Hitanoari buruzko pasarteak
-
AEK-k lagundu zion kontzientzia hartzen
Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta
Mila euskaraz alfabetatzen hasi zen eta hortik AEKn lan egiteko aukera sortu zitzaion. Arrasateko AEKn lan egin zuen 1983tik 1989ra, itxi zen arte. AEKn lan egiteak lagundu zion hizkuntzarekiko eta hikarekiko kontzientzia hartzen eta balioa ematen. Hango harremanak beti hika.
-
Mutilei errazago hika neskei baino
Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta
Milak baserriko koinatari hika egiten dio, hark zuka egin arren, baina alabari eta iloba neskari zuka; semeari eta iloba mutilei, berriz, hika. Jasonek ere aitortzen du errazagoa egiten zaiola mutilei hika egitea neskei baino.
-
Euskararen erabilera asko jaitsi da Aretxabaletan
Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta
Gazteek ez dute hika erabiltzen. Euskararen erabilera asko jaitsi dela herrian diote.
-
Azpeitian irakasleek elkarrekin hika
Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta
Milak Aretxabaletako ikastetxe batean lan egin zuen lehen aldiz atezain gisa. Han gaztelaniaz entzuten zuen dena. Handik Azpeitira joan zen lanera eta bestelako giroa aurkitu zuen. Irakasleek euskaraz ez ezik hika egiten zuten elkarrekin Azpeitian.
-
Hikaren inguruko gogoetak edo zalantzak
Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta
Euren buruari hika egiten diote. Jasonek dio berari idatziz ere hika ateratzen zaiola nahi gabe. Hikaren inguruan izaten dituzten zalantzak: mezuak idazterakoan aditza nola idatzi, talde oso bati idazterakoan nola idatzi... Zenbait adibide. Txakur emeei noka egiten diete. Jasonek dio zenbait gizonezkok toka egiten diotela berari.
-
Hitanoaren egoera euskararen egoera txarrarekin lotuta
Jasone Gorroño Aldai (1954) Mila Zubizarreta Unanue (1948) Aretxabaleta
Pena handia hartuko lukete hika galduz gero. Mila orain konturatu da altxorra duela bere baitan. Hitanoaren egoera ahula da, baina euskararen egoera ahularen barruan kokatu behar litzateke.
-
Mendiolan ikasi zuen hika
David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza
Aitari eta osabari hika entzun arren, etxean zuka jaso zuen Davidek. Anaia nagusia Mendiolara ezkondu zen eta hara joaten hasi zen 17-18 urterekin. Han hika egiten zuten bai gizonezkoek eta bai emakumezkoek eta han ikasi zuen. Pixkanaka hasi zen hika anaiarekin eta koinatuarekin. Eskola nazionalean ibili ziren eta, eskolak gaztelaniaz izaten zirenez, euren lehen harremana gaztelaniaz izango zela diote.
-
Eskoriatzan gizonezko gehienekin hika
David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza
Davidentzat naturala da berak hika egitea eta besteek zuka erantzutea, izan ere, ilobei hika egiten die eta haiek normalean zuka erantzuten diote. Gaur egun ia gizonezko guztiekin egiten du hika Eskoriatzan. Hala ere, Mendiolako adinekoekin zuka egiten du, ohitura hori hartuta zuelako lehendik. Anttonek auzoan koskortutako mutil gaztetxo gehienei hika egiten die. Davidek behin ilobarekin eta haren lagun batekin gertatutakoa kontatzen du.
-
Hitanoaren egoera Eskoriatzan
David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza
Hitanoaren egoera Eskoriatzan. Baserri-giroan eta gizonezkoek eutsi diote ondoen. Hala ere, baserriko bizimodua asko aldatu da eta gauzak ez dira lehen bezala.
-
Hika egiten duten emakumezko gutxi Eskoriatzan
David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza
Daviden aitak anaiekin eta koinatuekin egiten zuen hika, baina arrebekin zuka. Baserritarren artean hobeto gorde da hika. Davidek dio ez dakiela noka inoiz entzun ote duen Eskoriatzan. Ez dela hika egiten duten emakume asko egongo herrian diote. Mendiolako koinatak hika egin izan dio beti Davidi. Zeintzuk izan daitezkeen emakumeek hika gutxiago egiteko arrazoiak.
-
Gizonezko ezezagunei ere hika
David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza
Norbaiti hika egiteko konplizitatea behar dela esaten dute, baina ezezagunei ere hika egiten dietela diote, pareko gisa ikusiz gero. Hika egiten ohituta dagoenekin zukara pasatzea ezinezkotzat jotzen du Anttonek.
-
Hika egitea ez dute konfiantzarekin lotzen
David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza
Hika egitea ez dute konfiantza izatearekin lotzen, ohiturarekin baizik. Davidek Mendiolan aspaldi ezagututako pertsona batzuekin zuka egiten du, baina ez errespetuagatik edo konfiantzarik ez duelako, horrelaxe ohitu zelako baino. Ez zaie iruditzen hika hizkera zakarragoa denik.
-
Hitanoaren biziberritzea nola egin
David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza
Hikaren biziberritzea euskara bultzatzearekin batera joan behar litzatekeela uste dute. Gazteek ikasteko interesa zanez gero, ona litzatekeela uste du Davidek. Askok "belarria eginda" izango dutela eta ez litzaiekeela asko kostako ikastea diote. Gero, momenturen batean, bi lagunen artean erabakia hartu eta elkarrekin hika hastea onena, eta agian ingurukoak ere hasiko lirateke horrela. Batzuetan hika eta zuka nahastuta erabiltzen dituzte gazteek. Hitanoa galtzea galera handia litzateke euskararentzat.
-
Gurasoei entzunda ikasi zuen hika
Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Eskoriatza
Umetan gurasoak hika entzuten zituen euren senideekin, baina berari ez zioten egiten. Aitarekin eta aitaren lagunekin mendira joaten zen domekero eta haiei entzunda ikasi zuela dio. 15 urte zituela, Goñira joaten hasi zen udalekuetara eta bertan ezagutu zuen gaur egun bere senarra dena. Harekin hika hasi zen eta hika egin izan dute beti elkarrekin, amari eta amaginarrebari ondo iruditzen ez zitzaien arren.
-
Alabei hika transmititzeko ahalegina; arauak hautsi beharra
Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Eskoriatza
Alabei hika transmititzen saiatu da Karmele, baina oraindik behintzat ez dute egiten. Alaba zaharrenarekin pixka bat egiten du, baina gazteak ez du nahi. Hala ere, etxean hika entzun dutenez, oraindik badu esperantza noizbait hasiko ote diren. Alabek baimena dute beraiei hika egiteko, izan ere, garai bateko erabilera-ohiturei eutsiz gero, hika galdu egingo litzatekeela uste du. Berak oso jende zehatzarekin egiten du hika. Senar-emazteek elkarrekin hika egitea gaizki ikusita egon da eta beraiek zenbait iruzkin jasan behar izan dituzte.
-
Hika ikastaroak eman izan ditu
Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Eskoriatza
Karmelek hika ikastaroak eman izan ditu Leintz Euskaltegian, jendeak eskatuta. Berak euskalkiko hika daki, ez euskara batukoa. Ikastaroko kide asko aurrez euskalkiaren inguruko ikastaroan ibiliak ziren. Hika ikastaroak emateko materialik ez zegoen eta sortu egin behar izan zuen. Zer material erabili zituen laguntza moduan.
-
Hika ikastaroetako ikasleak; erregistroa aldatzea zaila
Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Eskoriatza
Hika ikastaroetara doan jendea interesa duen jendea izan ohi da. Oso giro ona izan dute ikastaroetan. Aretxabaletan hikalaguna sortu zuten ikastaroan ibilitako batzuek. Klaseak praktikoak izaten dira. Ez da erraza erregistroa aldatzea eta batzuei asko kostatzen zaie hika hastea. Ikasle baten kasua.
-
Gurasoengandik jaso zuen hika
Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza
Gurasoek hika egiten zioten Axuni eta anai-arreben artean halaxe egiten zuten. Bestelako senideekin eta lagunekin ere hika egin izan du. Lagun bati zuka egiten zion, hika egitea errespetu falta iruditzen zitzaiolako. Eskoriatzan kalean gutxi egiten da hika.
-
Gazteek ez dute hika norekin egin
Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza
Bilobek hika ikasi nahi dutela esaten diote Axuni, baina kalean inork ez duenez egiten, gazteek ez daukate norekin praktikatu. Hala ere, mutil batzuek egiten dutela dio; neskek ez. Seme-alabei sekula ez die hika egin. Eskoriatzan badaude toka egin izan dioten gizonak ere. Pena ematen dio hika galtzeak.
-
Hikaren egoera Eskoriatzan
Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza
Eskoriatzan hika ez dago galduta, baina kalean oso jende gutxik egiten du; baserrietan hobeto gorde da eta batez ere gizonezkoen artean.