Hitanoari buruzko pasarteak

• Gizonen artean hika gehiago

  Amaia Arana Beitia (1963) Beronika Garai Urkia (1962) Koldo Zubizarreta Arenaza (1961) Arrasate

  Gizonen artean hika gehiago egiten zela uste dute. Amaginarrebak ez egiteko esaten zion Koldori. Umetatik berba egin izan du hika Koldok.

• Hika semeari bai, alabari ez

  Amaia Arana Beitia (1963) Beronika Garai Urkia (1962) Koldo Zubizarreta Arenaza (1961) Arrasate

  Koldok semeari hika egin izan dio baina alabari ez. Inork ez daki zergatik gertatu izan den.

• Zeinekin egiten duten hika

  Amaia Arana Beitia (1963) Beronika Garai Urkia (1962) Koldo Zubizarreta Arenaza (1961) Arrasate

  Beronikak lagun konkretu batzuekin egiten du hika. Koldok uste du gazteei hika egiten diela, baina mutilei seguruenik. Amaiak ere oso gutxirekin egiten du hika.

• Hika modan, baina erdara ere bai

  Amaia Arana Beitia (1963) Beronika Garai Urkia (1962) Koldo Zubizarreta Arenaza (1961) Arrasate

  Hika modan jarri dela uste dute. Hala ere, kuadrillan euskaraz egitea erronkatzat dute gazteek.

• Bailaran hika hirurogehi urtetik gorakoek

  Amaia Arana Beitia (1963) Beronika Garai Urkia (1962) Koldo Zubizarreta Arenaza (1961) Arrasate

  Bailaran hika egiten dutenen perfila 60 urte ingurukoak eta baserrian jaiotakoak direla uste dute.

• Bere buruari hika

  Amaia Arana Beitia (1963) Beronika Garai Urkia (1962) Koldo Zubizarreta Arenaza (1961) Arrasate

  Txakurrekin hika egiten du Koldok. Bere buruari hika egiten dio Amaiak; besteek ez diote erreparatu izan.

• Zeren arabera hika?

  Amaia Arana Beitia (1963) Beronika Garai Urkia (1962) Koldo Zubizarreta Arenaza (1961) Arrasate

  Hika egiteak gertutasuna ematen dio Beronikari. Koldok ez dauka halako bereizketarik. Amaiak batzuekin gertutasunagatik egiten du hika baina beste batzuekin ez.

• San Antoniori hika

  Amaia Arana Beitia (1963) Beronika Garai Urkia (1962) Koldo Zubizarreta Arenaza (1961) Arrasate

  Amaiaren amak San Antoniori berba egiten zionean, hika egiten zion, eta ama birjinari zuka. Koldok egiten diotenaren arabera egiten du batzuetan; hika egiten badiote, berak ere bai. Barneratuta daukate zuka zeini egin behar zaion.

• Hika edo zuka, ohitura aldatu behar

  Amaia Arana Beitia (1963) Beronika Garai Urkia (1962) Koldo Zubizarreta Arenaza (1961) Arrasate

  Hika ikasteko gurasoei hika egitea ez dute gaizki ikusten, ikasteko bada. Adibide bat ematen du Amaiak. Zu edo hi egin, ohitura aldatzea zaila dela azaltzen dute.

• Erregistro informalean ezin gaztelania ezabatu

  Iker Mundiñano Galarza (1986) Iruñea

  Ikerrek, neska-lagunak eta beste lagun batek euren artean hitanoa erabiltzen dute, euskara informalari dagokion erregistro batean. Hala ere, gaztelania erregistro informaletik ezabatzea zaila dela dio Ikerrek.

• Hitanoa bultzatzeko ekimenak ikastetxeetan

  Saroi Jauregi Aiestaran (1978) Zaldibia

  2022an Zaldibiako ikastetxean hitanoa bultzatzeko irakasle baten ekimena. Era berean, Ordiziako ikastolatik laguntza eskatu zioten Saroiri hitanoa ikasleekin lantzeko. Proiektua nola egin zuten kontatzen du. Hitanoz hitz egiterakoan generoa kontuan nola hartzeko, haurrei galdetzen diete nola nahi duten egin.

• Proiektuak jarraipena izateko arazoak

  Saroi Jauregi Aiestaran (1978) Zaldibia

  Ikastetxeetan hitanoaren proiektua polita izan zen arren, ez du jarraipenerako erraztasunik ikusten, hitanoa bi pertsonen arteko elkarrizketa delako. Ezin da taldean jorratu. Ikasgelaren ezaugarriak ere kontuan hartu behar dira.

• Noiz hasten dira gazteak hika erabiltzen

  Saroi Jauregi Aiestaran (1978) Zaldibia

  Noka erabiltzen hasi zen kontzientzia puntu bat izan zuenean. Mutilen kasuan ezberdina da. Haurrek hitanoa gutxiagoa erabiltzen dute eta erabilera handitzen da 16-18 urte betetzen dituztenean. Arrazoiak zeintzuk diren ez daki. Bere adineko mutilak, umetan ere hika egiten zutela gogoratzen du (mutilen artean, ez neskei).

• Hika norekin erabiltzen duen

  Saroi Jauregi Aiestaran (1978) Zaldibia

  Hitanoa pertsona gutxirekin erabiltzen du.: bi lankiderekin, herriko bizpahiru pertsonekin, lehengusu batzuekin... Herritik kanpo ez du egiten. Aloña, lehengusinarekin beti egiten du hika. Inoiz ez dio hika semeari egin, ez zaio ateratzen. Aitak eta aitonak egiten diote.

• Zaldibiako hitanoaren egoera

  Saroi Jauregi Aiestaran (1978) Zaldibia

  Zaldibiako hitanoaren egoera txarra da. Beste herri batzuekin alderatuta erabilera ona bada ere, ez da ondo egiten eta kalitatea asko galdu da. Noka gainera, galdu egin da.

• Noka kontzienteki erabiltzen dute

  Saroi Jauregi Aiestaran (1978) Aloña Jauregi Irastorza (1980) Zaldibia

  Kontzienteki hasi ziren noka erabiltzen, emakumea izateagatik ez zutelako etxetik hitanoa jaso. Guraso eta adinekoei egitea. Noka ez dute etxean zuzenean jaso, baina etxeko emakumeen artean beti entzun dute.

• Norekin erabiltzen duten hika

  Saroi Jauregi Aiestaran (1978) Aloña Jauregi Irastorza (1980) Zaldibia

  Mutilei hika egiterakoan ez du pentsatu behar, baina neskei egiterako orduan, bai. Bikotearekin, seme-alabekin eta familiako gehienekin egiten du hika Aloñak. Lagunen artean, mutil gehienekin egiten du hika baina neskekin ez horrenbeste. Alabarekin kontzienteki egin behar du, baina bikoteak ez dio alabari hika egiten. Kuadrila eta familia berdinean, batzuei zuka, besteei hika... Pentsatu gabe ateratzen zaie.

• 16 urterekin hasi ziren hika erabiltzen

  Saroi Jauregi Aiestaran (1978) Aloña Jauregi Irastorza (1980) Zaldibia

  15-16 urterekin hasi ziren hitanoa erabiltzen modu kontziente batean. Lagun batekin hasi zen Aloña hika egiten eta orain zuka egiten dute.

• Bikoteak beraien artean hika edo zuka?

  Saroi Jauregi Aiestaran (1978) Aloña Jauregi Irastorza (1980) Zaldibia

  Saroiren gurasoak bikote izan aurretik hika egiten zioten elkarri, baina gero beti zuka. Aloñaren gurasoek ordea, hika egiten zioten elkarri, ama gaixotu zen arte. Orduan, zuka hasi ziren.

• Emakumeek hika ez egitearen arrazoiak

  Saroi Jauregi Aiestaran (1978) Aloña Jauregi Irastorza (1980) Zaldibia

  Zaldibian, hitanoa ez dago baserriarekin lotuta. Garai bateko emakumeek hika baztertzearen arrazoiak.