Hitanoari buruzko pasarteak

  • David Arrieta Mendiolan ikasi zuen hika

    David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza

    Aitari eta osabari hika entzun arren, etxean zuka jaso zuen Davidek. Anaia nagusia Mendiolara ezkondu zen eta hara joaten hasi zen 17-18 urterekin. Han hika egiten zuten bai gizonezkoek eta bai emakumezkoek eta han ikasi zuen. Pixkanaka hasi zen hika anaiarekin eta koinatuarekin. Eskola nazionalean ibili ziren eta, eskolak gaztelaniaz izaten zirenez, euren lehen harremana gaztelaniaz izango zela diote.

  • David Arrieta Eskoriatzan gizonezko gehienekin hika

    David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza

    Davidentzat naturala da berak hika egitea eta besteek zuka erantzutea, izan ere, ilobei hika egiten die eta haiek normalean zuka erantzuten diote. Gaur egun ia gizonezko guztiekin egiten du hika Eskoriatzan. Hala ere, Mendiolako adinekoekin zuka egiten du, ohitura hori hartuta zuelako lehendik. Anttonek auzoan koskortutako mutil gaztetxo gehienei hika egiten die. Davidek behin ilobarekin eta haren lagun batekin gertatutakoa kontatzen du.

  • David Arrieta Hitanoaren egoera Eskoriatzan

    David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza

    Hitanoaren egoera Eskoriatzan. Baserri-giroan eta gizonezkoek eutsi diote ondoen. Hala ere, baserriko bizimodua asko aldatu da eta gauzak ez dira lehen bezala.

  • David Arrieta Hika egiten duten emakumezko gutxi Eskoriatzan

    David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza

    Daviden aitak anaiekin eta koinatuekin egiten zuen hika, baina arrebekin zuka. Baserritarren artean hobeto gorde da hika. Davidek dio ez dakiela noka inoiz entzun ote duen Eskoriatzan. Ez dela hika egiten duten emakume asko egongo herrian diote. Mendiolako koinatak hika egin izan dio beti Davidi. Zeintzuk izan daitezkeen emakumeek hika gutxiago egiteko arrazoiak.

  • David Arrieta Gizonezko ezezagunei ere hika

    David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza

    Norbaiti hika egiteko konplizitatea behar dela esaten dute, baina ezezagunei ere hika egiten dietela diote, pareko gisa ikusiz gero. Hika egiten ohituta dagoenekin zukara pasatzea ezinezkotzat jotzen du Anttonek.

  • David Arrieta Hika egitea ez dute konfiantzarekin lotzen

    David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza

    Hika egitea ez dute konfiantza izatearekin lotzen, ohiturarekin baizik. Davidek Mendiolan aspaldi ezagututako pertsona batzuekin zuka egiten du, baina ez errespetuagatik edo konfiantzarik ez duelako, horrelaxe ohitu zelako baino. Ez zaie iruditzen hika hizkera zakarragoa denik.

  • David Arrieta Hitanoaren biziberritzea nola egin

    David Arrieta Armendariz (1964) Antton Lezeta Abasolo (1964) Eskoriatza

    Hikaren biziberritzea euskara bultzatzearekin batera joan behar litzatekeela uste dute. Gazteek ikasteko interesa zanez gero, ona litzatekeela uste du Davidek. Askok "belarria eginda" izango dutela eta ez litzaiekeela asko kostako ikastea diote. Gero, momenturen batean, bi lagunen artean erabakia hartu eta elkarrekin hika hastea onena, eta agian ingurukoak ere hasiko lirateke horrela. Batzuetan hika eta zuka nahastuta erabiltzen dituzte gazteek. Hitanoa galtzea galera handia litzateke euskararentzat.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Gurasoei entzunda ikasi zuen hika

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Eskoriatza

    Umetan gurasoak hika entzuten zituen euren senideekin, baina berari ez zioten egiten. Aitarekin eta aitaren lagunekin mendira joaten zen domekero eta haiei entzunda ikasi zuela dio. 15 urte zituela, Goñira joaten hasi zen udalekuetara eta bertan ezagutu zuen gaur egun bere senarra dena. Harekin hika hasi zen eta hika egin izan dute beti elkarrekin, amari eta amaginarrebari ondo iruditzen ez zitzaien arren.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Alabei hika transmititzeko ahalegina; arauak hautsi beharra

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Eskoriatza

    Alabei hika transmititzen saiatu da Karmele, baina oraindik behintzat ez dute egiten. Alaba zaharrenarekin pixka bat egiten du, baina gazteak ez du nahi. Hala ere, etxean hika entzun dutenez, oraindik badu esperantza noizbait hasiko ote diren. Alabek baimena dute beraiei hika egiteko, izan ere, garai bateko erabilera-ohiturei eutsiz gero, hika galdu egingo litzatekeela uste du. Berak oso jende zehatzarekin egiten du hika. Senar-emazteek elkarrekin hika egitea gaizki ikusita egon da eta beraiek zenbait iruzkin jasan behar izan dituzte.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Hika ikastaroak eman izan ditu

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Eskoriatza

    Karmelek hika ikastaroak eman izan ditu Leintz Euskaltegian, jendeak eskatuta. Berak euskalkiko hika daki, ez euskara batukoa. Ikastaroko kide asko aurrez euskalkiaren inguruko ikastaroan ibiliak ziren. Hika ikastaroak emateko materialik ez zegoen eta sortu egin behar izan zuen. Zer material erabili zituen laguntza moduan.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Hika ikastaroetako ikasleak; erregistroa aldatzea zaila

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Eskoriatza

    Hika ikastaroetara doan jendea interesa duen jendea izan ohi da. Oso giro ona izan dute ikastaroetan. Aretxabaletan hikalaguna sortu zuten ikastaroan ibilitako batzuek. Klaseak praktikoak izaten dira. Ez da erraza erregistroa aldatzea eta batzuei asko kostatzen zaie hika hastea. Ikasle baten kasua.

  • Axun Garai Gurasoengandik jaso zuen hika

    Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Gurasoek hika egiten zioten Axuni eta anai-arreben artean halaxe egiten zuten. Bestelako senideekin eta lagunekin ere hika egin izan du. Lagun bati zuka egiten zion, hika egitea errespetu falta iruditzen zitzaiolako. Eskoriatzan kalean gutxi egiten da hika.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Gazteek ez dute hika norekin egin

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Bilobek hika ikasi nahi dutela esaten diote Axuni, baina kalean inork ez duenez egiten, gazteek ez daukate norekin praktikatu. Hala ere, mutil batzuek egiten dutela dio; neskek ez. Seme-alabei sekula ez die hika egin. Eskoriatzan badaude toka egin izan dioten gizonak ere. Pena ematen dio hika galtzeak.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Hikaren egoera Eskoriatzan

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Eskoriatzan hika ez dago galduta, baina kalean oso jende gutxik egiten du; baserrietan hobeto gorde da eta batez ere gizonezkoen artean.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Emakumeek hika gutxiago egiteko arrazoiak

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Karmelek askotan entzun izan du senarrarekin hika egitea ez dela errespetuzkoa. Bestela, ez du inoiz entzun hika ez dela emakumezkoentzako moduko hizkera. Axunen kuadrillako batek ez zela errespetuzkoa esaten zuen. Emakumeek hika gutxiago egitea euskara gutxiago egitearekin lotuta egon daitekeela diote. Garai batean herriko jende inportanteak gaztelaniaz egiten zuenez, emakume askok ere gaztelaniaz egiten zuten, "dotoreagoa" zelakoan. Horrez gain, garai batean gizonek elkartzeko eta lagunartean hika aritzeko guneak zituzten (elkarteak, tabernak) eta emakumeek ez.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Zukatik hikara pasatzeko zailtasunak

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Oso zaila da erregistro-aldaketa egitea, zukatik hikara pasatzea. Karmelek AppaHi! aplikazioaren bitartez hika ikasten ari den lankide batekin hika egiteko dituen arazoen berri ematen du. Oharkabean irteten da hizkera bat edo bestea. Axuni gurasoek hika egiten zioten, aitona-amonek zuka egin arren. Ahizpari ezingo lioke zuka egin.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Hikak gertutasuna ematen du

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Hikak zukak ematen ez duen gertutasun bat ematen du. Ezezagun bati hika egitea kosta egiten da. Hika egiteko, konplizitatea behar dela uste dute.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Hitanoaren erabilera-arauak malgutzearen alde

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Hitanoaren inguruko "idatzi gabeko erabilera-arauak": senar-emazteen arten ez, seme-alabek gurasoei ez, adinekoei ez... Arauok asko murrizten dute eremua eta malgutu ezean, hika galtzeko arriskua dago.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Euren buruari hika

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Euren buruari hika egiten diote. Zalantza dute euren buruarekin ari direnean toka ala noka egingo ote duten. Zenbait adibide. Axunek dio, gaztelaniaz ikasi zuenez, batzuetan oraindik gaztelania ere etortzen zaiola burura.

  • Karmele Agirregabiria Agirre Animaliei hika, baina erleei zuka

    Karmele Agirregabiria Agirre (1964) Axun Garai Errasti (1939) Eskoriatza

    Animaliei hika egiten diete: txakur arrei toka; Axunek, berriz, etxean duen katu emeari noka. Karmelek gogoan du aitak erleei zuka egiten ziela.