Hitanoari buruzko pasarteak

  • Anabel Ugalde Hitanoa emakumeei ez transmititu izana

    Anabel Ugalde Gorostiza (1956) Arrasate

    Hitanoa emakumeei ez transmititzea, "burgestze" prozesuaren ondorioetako bat da.

  • Anabel Ugalde Hitanoaren kontrako iritziak

    Anabel Ugalde Gorostiza (1956) Arrasate

    Baserri-jatorriko gurasoak dituzten pertsonak dira Arrasaten hitanoa gehien erabiltzen dutenak. Hitanoaren kontrako iritziak eta iruzkinak, zeharka askotan entzun ditu. Normalean, gurasoei hika egitea errespetu falta dela entzun du gehien.

  • Anabel Ugalde Hitanoa umeekin eta bere buruarekin

    Anabel Ugalde Gorostiza (1956) Arrasate

    Etxeko umeekin zuka egin du beti, baina biloba jaio zenean, noka atera zitzaion. Seme-alabekin transmisio-etena izan zuen baina orain hika egiten die. Animalekin eta bere buruarekin, to egiten du.

  • Anabel Ugalde Hitanoaren transmisioaren etena

    Anabel Ugalde Gorostiza (1956) Arrasate

    Ume txikiei zuka egiten zaie normalean eta urte batzuetara hika egiten zaienean, hitanoaren transmisioaren etena eman da.

  • Anabel Ugalde Hitanoa berreskuratzeko ekimenak

    Anabel Ugalde Gorostiza (1956) Arrasate

    Arrasaten, hitanoa berreskuratzeko ekimenak. Noka-tertuliak. Ahalduntzeko tresna bat da hitanoa.

  • Fernando Aranbarri Emakumezkoei zuka egiteko joera

    Fernando Aranbarri Oiartzabal (1947) Azkoitia

    Umetan neskei ez zien hika egiten. Gaur egun ere askok ez dietela emakumezkoei hika egiten uste du. Bere lagun-kuadrilla jartzen du adibide gisa. Berak kontzienteki egin zuen beti hika egiteko hautua.

  • Fernando Aranbarri Edozeini hika egiteko kezkatan

    Fernando Aranbarri Oiartzabal (1947) Azkoitia

    Hikaren aurkako iruzkin txarrak entzun izan dituela dio, baina ez du gogoan adibide zehatzik. Oraindik ere kalean edozeini hika egiten ez dela ausartzen dio, buruan sartu digutelako ez dela edukazio onekoa.

  • Fernando Aranbarri Hikak konfiantza eta gertutasuna ematen du

    Fernando Aranbarri Oiartzabal (1947) Azkoitia

    Hika egiteak konfiantza ematen du, hurbiltasuna. Ez da erraza ezagun bati hika hastea. Euskaldunon izaera ere halakoxea da, gainera: kostatu egiten zaigu konfiantza hartzea.

  • Fernando Aranbarri Hikaren egoera gaur egun Azkoitian

    Fernando Aranbarri Oiartzabal (1947) Azkoitia

    Hikaren egoera gaur egun txarra dela eta okerrera doala iruditzen zaio. Azkoitian oraindik ere gazteek egiten dute, baina ez daki ziur zein den uneko egoera. Bere alabak eta semeak hika egiten dute lagunekin. Penagarria litzateke hika galtzea.

  • Fernando Aranbarri Hika gutxiago inguruko herrietan

    Fernando Aranbarri Oiartzabal (1947) Azkoitia

    Bera Eibarren egon zen garaian, 60ko eta 70eko hamarkadetan euskara oso egoera txarrean zegoen han eta Elgoibarren ere antzera izango zela uste du. Elgoibarren bere adinekoek ez dakitela hika dio, familia oso euskaldunetakoak izan arren. Hikaren egoera txarra dela iruditzen zaio, zaila ikusten duelako Urolatik jada askoz galduago dagoen herrietara zabaltzea.

  • Fernando Aranbarri Ondo ikusten du gazteagoek berari hika egitea

    Fernando Aranbarri Oiartzabal (1947) Azkoitia

    Garai batean ez zegoen ondo ikusita zaharragoei hika egitea eta oraindik ere ohitura horrek badu indarra. Berak, esaterako, errazago egiten die hika gazteagoei zaharragoei baino. Hala ere ez du gaizki ikusten gazte batek berari hika egitea. Hika gehiago egingo luke, baina batzuetan muga bat sentitzen du, besteek zer pentsatuko ote duten edo.

  • Fernando Aranbarri Hautu kontzientea egin beharra dago euskararekin

    Fernando Aranbarri Oiartzabal (1947) Azkoitia

    Penagarria litzateke hika galtzea, gurea den gauza bat galduko litzatekeelako eta aberastasun bat galduko litzatekeelako. Gauzak hobetzeko, jendea kontzientziatu beharko litzateke. Euskararekin ere gauza bera: hautu kontziente bat egin beharra dago.

  • Xabier Eizagirre Etxean noka zen nagusi

    Xabier Eizagirre Landa (1957) Azkoitia

    Gurasoek hika egiten zieten umetatik. Alabei agian gutxiago, gazterik etxetik alde egin eta urruntze horrek hizkeran ere aldaketa eragiten zuelako, antza. Anai-arreben artean hika egiten zuten eta, bost arreba zituenez, noka entzuten zen gehien etxean. Behin arreba txikiak osabari ere noka egin omen zion, artean ikasten ari zela.

  • Xabier Eizagirre Kuadrilla-giroan hika, bai mutilekin eta bai neskekin

    Xabier Eizagirre Landa (1957) Azkoitia

    Kaletarren artean bazeuden gaztelaniarako joera zuten kuadrillak ere, agian tartean euskaraz ez zekien bakarren bat zegoelako. Hala ere, mutilen artean hika erabiltzen zen normalean. Neskekin ere erabiltzen zen, gutxixeago izan arren. Ezkondutakoan ez zen izaten ohikoa bikotearekin hika egitea.

  • Xabier Eizagirre Seme-alabei hika eta azkoitiarrez

    Xabier Eizagirre Landa (1957) Azkoitia

    Seme-alabei hika egiten die, baina, Azkoitian bizi izan balitz, agian lehentxeago hasiko zela uste du. Berak lanean eta seme-alabek eskolan euskara batua darabiltenez, etxean berea (Azkoitikoa) irakastea erabaki zuen, Azkoitira etortzen zirenerako belarria ohituta eduki zezaten.

  • Xabier Eizagirre Donostiako gazte kuadrilletan euskaraz aritzearekin nahikoa

    Xabier Eizagirre Landa (1957) Azkoitia

    Familiako whatsapp taldean berari ere hika zuzendu izan zaizkio noizbehinka semea edo alaba, txantxa-giroan. Nahiz eta hori garai batean ez zegoen ondo ikusita, egokia iruditzen zaio, ikasi dezaten balio badu. Nahiz eta kuadrilla batetik bestera aldea egon daitekeen, gazteek Donostian ez dute hika aritzeko aukerarik eta euskaraz aritzea bera ere ez da izaten erraza batzuetan.

  • Xabier Eizagirre Hikaren erabilera egokia, hika jakitearen barruan

    Xabier Eizagirre Landa (1957) Azkoitia

    Hitanoa era naturalean jaso dutenek erabilera-ohiturak ere jaso izan dituzte oharkabean. Ez du uste "araurik" dagoenik, hika jakitearen barruan sartzen da egoki erabiltzea. Gogoan du behin mutil batek bere aitari toka egin ziola, hogei bat urte gazteagoa izanik. Aitak mutil hark ez zekiela euskaraz esan zuen.

  • Xabier Eizagirre Emakumeek euren buruari toka ala noka?

    Xabier Eizagirre Landa (1957) Azkoitia

    Animaliei hika egin izan zaie. Orokorrean toka egin arren, kasu zehatz batzuetan baita noka ere, animalia emea denean. Hika aritzen direnek euren buruari ere hika egiten diote. Emakume batzuk esaten dute euren buruari toka egiten diotela. Xabier kontu horren inguruan hainbat emakumeri galdezka ibili omen da eta esaldi jakinetan bakarrik izango dela iruditzen zaio.

  • Xabier Eizagirre Hika, komunikazio-tresna

    Xabier Eizagirre Landa (1957) Azkoitia

    Hikak patxada ederra ematen duela dio. Gauza bitxitzat hartzen da, baina komunikazio-tresna ohikoa izan da. Gaztelaniazko tratamenduekin egiten du konparaketa.

  • Xabier Eizagirre Hika irakasteko beharra ikusi zuten IRALEn

    Xabier Eizagirre Landa (1957) Azkoitia

    IRALEn irakasle lanean ibili zen lehen urteetan ez zuten ikusten hika irakasteko beharrik. Baina azken urteetan, hika galbidera zihoala ikusita, euskara bera bezalaxe hika ere irakastea, lantzea eta zuzentzea komeni zela ikusi zuten. Eman izan dituen ikastaroetan hika batua erabili izan duenez, ia herrikoan baino erosoago sentitzen da. Ikastaroetan batuko formak landu arren, beti esaten die irakasleei, euren herrietako formek ere ekartzeko, egokiak diren bitartean.