Hitanoari buruzko pasarteak

  • Jaione eta Araitz Lagunartean hika hasteko nahia

    Araitz Etxaniz Azpiazu (2004) Azkoitia

    Lagunartean askotan pentsatu izan dute hika hasi behar direla, baina gero kostatu egiten zaie ohitura aldatzea. Batzuek gaizki egiteko beldurra dute. Adineko mutilek toka ondo egiten dutela uste du, baina noka agian ez dute jakingo.

  • Jaione eta Araitz Noka bakarrik galtzeak zer pentsatua ematen du

    Jaione Azpiazu Larrañaga (1969) Araitz Etxaniz Azpiazu (2004) Azkoitia

    Hika euskararen berezitasun bat da eta pena litzateke galtzea. Azkoitiko hikan noka bakarrik ari dela galtzen ikusteak ere zer pentsatua ematen duela diote. Askotan konturatu ez arren, mutilei errazago egin izan zaie hika, neskak finagotzat hartu izan direlako eta hika hizkera zakartzat hartu izan delako. Mutil gazteek euren artean hika egiten dute helduengandik hori jasotzen dutelako; neskek, berriz, ez.

  • Jaione eta Araitz Hika gehien Azkoitian eta Azpeitian

    Jaione Azpiazu Larrañaga (1969) Araitz Etxaniz Azpiazu (2004) Azkoitia

    Azkoitian eta Azpeitian asko egin izan da hika. Bizkaitar batzuk Jaioneri esan zioten inbidia ematen ziela, beraiek ez zekitelako hika. Kostaldean (Zarautz, Orio...) ere egiten dela diote. Elgoibar aldera gutxi eta Urretxu-Zumarraga aldera ere bai.

  • Jaione eta Araitz Azkoitian kalean ikasitako euskara: toka

    Jaione Azpiazu Larrañaga (1969) Araitz Etxaniz Azpiazu (2004) Azkoitia

    Azkoitian asko hitz egiten da euskaraz, beste herri batzuekin alderatuz gero. Jaione umea zenean, gaztelaniaz ikasten zuten eskolan eta kanpotik zetozenek agian ez zuten euskaraz ikasi beharrik sentitzen. Gaur egun denek ikasten dute euskaraz eskolan. Mutilek hika ere ikasten dute kalean. Jaioneri ikasle batek toka egiten dio, dakien euskara bakarra hori delako.

  • Leire Larrañaga Nerabezaroan hasi zen hika, kontzienteki

    Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

    Bera umea zenean, mutilek txiki-txikitatik hika egiten zuten, baina neskek ez. Bera gerora hasi zen hika, nerabezaroan, modu kontzientean, harremanak hika izan nahi zituela erabakita. Anaia gazteagoari hika hasi zitzaion, baina hark ez zuen asmatzen berari hika erantzuten, lagunekin hika egin arren, noka ez zekielako .

  • Leire Larrañaga Lagun minari haserretzen zenean hika

    Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

    Lagunei hika egiten hasi zen garaian, lagun min batek esan zion haserretzen zenean egiten ziola hika.

  • Leire Larrañaga Bere belaunaldiko mutilek jada noka gutxi

    Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

    Azkoitian gaur egun mutilek toka egiten dute, baina noka gutxi entzuten da. Bere belaunalditik beherako neskek gutxi erabiliko dutela uste du, nahi lagun-talde bakan batzuetan oraindik ere eutsi. Noka egiten duten mutilak are gutxiago direla iruditzen zaio. Bere belaunaldiko mutilek jada ez diotela hika egin izan dio.

  • Leire Larrañaga Beste herrialde batzuetatik etorritakoen semeak toka

    Leire Larrañaga Sudupe (1981) Azkoitia

    Garai batean neska-mutilek lagunartean hika egiten zuten. Gero bazituzten beren erabilera-ohiturak: zaharragoei ez, gurasoei ez... Gaur egun ez da erabiltzen neska-mutilen harremanerako. Mutilek gehienek egingo dute hika. Beste herrialde batzuetatik etorritakoen semeek ere hika erabiltzen dute, lagunartean hala ikasita.

  • Alaia Beitia Ama-alaben transmisioan etena

    Alaia Beitia Bolinaga (1985) Oñati

    Senideekin eta lagunekin bai, baina ama-alaben artean ez da transmisioa mantendu. Alaiak uste du ez zirela konsziente galdu egin zitekeela. Askok ez dakite zergatik ez dieten alabei egin. Euskara galtzeko arriskua ere ez dute bizi izan adineko batzuek, arnasguneetan. Berari ere gertatu zaio erdaraz gaizki moldatzea, eta erdaraz ikasteko lehengusu batek erdaraz egitea. Baina gaztelania ez ikastea ezinezkoa da gaur egungo gizartean.

  • Alaia Beitia Ingo Xonau! proiektuari buruz

    Alaia Beitia Bolinaga (1985) Oñati

    Ingo Xonau! proiektua posible egin duena: Oñati arnasgune bat da eta hitanoa bizirik dago. Bestela, lehentasunak beste batzuk izango lirateke. Ingo Xonau-ren inguruan elkartutako emakumeak hika egiten hasiz gero, noka zabaltzen joan daitekeela uste du.

  • Alaia Beitia Hitanoa jakitea, hizkuntza menperatzea

    Alaia Beitia Bolinaga (1985) Oñati

    Antzuolako ikerketa aipatzen du elkarrizketatzaileak: mutil gazteek diote hitanoak "euskal label" edo plus bat ematen duela. Hizkuntza menperatzearekin ere lotzen du hitanoa Alaiak. Nortasuna ematen du, eta baserritar izaerarekin ere lotzen da: gaur egun harrotasunerako motibo izan daiteke, ez lehen bezala.

  • Alaia Beitia Hitanoa galduko balitz, zer?

    Alaia Beitia Bolinaga (1985) Oñati

    Hitanoa galtzea pena litzatekeela dio. Haurtzaroko oroitzapenekin lotzen du, lehenagoko amandreekin. Desberdina da zuka ala hika hitz egin: formak edukian ere eragina dauka.

  • Alaia Beitia Eskolan oñatierako aditz-taulak ikasten

    Alaia Beitia Bolinaga (1985) Oñati

    Eskolan ikasi zituen oñatierako aditz-taulak, erdarakadak kentzeko asmoarekin... hitanoa ere eman zuten, baina irakaslea ez zen bertakoa eta berak etxean entzuten zuena desberdina zen. Alaiak kalean ez zituen etxean erabiltzen zituen hitz berak erabiltzen, modu inkontzientean.

  • Alaia Beitia Hitanoaren transmisioa Uribarri auzoan

    Alaia Beitia Bolinaga (1985) Oñati

    Uribarri auzoan hitanoaren transmisioa adinekoen artean mantendu egin dela uste du, baita emakumeen artean ere. Industrializazioak eta inmigrazioak eragina dutela uste du: Zubillagan zailagoa dela mantentzea Uribarrin edo Araotzen baino. Kalean ez dira erabiltzen baserri munduan erabiltzen diren hitz batzuk.

  • Ane Ugarte Hika egitea "plus" bat da Anerentzat

    Ane Ugarte Garitaonandia (1993) Oñati

    Onintza Legorburuk Antzuolan egindako ikerketaren arabera, mutil gazteentzat 'plus bat' da hika egitea: 'euskal label' batekin lotzen dute. Anek ere bai. Erakargarria egiten zaio.

  • Ane Ugarte "Xaukena xauk" modan, Oñatitik kanpo ere

    Ane Ugarte Garitaonandia (1993) Oñati

    "Xaukena xauk" espresioari buruz. Gaur egungo gazteentzat hitanoa erakargarria da, Aneren ustez, baina ez daki ahalegin hori egiteko prest dauden. Exotikoa izan daiteke gazteentzat.

  • Ane Ugarte Hitanoaren egoera Oñatin

    Ane Ugarte Garitaonandia (1993) Oñati

    Euskararen egoera Oñatin askoz hobea da Laudion baino, baina hitanoa ez du osasuntsu ikusten: forma asko gaizki erabiltzen dira gazteen artean. Azkoitin osasun hobea du hitanoak. Bere mutil-lagunak beti hika egiten du mutilak diren lagunekin. Oñatikoek, berriz, hika eta zuka nahasten dute.

  • Ane Ugarte Amak hika egiten dionean, harridura

    Ane Ugarte Garitaonandia (1993) Oñati

    Amak hika egiten dionean, lagun batzuek harritu egiten dira. Laudioko lagunak ez dira konturatu ere egiten, ez dakite zer den ere. Aneri, berriz, ilusioa egiten dio amak berari hika egiteak.

  • Ane Ugarte Ohiturak aldatu egiten dira: berorika

    Ane Ugarte Garitaonandia (1993) Oñati

    Adin diferentzia egon arren, laguna izanez gero posible da hika egitea. Auzoko gizon batek aitari berorika egiten zion, eta hori galdu zen bezala hitanoarekin lotutako ohiturak ere aldatzen ari dira.

  • Ane Ugarte Hika egitea, konfiantza seinale

    Ane Ugarte Garitaonandia (1993) Oñati

    Amak den-dena hika egiten dio orain, egoera guztietan. Kosta egin zitzaion hasieran, baina orain modu automatikoan egiten du. Amak esaten dio gurasoei ezin zaiela egin, eta berak ez dio egiten. Apaizei ere ezin zaie hika egin. Amak ahizpa monjari bai egiten dio hika (ahizpa delako monja baino lehen). Botere harremana markatzen duen tratamendu bat da hitanoa.