Hika hizketan

  • Pili Etxeberria Lehenengo garbigailuak eta telebistak

    Pili Etxeberria Kortabarria (1960) Kontxi Martinandiarena Telleria (1961) Marilu Orueta Biain (1962) Oñati

    Marilu ez zen labaderora joaten arropa garbitzera; alberga zuten etxean. Lehenengo garbigailuak nolakoak ziren. Telebista. Boxeoa eta Eurovisión ikusten zituzten, beste batzuen etxeetara joanda.

  • Pili Etxeberria Mundua asko aldatu da

    Pili Etxeberria Kortabarria (1960) Kontxi Martinandiarena Telleria (1961) Marilu Orueta Biain (1962) Oñati

    Pozik ibiltzen ziren jolasean umetan, ohe azpitik bueltaka. Umeek orain ei ez dute hala jolasten. Orduan ez zegoen ordenagailurik. Irratia bai. Santua izaten zen sukaldez sukalde, etxerik etxe.

  • Pili Etxeberria Josten ikasten; garai bateko arropa eta zapatak

    Pili Etxeberria Kortabarria (1960) Kontxi Martinandiarena Telleria (1961) Marilu Orueta Biain (1962) Oñati

    Mariluk ez zuen josten ikasi, baina Kontxik eta Pilik bai. Juana jostunarentzat leka-patatak egiten zituen Kontxiren amak. Minigonak. Txarolezko zapatak giltzapean ipintzen zizkion amak Kontxiri, igandetarako bakarrik zirelako.

  • Pili Etxeberria Umetako ilusioa, gabonetan

    Pili Etxeberria Kortabarria (1960) Kontxi Martinandiarena Telleria (1961) Marilu Orueta Biain (1962) Oñati

    Gabonetan mazapanezko sugearen kajatxoa zen beraien ilkusioa. Gero kromoak gordetzen zituzten bertan. Borragoma berezi batzuk ere bazituzten.

  • Pili Etxeberria Prakak eta soinekoak

    Pili Etxeberria Kortabarria (1960) Kontxi Martinandiarena Telleria (1961) Marilu Orueta Biain (1962) Oñati

    Beraiek gaztetatik jantzi dituzte, baina ondo jantzita joateko soinekoa janzten zien amak umetan. Soinekua korbatarekin zuen Kontxik eta eskolarako uniformea. Monjetan diferentzia gehiago zegoen ikasleen artean eskola publikoetan baino.

  • Mirari Guridi Familia ugariak

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Orain familiak ez dira ume askokoak, baina lehen bai. Ume-umetatik elkar zaintzen aritzen ziren.

  • Mirari Guridi Emakumeak gizonei kopiatzen I

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Agurtzaneren aitari ez zitzaion batere gustatu alabak prakekin ikustea. Zigarroa erretzen hasi ziren, gizonei kopiatzen.

  • Mirari Guridi Emakumeak gizonei kopiatzen II

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Beste adibide bat jartzen dute: mendi lasterketak. Kirolean ere emakumea mutilena kopiatzen, gutxiago ez izateko, osasunerako txarra izan arren. Martxoaren 8an gizonek ere manifestazioan egon behar dutela dio Mirarik.

  • Mirari Guridi Garbigailuak eta "puxetia"

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    "Puxetia" ezagutu dute. Hango urarekin garbitzen zieten burua Koldori-eta.

  • Mirari Guridi Umetan itaurrean ibili behar

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Itaurrean ibiltzen ziren umetan, eta ez dute oroitzapen onik.

  • Mirari Guridi Baserritarrak gutxiagotzat zituzten

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Akonplejatuta zeuden baserritarrak. Orain ez dute halako diferentziarik kaletarrekin. Lehen baserritarrak kultura gutxiagotzat zituzten. Koldo seminarista batzuei Araoztik Urbiara laguntzera joan zen behin, oinez, 8-9 urterekin, eta haiek ez zekitela oilarra eta oiloa desberdintzen. Araozko erromeriak. Araotzen bizimodu propioa zuten.

  • Mirari Guridi Txorizotxo Eguna

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Eskolan arratsaldea jai izaten zuten, Txorizotxo Eguna ospatzeko. Agurtzaneren amandrea pospoloak gordetzen egoten zen umeei emateko. Sua egiten zuten, eta txorizoak bertan erretzen zituzten. Mirarik anekdota bat kontatzen du, nola gaizkitu zen.

  • Mirari Guridi Ezkondu eta emakumeak lana utzi

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Dotea ematen zieten emakumeei, ezkontzen zirenean lana uzteko. Batzuek kotxea erosi zuten diru horrekin. Gizonak etxeko lanak egiteaz libratzen ziren. Etxeko lanen banaketa. Koldok ontziak garbitzea begi txarrez ikusten zuen haren aitak, eta Mirarik ere beste kasu bat aipatzen du, bere semea puntua egiten hasi zenekoa: aitajaunari ez zitzaiola ondo iruditu.

  • Mirari Guridi Elizaren indarra

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Dena bekatu. Elizaren indarra: aldaketa handiak ezagutu zituzten beraiek, urte gutxian. Apaiz gazteak gitarrarekin mezan.

  • Mirari Guridi Neskatilen eta mutikoen jolasak

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Araotzen mutikoek ez zuten txirikilan jolasten: neskatilen jolasa zen. Aste Santuko jolasa zen, Garizumakoa. "Pauloka" ere ibiltzen ziren eta briletean. Anekdota kontatzen du Mirarik, harrapaketan jolasten gona apurtu zitzaionekoa.

  • Mirari Guridi Etxean jositako arropa

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Dotore jantzita ibiltzen ziren, ahaleginak eginda behintzat. Etxean josten zituzten arropak, emakumeek. Koldok gogoan du amaren josteko makinaren hotsa, gauetan. Kantzontzilo 'reforzatuak'. Anastasio saltzaile arabarra aipatzen dute. Legazpiko Mirandaolara linuzko arropa Urruzulatik hara emandakoa ei da.

  • Mirari Guridi Neskame eta morroi

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Ohikoa zen neskame joatea. Fraisoroko ume asko horrela jaiotakoak zirela dio Mirarik, abusuen ondorio. Familia ugariak ziren eta umeak kanpora bidalita, aho bat gutxiago etxean. Mutikoak fraidegai, Arantzazura, eta neskak moja.

  • Mirari Guridi Komentuetako trapu zaharrak ezkutuan

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Koldok dio egunen batean historia idazten bada, milaka emakumeren tragedia agertuko dela, baina ez du uste komentuetako trapu zaharrak erraz aireratuko direnik. Neska askok komentuetan tratu txarra jasotzen zuten. Koldoren ustez, fraide-etxeetan perbertsioa segurua da.

  • Mirari Guridi Mirariren amandrearen bi ahizpa moja

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Mirarik bere amamaren bi ahizpa moja joan ziren. Amama hil zenean etxera joan zen tia moja, eta 16 misterioko errosarioa errezatu zuten. Tia mojari janaria (gaztak eta txorizoa) eta arropa eman zizkion Mirariren amak, eta tia mojak janari guztia sakristauari eman zion.

  • Mirari Guridi Dantzan eta tabernetan

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Mutilek eskatzen zieten dantza egiteko neskei. Kalabazak ematen zituzten, batzuetan. Beren garaian beraiek neska eta mutil sartzen ziren tabernara, elkarrekin.