Hika hizketan

  • Mirari Guridi Baserritarrak gutxiagotzat zituzten

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Akonplejatuta zeuden baserritarrak. Orain ez dute halako diferentziarik kaletarrekin. Lehen baserritarrak kultura gutxiagotzat zituzten. Koldo seminarista batzuei Araoztik Urbiara laguntzera joan zen behin, oinez, 8-9 urterekin, eta haiek ez zekitela oilarra eta oiloa desberdintzen. Araozko erromeriak. Araotzen bizimodu propioa zuten.

  • Mirari Guridi Txorizotxo Eguna

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Eskolan arratsaldea jai izaten zuten, Txorizotxo Eguna ospatzeko. Agurtzaneren amandrea pospoloak gordetzen egoten zen umeei emateko. Sua egiten zuten, eta txorizoak bertan erretzen zituzten. Mirarik anekdota bat kontatzen du, nola gaizkitu zen.

  • Mirari Guridi Ezkondu eta emakumeak lana utzi

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Dotea ematen zieten emakumeei, ezkontzen zirenean lana uzteko. Batzuek kotxea erosi zuten diru horrekin. Gizonak etxeko lanak egiteaz libratzen ziren. Etxeko lanen banaketa. Koldok ontziak garbitzea begi txarrez ikusten zuen haren aitak, eta Mirarik ere beste kasu bat aipatzen du, bere semea puntua egiten hasi zenekoa: aitajaunari ez zitzaiola ondo iruditu.

  • Mirari Guridi Elizaren indarra

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Dena bekatu. Elizaren indarra: aldaketa handiak ezagutu zituzten beraiek, urte gutxian. Apaiz gazteak gitarrarekin mezan.

  • Mirari Guridi Neskatilen eta mutikoen jolasak

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Araotzen mutikoek ez zuten txirikilan jolasten: neskatilen jolasa zen. Aste Santuko jolasa zen, Garizumakoa. "Pauloka" ere ibiltzen ziren eta briletean. Anekdota kontatzen du Mirarik, harrapaketan jolasten gona apurtu zitzaionekoa.

  • Mirari Guridi Etxean jositako arropa

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Dotore jantzita ibiltzen ziren, ahaleginak eginda behintzat. Etxean josten zituzten arropak, emakumeek. Koldok gogoan du amaren josteko makinaren hotsa, gauetan. Kantzontzilo 'reforzatuak'. Anastasio saltzaile arabarra aipatzen dute. Legazpiko Mirandaolara linuzko arropa Urruzulatik hara emandakoa ei da.

  • Mirari Guridi Neskame eta morroi

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Ohikoa zen neskame joatea. Fraisoroko ume asko horrela jaiotakoak zirela dio Mirarik, abusuen ondorio. Familia ugariak ziren eta umeak kanpora bidalita, aho bat gutxiago etxean. Mutikoak fraidegai, Arantzazura, eta neskak moja.

  • Mirari Guridi Komentuetako trapu zaharrak ezkutuan

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Koldok dio egunen batean historia idazten bada, milaka emakumeren tragedia agertuko dela, baina ez du uste komentuetako trapu zaharrak erraz aireratuko direnik. Neska askok komentuetan tratu txarra jasotzen zuten. Koldoren ustez, fraide-etxeetan perbertsioa segurua da.

  • Mirari Guridi Mirariren amandrearen bi ahizpa moja

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Mirarik bere amamaren bi ahizpa moja joan ziren. Amama hil zenean etxera joan zen tia moja, eta 16 misterioko errosarioa errezatu zuten. Tia mojari janaria (gaztak eta txorizoa) eta arropa eman zizkion Mirariren amak, eta tia mojak janari guztia sakristauari eman zion.

  • Mirari Guridi Dantzan eta tabernetan

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Mutilek eskatzen zieten dantza egiteko neskei. Kalabazak ematen zituzten, batzuetan. Beren garaian beraiek neska eta mutil sartzen ziren tabernara, elkarrekin.

  • Mirari Guridi Umeen heziketa lehen eta orain

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Umeen heziketa gaur egun aitona-amonen esku. Hazi eta hezi ez direla gauza bera. Beraiek umetan obedienteagoak ziren. Adibidez, ez ziren mahaitik altxatzen, denak jaiki arte. Heztea zer den. Ezkertiarrak ez zeuden onartuta garai batean.

  • Mirari Guridi Gizonek askatasun gehiago?

    Mirari Guridi Grisaleña (1955) Agurtzane Zumalde Barrena (1956) Koldo Zumalde Barrena (1957) Oñati

    Orain gizonek lehen baino gehiago egiten dituzte etxeko lanak. Orain aitajun-amandreak dira askatasun gutxiago dutenak, gurasoek aisialdia izan dezaten. Garai batean gizonak tabernara joaten ziren, emakumeak ez.

  • Zumalde ahizpak Txorizotxo Eguna, Araotzen

    None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati

    Txorizotxo Eguna egun handia izaten zen Araotzen. Koadrilaka joaten ziren Aitzgain aldera, eta otei sua emanda egiten zuten sua, txorizoak erretzeko.

  • Zumalde ahizpak Txorizotxo Eguna II

    None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati

    Txorizotxo egunean mutilekin elkartzen ziren, eta lehen zigarroak erretzeko ere aprobetxatzen zuten.

  • Zumalde ahizpak Arropa garbitzeko modua

    None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati

    'Subana'. Labaderoan 'jotzen' zuten arropa. Erramua ipintzen zioten, usain goxoa emateko, eta zelaian zabaldu. Otsein markakoa zen lehenengo garbigailua, baina ez zuen aklaratzen.

  • Zumalde ahizpak Ezkondu eta gero lanean jarraitzea

    None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati

    Ezkontzean normala zen lana uztea; derrigortuta zeuden sasoi batean, legez. Ez zegoen ondo ikusita jarraitzea. Beraiek lanean jarraitu zuten, eta kritikak entzun zituzten. Haurdun egonda umea jaio arte jarraitzen zuten lanean.

  • Zumalde ahizpak Kongregazioa eta bekatuak

    None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati

    Mariaren alaben kongregazioa; eugeni ez zen kongregaziokoa izan. Bekatuak asmatzen ibiltzen ziren, konfesatzera joan behar zutenean. Mutilekin dantza egitea debekatuta zegoen, garai batean.

  • Zumalde ahizpak Mutilek askatasun gehiago?

    None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati

    Neskek baino askatasun gehiago zuten mutilek. Beraiek neskak ziren denak, eta baserriko lanak zein barrukoak, denak egiten zituzten. Etxe askotan mutilek bakarrik egiten zituzten ikasketak.

  • Zumalde ahizpak Neskak mutilek ateratzen zituzten dantzara

    None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati

    Zain egoten ziren mutilek dantzara noiz aterako zituzten.

  • Zumalde ahizpak Nesken eta mutilen jolasak desberdinak?

    None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati

    Mutilak pelotan ibiltzen ziren eta borrokan, neskak ez. Beraiek pauloka eta torre-torreka ibiltzen ziren. Txirikilan ere neskak bakarrik ibiltzen ziren normalean.