Hitanoari buruzko pasarteak

  • Maider Irizar Emakumeek hika egiteko erreparoa

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Zaharragoei hika egitea zaila gertatzen zaio. Hik maila berekoen artekoa izateko muga dauka. Hala ere, oraingo mutil gazteek errazago egiten diete hika zaharragoei, emakumeek baino. Esango dutenaren beldur dira, "ausarkeria" ote den konfidantza handia ez dutenekin hala hitz egitea.

  • Maider Irizar Hika egiteak konplizitatea ematen du

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Bere kasa hasi zen hika egiten, galdu ez dadin. Erabiltzen duenean hurrekotasun bat sentitzen du pertsona horrekint. Asko ezagutzen ez dituenekin ere hasi da batzuetan, eta hika egite horrek konplizitate bat sortzen du.

  • Maider Irizar Hitanoa galduko balitz, zer?

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Hitanoa galtzea lastima izango litzatekeela dio. Aberastu egiten du euskara.

  • Maider Irizar Hitanoa, ahalduntzerako tresna?

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Bere kasuan kontzientzia linguistikoarekin lotuta dago hitanoa erabiltzea. Ez du ahalduntze-prozesu moduan ikusten. Ez da kontziente izan nokaren galeraren arrazoiez, eta ez da emakume bila ibili hika egiteko: toka zein noka, biak berdin darabiltza. Baina uste du balio dezakeela berdinago sentitzeko.

  • Maider Irizar Anaiarekin saiatu da hika egiten

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Anaiarekin gertatzen zaiona: noizean behin ahalegina egiten du hari hika egiteko, baina hark zuka erantzuten dio eta desoreka sentitzen du. Berriro saiatuko da, hala ere.

  • Maider Irizar Zer egin behar da Oñatiko noka berreskuratzeko?

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Hizkuntzarekin kezka dutenak dira batez ere hika egiten hasi direnak, bere inguruan. Ez du uste "ikasteko zerbait" dela esatea denik bidea... Oñatin noka berreskuratzeko, mutilen transmisio-modua kopiatzea proposatzen du. Emakumeen sozialiazio-modua aldatu egin denez, eta hika erabiltzeko nukleo txikiak sortu daitezke. Ahalduntzeko tresna moduan ere balio dezake, arrazoi linguistikoez aparte.

  • Alaia Beitia Sozializatzeko modu diferenteak mutilek eta neskek

    Alaia Beitia Bolinaga (1985) Oñati

    Nesken eta mutilen sozializatzeko moduak desberdinak ziren. Aisialdia oso mugatua zuten emakumeek, eta baliteke horrek hitanoaren transmisio-faltan eragin izana. Tabernan egiten du lana, eta gazteen artean ez du noka entzuten; arantzazuko bi amandretxori bakarrik.

  • Nati Altube Gero eta gutxiago egiten da hika

    Nati Altube Iñurritegi (1949) Karmen Iñurritegi Altzelai (1936) Oñati

    Hika hitz egiten dutenak gutxi direla dio Karmenek, egoera aldatu egin zela erderaren eraginez. Gazteek ez dute hika asko egiten.

  • Nati Altube Mutil gazteek gehiago egiten dute hika neskek baino

    Nati Altube Iñurritegi (1949) Karmen Iñurritegi Altzelai (1936) Oñati

    Neska gazteek ez dute hika egiten. Mutil gazteek askoz gehiago.

  • Nati Altube Txakurrari hika, lorei zuka

    Nati Altube Iñurritegi (1949) Karmen Iñurritegi Altzelai (1936) Oñati

    Txakurrari hika egiten dio Karmenek eta katuei ere bai, baina lorei zuka. Beren buruekin ere hika egiten dute.

  • Nati Altube Hika: konfidantza eta gertutasuna

    Nati Altube Iñurritegi (1949) Karmen Iñurritegi Altzelai (1936) Oñati

    Hikak gertutasuna eta konfidantza ematen die, konplizitate bat.

  • Maria Concepcion Beraetxe Amak beti hika

    Maria Concepcion Beraetxe Aranburu (1925) Lasarte-Oria

    Amak seme-alaba guztiei hika egiten zien. Maritxuk, ordea, ahizpa gazteenari zuka egiten dio, ez zaio eta hika egitea ateratzen. Lagunekin ere beti hika egin izan du.

  • Kristina Mardaras Hitanoa senideekin eta aspaldiko lagunekin

    Kristina Mardaras Sedrun (1948) Iurreta

    Neba-arrebekin eta lagunekin erabiltzen du hitanoa. Semeari ere egiten dio baina alabari ez. Uste du euskaldun berriek ez dutela hitanoa ikasi izan.

  • Juan Bautista Miner Hika edo zuka, txikitan ikasten denaren arabera

    Juan Bautista Miner Irastorza (1936) Tomas Miner Irastorza (1942) Urnieta

    Hika, zuka eta berorika nori egiten zieten kontatzen dute. Txikitan elkarrekin nola hitz egiten duten, horrek erabakitzen duela diote.

  • Kresen Loroño Hitanoa, lehen gehiago

    Kresen Loroño () Juan Otxandio () Miren Uriarte Loroño (1926) Larrabetzu

    Hitanoz berba egiten dute hiruen artean. Lehen gehiago egiten zutela dio. Nagusiei berori egiten zien Juanek.

  • Maider Irizar Anai-arreben artean zuka; anaiak lagunekin hika

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Jakin du auzoko emakume batzuek normaltasunez zerabiltela hitanoa, baina berak ez du emakumeen artean entzun. Berak ez du senideekin hika egin izan, aitak beraiei hika egin arren eta aitak bere anai-arrebekin hika egin arren. Amaren familian ez dago ohiturarik. Auzoan ere umetan zuka aritzen ziren beti neska-mutikoak. Anaia gerora hasi zen hika egiten, ehiza-lagunekin. Mutilen arteko kontua da hika gaur egun, eta mutilek ez dakite neskei hika hegiten.

  • Maider Irizar Euskararen zapalkuntzak eraginik bai nokaren galeran?

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Baserritarrek erdaraz egiteko jokera izan zuten, frankismo garaian euskara desprestigiatuta zegoelako, baina berak ez du zuzenean hori bizi izan. Hitanoaren galeran eragina izango zuela dio, baina ez daki zergatik gertatu den gehienbat emakumeen kasuan, euskara guztientzat egon zelako zapalduta.

  • Maider Irizar Euskara zaharrean hitanorik ez?

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Hika, berorika eta zuka espainolaren eraginez sortutako tratamenduak direla dio, ez direla betikoak: 'Hi' zen singularra eta 'zu' plurala, eta 'zuek' gero sortu zen. Leizarragak hika hitz egiten zion Jaungoikoari.

  • Maider Irizar Zergatik hasi zen hika egiten

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Etxean jaso bai, baina ez zuen erabiltzen, eta bazuen kezka hori. Horregatik hasi zen. Hasieran nahastu egiten zituen hika eta zuka. Hasieran arraroa egiten zitzaion, baina gero berez irteten dela dio. Ez du gogoan zeinekin hasi zen lehenengo, ez zen erabaki hain konzientea izan... Oñatin batekin bakarrik egiten du. Lagun eta lankideekin egiten du, eta denak ere euskararen pobretzearekin arduratuta daudenak dira.

  • Maider Irizar Hasieran hika trakets samar: hi eta zu nahastuta

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Hika egiten hasteko prozesua. Lotsarik ez, konfiantza zegoelako, baina aditzak falta zitzaizkion. Etxean entzundakotik atera zituen aditzak, batzuetan asmatu ere bai. Erabiltzeak konfiantza dakar. Hasieran ohikoa da lehengo ohiturara joatea, zukara jotzea. Hizkuntza emozioekin lotuta dago, eta salto bat egitea suposatzen du. Zailena: gutxi egoten den jendearekin egiten jarraitzea eta taldeetan, hi eta zu nahasten direnean. Hi-k ez dauka pluralik.