Hitanoari buruzko pasarteak

  • Aintzane Agirre Hikak ematen duena II

    Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

    Hitanoa konfiantza giroan erabiltzen du, ez edozeinekin. Oso jende bereziarekin egiten du hika. Nahiko luke koadrilan hika egin ahal izatea.

  • Aintzane Agirre Noka nola berreskuratu

    Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

    Noka berreskuratzeko erabili egin behar da, beldur barik.

  • Aintzane Agirre Etxeko transmisioaren garrantzia

    Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

    Etxetik jasotzea hitanoaren transmisioa, hori izango litzateke onena. Seme-alaba gazteak dituztenak egin dezakete hori. Ezin da karga guztia ikastetxeen gain ipini.

  • Aintzane Agirre Mutilak hika eta neskak erdaraz?

    Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

    Nerabezaroan mutilek etxetik kanpo ikasten dute hitanoa sarri: kalean. Neskek bitartean erdarara jotzen dutela uste du Aintzanek. Nola lortu neskak ere hitanora erakartzea?

  • Aintzane Agirre Noka ahalduntze tresna?

    Aintzane Agirre Urzelai (1981) Oñati

    Noka ikastea eta erabiltzea ahalduntze-prozesu moduan.

  • Kattalin Miner Noka erabiltzeko erabakia

    Kattalin Miner Perez (1988) Hernani

    Noka hitz egiten hastea erabaki bat izan zen beretzat. Hernani oso herri erdalduna izan da. Gaztaroan gazteleraz asko egindakoa da. Unibertsitatetik bueltan konturatu zen feminismorako ez zeukala euskarazko hiztegirik, ezta euskaraz aritzeko ohiturarik ere. Lagunartean euskaraz egitea eta noka egitea erabaki zuten. Urola aldeko feministekin noka erabiltzeko esparrua zabaldu zitzaion.

  • Kattalin Miner Zergatik animatu noka egitera?

    Kattalin Miner Perez (1988) Hernani

    Hitanoa desesenzializatu egiten da, noka ikastaroak eginez edo norbere ekimenez erabiltzera ausartuta. Plazan egoteko modu bat sortzen du. Noka entzuteak arreta ematen badu, zerbait mugitzen duelako dela dio.

  • Kattalin Miner Nokarekin arauak hausten

    Kattalin Miner Perez (1988) Hernani

    Hil-hurren dagoen hizkera bati, hitanoari, eta bereziki emakumeak noka bultzatzen hasi direnean, genero bereizketa egoztearekin ez dago ados. Hitanoa ikasi daitekeela esatean, helduagoei egitean, arau batzuk hausten ari direla azaltzen du.

  • Leire eta Irati Lizarralde Hika bultzatzeko proiektuan parte hartzeko erabakia

    Irati Lizarralde Alberdi (2004) Leire Lizarralde Alberdi (1999) Azkoitia

    Azkoitiko hitanoa bultzatzeko proiektuan parte hartzeko erabakia nola hartu zuten. Iratik eskolan izan zuen proiektuaren berri. Leire, berriz, Iratiren bitartez sartu da proiektuan, hikaren erabilera beherantz doala ikusten duelako eta hitanoa aberasgarria iruditzen zaiolako. Noka emakumezkoen ahalduntzeko tresna gisa ere ikusten dute.

  • Leire eta Irati Lizarralde Hitanoak zer transmititzen duen

    Irati Lizarralde Alberdi (2004) Leire Lizarralde Alberdi (1999) Azkoitia

    Hikak gertutasuna eta goxotasuna adierazten dituela iruditzen zaie. Ohituraz egiten den zerbait ere bada. Pena handia hartuko lukete hika galduko balitz. Euren ama hika entzuten duten moduan, gustatuko litzaieke euren ondorengoek ere beraiek hika entzutea.

  • Leire eta Irati Lizarralde Toka bakarrik dakien jendea

    Irati Lizarralde Alberdi (2004) Leire Lizarralde Alberdi (1999) Azkoitia

    Toka eta noka antzera erabiltzen dituzte, biak entzun izan dituztelako. Baina ezagutzen dute toka bakarrik dakien jendea. Beraiei ere noizbait egin izan diete toka. Mutil askok kalean ikasi dute hika eta kalean gehien toka entzuten denez, askok ez dakite noka badenik ere.

  • Leire eta Irati Lizarralde Mutil gazte gehienek hika; neska gazteek kontzienteki

    Irati Lizarralde Alberdi (2004) Leire Lizarralde Alberdi (1999) Azkoitia

    Azkoitian hika asko entzuten da. 50 urte ingurutik gora emakume zein gizonek egiten dutela hika dio Iratik. Gazteen artean mutilek egiten dute batez ere. Badaude hika egiten duten neska gazteak ere, baina normalean kontzienteki erabaki hori hartu dutenak izaten dira.

  • Leire eta Irati Lizarralde Neska gazteen hitanorako ohitura

    Irati Lizarralde Alberdi (2004) Leire Lizarralde Alberdi (1999) Azkoitia

    Beraien adineko mutilek hika egiten dute. Neskek, berriz, askoz gutxiago egiten dute. Leirek dio lagun batzuekin whatsappez hika jarduten duela, baina aurrez aurrekoa zailagoa izaten dela. Iratik dio neska batzuk elkarrekin toka ere entzun izan dituela, noka badagoela jakin arren, errazago ateratzen zaielako. Mutilak oso umetatik hasten dira hika eta neskak geroago, kontzientzia hartzen dutenean.

  • Leire eta Irati Lizarralde Hika mutilekin lotzearen arrazoiak

    Irati Lizarralde Alberdi (2004) Leire Lizarralde Alberdi (1999) Azkoitia

    Hikak ez die ezer berezirik ematen mutilei; haientzat ere, neskentzat moduan, komunikatzeko tresna bat da. Baina zaharragoek hika egiten dutenez, beraiek ere hala egiten dute. Kasu horretan transmisioa lagunartean edo kalean egiten da. Hika mutilekin lotu izan da, baina neskekin ez. Arrazoiak zeintzuk izan daitezkeen. Hitanoa baserritarrekin ere lotu izan da. Beraiek ez dute zuzenean halako mezurik jaso izan.

  • Leire eta Irati Lizarralde Unibertsitatean euskalki ezberdinetakoak eta hitano gutxi

    Irati Lizarralde Alberdi (2004) Leire Lizarralde Alberdi (1999) Azkoitia

    Leirek azkoitiarrez egiten du unibertsitateko lagunekin. Hasieran ulertzea kostatu egiten zitzaiela eta euskara batua ere tartekatzen zuela dio. Euskalki ezberdinak entzutea eta euskararen egoera ezberdinak ezagutzea aberasgarria dela uste du. Hika oso jende gutxik egiten du, mutil gutxi batzuk bakarrik. Zenbait zonaldetakoek hika zer den ere ez dakite ia.

  • Ainara Elortza Hitanoa Azkoitian: ohikoa izatetik "mutilena" izatera

    Ainara Elortza Izagirre (1979) Azkoitia

    Inguruan beti entzun izan du hitanoa, gurasoek euren anai-arrebekin hala hitz egiten dutelako. Ez daki berak noiz hartuko zuen hikaren kontzientzia. Mutilek hikarako ohitura hori errazago hartzen dutela uste du, oso umetatik hasten dira hika. Azkoitian mutilek hika egiten dute, baita atzerritik etorritako familietakoek ere. Nesken artean etena hasi zen bere adinekoetan eta gaur egun gero eta gehiago mutilen kontutzat hartzen dute neskek hitanoa.

  • Ainara Elortza Hitanoa ipuinetan

    Ainara Elortza Izagirre (1979) Azkoitia

    Haur Hezkuntzan hitanoa txertatzen hasteko, hainbat ipuin aztertu zituen, baina oso ipuin gutxitan aurki daiteke hitanoa. Mitologiarekin lotuta agertzen da batzuetan, baina egunerokotasunean hika normaltasunez erabiltzen duten ipuinik ez dago ia. Tradiziozko ipuinetan toka azaltzen da, beharbada pertsonaiak ere gizonezkoak direlako.

  • Ainara Elortza Gaur egun tokari eta nokari ematen zaien irudia

    Ainara Elortza Izagirre (1979) Azkoitia

    Neska gazte batzuek toka egiten omen dute elkarrekin Azkoitian. Ainarak dio agian irudi zehatz batekin lotzen direlako izan daitekeela: noka "atsoen" hizketa, jada erabiltzen ez dena, eta toka, berriz, modakoa, kalean erabiltzen dena. Bere amari ahizparekin hika egitea gauza normala iruditzen zitzaion, baina bere alabarentzat mutilen kontua da. Mutilen profil zehatz batekin lotzen da, gainera. Noka indartzea inportantea litzateke estereotipoekin apurtzeko.

  • Ainara Elortza Hitanoa bultzatzeko zer egin behar litzatekeen

    Ainara Elortza Izagirre (1979) Azkoitia

    Hitanoa indartzeko zer egin beharko litzatekeen. Batetik, gurasoak kontzientziatu beharko liratekeela uste du. Eta etxetik jasotzen ez dutenentzat, eskolan lantzea garrantzitsua litzateke, txiki-txikitatik hasita. Literaturan eta telebistan erreferenteak izateko, Euskal Herri mailan eragin behar litzateke. Telebistan lehen gehiago erabiltzen zen hika.

  • Jaione eta Araitz Inork gutxik egin izan dio hika

    Araitz Etxaniz Azpiazu (2004) Azkoitia

    Hika ez duela asko entzun izan dio. Aita eta ama entzun izan ditu hika, bai elkarrekin eta baita lagunekin ere. Lagunartean ez dute hika egiten. Inork gutxik egin izan dio zuzenean hika, irakasle batek bakarrik. Bere adineko mutilek hika egiten dute, baina mutilen artean bakarrik, neskei ez diete egiten. Neska batzuek ere toka egiten diote elkarri.