Hika hizketan
-
Elizako sermoi gogorrak; doktrina
Xeferi Erostarbe Lazkano (1933) Bittori Goitia Larrañaga (1928) Enkarna Grisaleña Gil (1928) Oñati
Ezkondu aurretik sexu-harremanak izatea ez zen errespetuzkoa. Ukitu txiki batzuekin konformatzen zirela dio Bittorik. Mendean hartuta zeuzkatela dio Xeferik, elizan sekulako sermoiak botatzen zizkieten eta. Doktrina euskaraz ikasten zuten elizan eta eskolan gaztelaniaz. Behin maistrak bazkaltzera joan gabe zigortu zituenean gertatutakoa.
-
Doktrina eta "kantzela"
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
Doktrina eta "kantzela" ematen zituzten; igandeetan beraien mezak izaten zituzten, uniformea jantzita.
-
Gaztetatik abarketen zoruak josten
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
Arratsaldeetan laborea ematen zuten eta josten aritzen ziren eskolan bertan mojekin. Azkoitia alpargatengatik zen ezaguna. Bera ere gaztetatik hasi zen alpargaten zorua josten, amari laguntzen. Zoruak dendetan hartzen zituzten eta josi ondoren entregatu eta dirua jasotzen zuten ordainetan. Etxe atarietan aritzen zen jendea abarketen zoruak josten.
-
Baztarrikaldean denda
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
16 urterekin josten ikasten hasi zen Azpeitian; Azpeitiko emakume bat zuten irakasle. Bizikletaz joaten zen beste bi lagunekin batera. Baztarrikaldean denda eduki zuten eta Argik han lan egiten zuen; denetarik saltzen zuten. Argiren ahizpa plazan egoten zen postuan saltzen.
-
Arropak astintzera Baztarrikaldeko albergara
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
12 urterekin, artean eskolan zebilela, etxe bateko garbiketa lanetan ibili zen goizez. Garbiketak eskuz egiten zituzten. Arropak astintzera gasolindegi atzera eta Baztarrikaldeko albergara joaten ziren; 6 aska zeuden. Etxean bazuten garbigailua eta xaboi-hautsa erabiltzen zuten.
-
Etxeko zoruaren garbiketa
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
Etxeko zorua astero garbitzen zuten belauniko jarrita eta lurrari distira argizariarekin ateratzen zioten.
-
Dendarako fruta autobusez Donostiatik
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
"Txantonenekua" izenez ezagutzen zen euren denda, etxekoen gaitzizena horixe baitzen. Hala ere, denda ez zen beraiena, errentan zeukaten. Non zegoen denda azaltzen du. Argi egoten zen dendan lanean eta amak laguntzen zion tarteka. Dendako janaria merkatariek eramaten zieten eta fruta Donostiatik ekartzen zuen Argik berak autobusez joanda.
-
Gaztetatik dendari lanetan; orduko txanponak
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
Gazte-gaztetatik hasi zen dendan lanean eta jende ugari ezagutu zuen. Baserritarrak joaten zitzaizkion gehien dendara. Orduko txanponen aipamena egiten du. Astelehenetik igandera lan egiten zuen, ez zuten denda ixten.
-
Kontzesioko bederatziurrenak
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
Lagunak azkoitiarrak zituen, baina dendako lana zela eta ez zen ateratzen. Elizara igandero joaten ziren. Anai-arreben aipamena egiten du. Kontzesioko bederatziurrenak eta "ejerzizioak" zer izaten ziren azaltzen du. Baltsean dantza eginez gero kongregaziotik botatzen zituzten.
-
Konfesio, errezo eta eliz-ohiturak
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
Konfesatzera goizetan joaten ziren hamabostean behin Don Domingo apaizarengana. Zigorrak errezoak izaten ziren; neskek eta mutilek era ezberdina zuten konfesatzeko. Etxean afalondoan errezatzeko ohitura zuten, Argiren aita oso fededuna baitzen. Eliza atarian pasatuz gero, aitaren egiteko ohitura zuten.
-
Garai hartako lutoa
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
Gurasoak hilez gero, beltzez jantzi behar izaten ziren, lutoaren arabera, eta beste senitartekoren bat hiltzen zenean zuri-beltzez janzten ziren. Garai hartan bi jaunartze egiten ziren; bakoitzak nahi zuen arropa eramaten zuen jaunartze egunean.
-
Dantza lotua bekatu
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
Madariaga auzoko lagun bat zuen eta bertako jaietan oinez joaten zen erromeriara. Trikitixan dantza egiten zuten, dantza lotua debekatua baitzegoen. Bi taberna zeuden.
-
Aitaren dziplina zela eta goiz etxeratu behar
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
Azkoitiko zinemak Olimpia zuen izena; bera ez zen askotan joaten. Aitak diziplina handia jartzen zien etxean eta garaiz etxeratu behar izaten zuten.
-
18 urterekin mutil-lagunarekin hasi zenean
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
18 urterekin hasi zen mutil-lagunarekin, azkoitiarra zen. Konfiteriara edo paseatzera joan ohi ziren. Aste Santuan debekatua egoten zen mutilarekin ateratzea. Argi dendan egoten zen lanean eta senargaia bertara joaten zitzaion, ez zuten telefonorik izaten elkarri deitzeko.
-
22 urterekin ezkondu zen Urrategin
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
22 urterekin ezkondu zen Urrategin. Ezkontzako janzkera deskribatzen du. Alamedan egin zuten bazkaria sendikoekin. Ezkon-bidaian Madrilera joan ziren izeba batengana, trenez.
-
Orduko janzkera eta orrazkerak
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
Eguneroko bizimoduan erabiltzen zituzten arropak deskribatzen ditu. Kontxitaren ile-apaindegira joaten zen eta permanentea egiten zuen.
-
Lagunartean puntua egiten
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
Azkoitiko dendak izendatzen ditu. Arropak dendan erosi edo izeba jostun batek egiten zizkien. Argik umetatik ikasi zuen josten eta bera ere aritzen zen jantziak egiten. Kalera poltsan puntua egiteko orratzak hartuta ateratzen ziren eta lagunartean berriketan aritzen ziren laborea egiten.
-
Fideoa, makarroiak eta sakarina kontrabandoan
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
Gerra denboran janaria errazionamenduan egon zen, eta txartel batekin erosten zen jana. Dendako kontuak eskuz egiten zituen. Argiren aita fideo, makarroi eta sakarina kontrabandoan ibiltzen zen Elgoibarko fundizioan lanean zebilen garaian. Guardia Zibilekin kontuz ibili behar izaten zuten, zaintzen ibiltzen ziren eta.
-
Otorduetako jakiak
Argi Larrañaga Aldazabal (1933) Azkoitia
Eguneroko otorduetan talo-esnea, baba... jaten zuten. Igande eta egun berezietan, garbantzuak eta jaki bereziak jaten zituzten. Erregenetan normalean ez zuten oparirik jasotzen.
-
Otarretarako egurra Beizamatik ekartzen
Juan Zabaleta Aramendi (1935) Azpeitia
10 urterekin otarregintzan lanean hasi zenean, otarreak baserriko lan ugaritarako erabiltzen ziren. Otarretarako egurra Beizamako herriaren baso sailetatik ekartzen zuten mando gainean. Enkantea egiten zen basoko egurra nork ustiatuko zuen erabakitzeko.