzea ere lortu zuen. Gero Tolosara joan ziren ikastera, barneko ikasle gisa, eta, azkenean, Magisteritza egitea lortu zuen.

  • Ixabel Jauregi Kanpotik etorritakoen jarrera euskararekiko

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Kanpotik etorritako jendeak jarrera desberdina izan du euskararekiko. Batzuek bizi ia osoa Azkoitian pasa arren, ez dute ikasi. Beste batzuek euskara ikasteko urratsa eman dute euskaltegira joanda. Hainbat kasu aipatzen ditu. Herrira etorritako lehenengo etorkinek errazago ikasten zuten euskara.

  • Ixabel Jauregi Donostian eta Bergaran euskaraz alfabetatzen

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Donostian EUTGn ibili zen euskaraz alfabetatzen. Andu Lertxundi izan zuen irakasle eta txundituta utzi zuela dio. Irakurzaletasunari garrantzia handia ematen zion eta zaletasuna transmititu zion. EGAko azterketa prestatzeko, Bergaran egoten ziren Sakontze mailako eskolak, larunbat goizetan. Gerora ere hainbat ikastaro egin izan du, formakuntza osatzeko.

  • Ixabel Jauregi Bertsolaritza ikastaroa Juanito Dorronsororekin

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    1978an hasi zen lanean. 1983an ikastetxetik bertsolaritza ikastaro bat egiteko aukera eman zioten. Juanito Dorronosoro izan zuen irakasle. Orduan jabetu zen bertsolaritzak dituen baliabideez: hiztegia, errimak, hitz gutxitan gauza asko esatea... Azkoitiko gizon bati bertso batzuk grabatu zizkion eta Juanitok partitura egin zuen. Bertso horien inguruko azalpenak.

  • Ixabel Jauregi Bertsolaritza, ikasgelarako baliabide aproposa

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Bertsolaritza asko erabili izan du baliabide moduan ikasgelan, batez ere euskara lantzeko. Bertsolari askorekin harremana zuenez, edozer gauza lantzeko, bertsoak eskatzen zizkien. Kanpotik etorritako ikasleekin euskara lantzeko ere egokiak direla bertsoak iruditzen zaio. Bere esperientzia azaltzen du.

  • Ixabel Jauregi Azkoitiko bertso-eskola eta Erniarraitz Elkartea sortu zituen

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    1987 inguruan bertso-eskola sortu zuen Azkoitian. Mikel Mendizabalen bitartez Goierri aldeko irakasleak etortzen ziren hasieran eta, gerora, bertako ikasleak hasi ziren irakasle lanetan. 2000. urtean Erniarraitz Bertsozale Elkartea sortu zuten Azkoitia, Azpeitia, Zestoa eta Errezilgo bertsozaleen artean. Bertsoekin ez da euskara bakarrik lantzen, argudiatzen, iritziak ematen eta testuak antolatzen ere ikasten da bertsolaritzari esker. Bertso-eskolak non eman izan diren.

  • Ixabel Jauregi Erniarraitz Bertsozale Elkartearen izena eta logoa

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Bere ikasle izandako mutil batek egin zuen Erniarraitz Bertsozale Elkartearen logoa. Hernio eta Izarraitz mendien izenen baturatik dator izena. Elkarteko diru-kontuak eraman zituen 13 urtez. Floreaga ikastetxeko bertso-eskola bultzatu zuen Mailu Irizar izan du lagun bertsolaritza kontuetan.

  • Ixabel Jauregi Bertsozaletasuna nondik datorkion

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Meza ostean bertso-paperak banatzen ziren garai batean. Amaren aldeko aitona Errazti baserrikoa zen eta badirudi han bazutela bertsotarako zaletasuna. Baina amak ez zuen bertso kontuetarako astirik, 36 urterekin alargundu eta beti lanean aritzen zelako. Beraz, zaletasuna ez zuen etxetik jaso, gerora baizik. Zer bertsolari jarraitu izan dituen.

  • Ixabel Jauregi Urepelera, Xalbadorren etxea ikustera

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Xalbador bertsolariaren jarraitzaile sutsua zenez, udara baten haren etxea ikustera joan zen senarrarekin eta alabarekin. Urepelen bizitako kontuak. Xalbadorren senideek etxeko ateak ireki zizkioten eta gustura bueltatu zen. Xalbadorren bertsoak eta lantzen dituen gaiak gustuko ditu. Hasieran Urepeleko euskara ulertzeko arazoak zituen.

  • Ixabel Jauregi Euskal kulturaren aldeko apustua

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Hainbat egunkari eta aldizkaritako harpidedun da eta garbi du euskal kulturaren alde egin beharra dagoela. Beharrezkoa iruditzen zaio kultura gaietan jantzita egotea, nork bere iritzia garatzeko. Ikasleei ere horixe esan izan die.

  • Ixabel Jauregi Gazteen euskara zabartzen eta testuak pobretzen

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Gazteen hizkera asko ari dela zabartzen iruditzen zaio. Idazkera aldetik, nork bere hizkuntza menderatu behar du ongi lehenbizi, gero beste hizkuntza bat ikasi ahal izateko. Ongi idazteko, asko irakurri behar da. Gaur egun gazteek ez dakite iruzkin sakonak egiten, idazkera arina erabiltzen dutelako sare-sozialetan. Testuak ulertzeko ere zailtasunak dituzte, ez dutelako ganoraz irakurtzeko patxadarik hartzen. Umeek ez dakite patxadan eta isiltasunean egoten.

  • Ixabel Jauregi Ikasleak nola motibatu izan dituen, irakur dezaten

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Audio liburuak entzutea ez dela liburuak irakurtzearen parekoa iruditzen zaio. Ikasleei askotan aipatu izan die liburuak irakurri, mundutik aldendu eta istorioak pelikula bat bezala ikusi behar dituztela. Ikasleak nola motibatu izan dituen. Garai batean galderak egiten zitzaizkien ikasleei, liburua irakurri ostean. Alabak bere ikasleei buruz kontatutakoak, irakurzaletasunaren inguruan.