Hitanoari buruzko pasarteak
-
Hitanoaren galerak pena
Ainhoa Arregi Gaztañaga (1976) Jon Azkoaga Ugalde (1985) Arrasate
Hikaren galerak pena ematen die. Berbak ere galdu egin direla diote.
-
Euskalkirik ez dutenek, informalaren falta
Ainhoa Arregi Gaztañaga (1976) Jon Azkoaga Ugalde (1985) Arrasate
Hizkera informalari buruzko gogoetak.
-
Garai bateko emakumeen bizimodua
Ainhoa Arregi Gaztañaga (1976) Jon Azkoaga Ugalde (1985) Arrasate
Lehenagoko emakumeen bizimoduari buruz ari dira.
-
Hika egiteagatik, zigortuak
Maria Luisa San Sebastian Larraza (1947) Maribel San Sebastian Larraza (1944) Orio
Aitak ez zien uzten etxean elkarren artean hika egiten eta zigortu egiten zituen. Amak amonari berorika egiten zion.
-
Hika inguruan
Esther Goikolea Zabala (1943) Patxi Goikolea Zabala (1933) Arrasate
Gurasoek hika egiten zieten. Senideen artean hika egin izan dute. Koruetan neska-mutil denek beraien artean hika egiten zuten umetatik.
-
Semeari hika, alabari zuka
Esther Goikolea Zabala (1943) Patxi Goikolea Zabala (1933) Arrasate
Euskalkia eta hika ez dira eskolan erakutsi. Patxiren semeak lagunekin hika egin izan du. Patxik semeari hika egin izan die eta Estherrek alabari eta ilobari zuka.
-
Hika egiteak gaztetasuna sentiarazten dit
Esther Goikolea Zabala (1943) Patxi Goikolea Zabala (1933) Arrasate
Hika berreskuratzea aberastasuna litzatekeela uste dute. Pantailekin harrapatuta ikusten ditu inguruko denak; zukarekin nahiko lan. Hikak gertutasuna eta gaztetasuna ematen diela dio, eta konfidantza.
-
Hitanoaren erabilera familian
Lourdes Sistiaga Lujanbio (1945) Pasaia
Aitak lagunekin hika egiten zuen, baina emakumeek ez; gutxi batzuek, ama baino helduagoek. Ama kalekoa zen. Aitak arrebarekin ere ez zuen egiten.
-
Elkarrekin hika egiteko ohitura
Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate
Elkarrekin hika egin izaten dute beti, baita ikastolan ere. Ohitura kontua da.
-
Mariasunen gurasoak Udalakoak
Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate
Arrasaten jaioa, kalean, Makatxenea baserrian (gaur egun Santa Marina auzoa). Guraso biak Udalakoak zituen. Gurasoek hika egiten zuten elkarrekin, bikote izan aurretik ere lagunak zirelako. Alaba bakarra da eta hika egin diote beti.
-
Aste barruan izeba-osabekin bizitzen
Mariasun Ibabe Okina (1956) Arrasate
Izeba-osabekin asko egondakoa da, aste barruan, gurasoek taberna ipini zutelako Udalan. 11-12 urte zituela joan ziren hara bizitzera. Haiek ere hika egiten zioten. Asteburuetan tabernan egiten zuen lana. Eskolan dana erdaraz egin zuen, mojekin. Kulturate den eraikinean egin zuen Batxilergoa. Baserritarra dela dio. Aitona-amonek zuka egiten zioten, lehengusuek hika.
-
Udalan hitanoa bizirik zegoen
Mariasun Ibabe Okina (1956) Arrasate
Ez zen Udalako eskolan ibili, Arrasaten kalean baizik, mojetan. Udalan auzoko adineko umeekin hika egiten zuen. Tabernan kanpotarrei zuka. Gurasoek senideekin hika. 20 urterekin etorri zen Arrasatera bizitzera.
-
Ikastolako irakasle batzuekin egin izan du hika, baserritarrekin
Mariasun Ibabe Okina (1956) Arrasate
Magisteritza gerora ikasi zuen. Sasoi hartan ez zuen hika inorekin egiten han. Gerora bai. Hika baserriko jendearekin egin du.
-
Eskola garaiko hizkuntza: gaztelania
Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate
Etxean hitanoa asko entzun du umetatik. Gurasoek anai-arrebekin hika egiten zuten eta baita lagunekin ere, adinekoekin. Gurasoek zuka egiten zuten elkarrekin. Beraiei oso haserre zeudenean egiten zieten hika, baina normalean zuka. Eskolan maistrak bakarka zeudenean soilik egiten zion euskaraz, baina erdara hutsean ziren eskolak. Kanpotar asko zeuden eskolan; "maketoekin" ez ziren ondo konpontzen orduan, gerora bai.
-
Anaiarekin eta lagunekin erdaraz sasoi batean
Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate
Anaiarekin ere erdaraz egiten zuen batzuetan eta baita lagunekin ere, etxean euskaraz egin arren. Oso berandu hasi ziren hika egiten lagun koadrillan. Etxean debekatuta zuten erdaraz egitea. Almenen bi talde egin ziren: euskaldunen taldean zegoen bera. Koadrilako hiruk erabaki zuten Magisteritza egitea eta ordaun hasi ziren euskaraz (eta hika) egiten. Batua ikasi egin behar izan zuten, euskaltegian.
-
Kontzientzia linguistikoa eta mudantza hitanora
Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate
15-16 urterekin bazuen kontzientzia politikoa, baina linguistikoa 17-18rekin etorri zitzaion, Magisteritza ikasten hasi zenean. Hasieran zuka eta gero hika. Koadrillako gehienak baserri ingurukoak ziren eta etxean hika entzundakoak.
-
Erraz hasi zen hika
Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate
Senarra izango zuenak (Koldo Zubizarretak) joera handia zuen euskaraz egiteko. Semeari hika egiten dio, baina alabari ez dio egin izan sekula. Semeak egiten du hika lagun batzuekin, baserri giroko mutilekin. Hika egiten hasi zenean ez du gogoratzen zailtasunik izan zuenik, noka zein toka. Batzuek toka egiten diete neskei ere.
-
Ikastolan ezagutu zuten elkar
Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate
San Franzisko Xabier ikastolan ezagutu zuten elkar, eta hika hasi ziren baserriko iraskea taldetxo bat elkartu zenean. Norekin egin duten hika ikastolan. Mariasunek mendiko lagunekin hika egiten du, baina bik bakarrik erantzuten diote hika. Irakasle batzuek ahalegin handia egin dute hika egiteko.
-
Norekin egiten duten hika
Mariasun Ibabe Okina (1956) Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate
Koadrilako gehienekin egiten du hika Amaiak, mutil zein neska. Anaiarekin ez du sekula hika egin, urtebete zaharragoa den arren. Mariasunek debekatuta zuen etxean gaztelaniaz hitz egitea; amak esaten zion mojek eskolan esandakoak gezurra zirela. Familia abertzalekoak dira biak eta etxean errieta egiten zieten erdaraz eginez gero.
-
Seme-alaben hizkuntza ohiturak
Amaia Pagaldai Urrutia (1961) Arrasate
Ez du seme-alabei euskaraz egiteko beharrik izan, etxeko hizkuntza euskara izan delako. Semeak arazoak izan zituen gaztelaniaz ondo egiteko, beti baserrian egoten zelako. Alabak ez, Extremadurako zaintzaile bat izan zutelako eta harekin ikasi zuelako. Seme-alabek lagunekin euskaraz egiten dute gehienbat.