Hitanoari buruzko pasarteak

  • Nati Altube Gero eta gutxiago egiten da hika

    Nati Altube Iñurritegi (1949) Karmen Iñurritegi Altzelai (1936) Oñati

    Hika hitz egiten dutenak gutxi direla dio Karmenek, egoera aldatu egin zela erderaren eraginez. Gazteek ez dute hika asko egiten.

  • Nati Altube Mutil gazteek gehiago egiten dute hika neskek baino

    Nati Altube Iñurritegi (1949) Karmen Iñurritegi Altzelai (1936) Oñati

    Neska gazteek ez dute hika egiten. Mutil gazteek askoz gehiago.

  • Nati Altube Txakurrari hika, lorei zuka

    Nati Altube Iñurritegi (1949) Karmen Iñurritegi Altzelai (1936) Oñati

    Txakurrari hika egiten dio Karmenek eta katuei ere bai, baina lorei zuka. Beren buruekin ere hika egiten dute.

  • Nati Altube Hika: konfidantza eta gertutasuna

    Nati Altube Iñurritegi (1949) Karmen Iñurritegi Altzelai (1936) Oñati

    Hikak gertutasuna eta konfidantza ematen die, konplizitate bat.

  • Maria Concepcion Beraetxe Amak beti hika

    Maria Concepcion Beraetxe Aranburu (1925) Lasarte-Oria

    Amak seme-alaba guztiei hika egiten zien. Maritxuk, ordea, ahizpa gazteenari zuka egiten dio, ez zaio eta hika egitea ateratzen. Lagunekin ere beti hika egin izan du.

  • Kristina Mardaras Hitanoa senideekin eta aspaldiko lagunekin

    Kristina Mardaras Sedrun (1948) Iurreta

    Neba-arrebekin eta lagunekin erabiltzen du hitanoa. Semeari ere egiten dio baina alabari ez. Uste du euskaldun berriek ez dutela hitanoa ikasi izan.

  • Juan Bautista Miner Hika edo zuka, txikitan ikasten denaren arabera

    Juan Bautista Miner Irastorza (1936) Tomas Miner Irastorza (1942) Urnieta

    Hika, zuka eta berorika nori egiten zieten kontatzen dute. Txikitan elkarrekin nola hitz egiten duten, horrek erabakitzen duela diote.

  • Kresen Loroño Hitanoa, lehen gehiago

    Kresen Loroño () Juan Otxandio () Miren Uriarte Loroño (1926) Larrabetzu

    Hitanoz berba egiten dute hiruen artean. Lehen gehiago egiten zutela dio. Nagusiei berori egiten zien Juanek.

  • Maider Irizar Anai-arreben artean zuka; anaiak lagunekin hika

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Jakin du auzoko emakume batzuek normaltasunez zerabiltela hitanoa, baina berak ez du emakumeen artean entzun. Berak ez du senideekin hika egin izan, aitak beraiei hika egin arren eta aitak bere anai-arrebekin hika egin arren. Amaren familian ez dago ohiturarik. Auzoan ere umetan zuka aritzen ziren beti neska-mutikoak. Anaia gerora hasi zen hika egiten, ehiza-lagunekin. Mutilen arteko kontua da hika gaur egun, eta mutilek ez dakite neskei hika hegiten.

  • Maider Irizar Euskararen zapalkuntzak eraginik bai nokaren galeran?

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Baserritarrek erdaraz egiteko jokera izan zuten, frankismo garaian euskara desprestigiatuta zegoelako, baina berak ez du zuzenean hori bizi izan. Hitanoaren galeran eragina izango zuela dio, baina ez daki zergatik gertatu den gehienbat emakumeen kasuan, euskara guztientzat egon zelako zapalduta.

  • Maider Irizar Euskara zaharrean hitanorik ez?

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Hika, berorika eta zuka espainolaren eraginez sortutako tratamenduak direla dio, ez direla betikoak: 'Hi' zen singularra eta 'zu' plurala, eta 'zuek' gero sortu zen. Leizarragak hika hitz egiten zion Jaungoikoari.

  • Maider Irizar Zergatik hasi zen hika egiten

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Etxean jaso bai, baina ez zuen erabiltzen, eta bazuen kezka hori. Horregatik hasi zen. Hasieran nahastu egiten zituen hika eta zuka. Hasieran arraroa egiten zitzaion, baina gero berez irteten dela dio. Ez du gogoan zeinekin hasi zen lehenengo, ez zen erabaki hain konzientea izan... Oñatin batekin bakarrik egiten du. Lagun eta lankideekin egiten du, eta denak ere euskararen pobretzearekin arduratuta daudenak dira.

  • Maider Irizar Hasieran hika trakets samar: hi eta zu nahastuta

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Hika egiten hasteko prozesua. Lotsarik ez, konfiantza zegoelako, baina aditzak falta zitzaizkion. Etxean entzundakotik atera zituen aditzak, batzuetan asmatu ere bai. Erabiltzeak konfiantza dakar. Hasieran ohikoa da lehengo ohiturara joatea, zukara jotzea. Hizkuntza emozioekin lotuta dago, eta salto bat egitea suposatzen du. Zailena: gutxi egoten den jendearekin egiten jarraitzea eta taldeetan, hi eta zu nahasten direnean. Hi-k ez dauka pluralik.

  • Maider Irizar Hikabizi eta Belarriprest

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Azpeitiko neska batekin gertatzen zaiona: berak hika egiten dio eta hark zuka erantzun.

  • Maider Irizar "Gainetik jartzearen" sentsazio deserosoa

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Antzuolako neska batzuek esandakoaz dihardute: hika ez dakienari hika eginez gero "gainetik jartzearen" sentsazioa izatea. Maiderri ere gertatu zaio anaiaren lagunen koadrilakoekin. Hizkuntzak botere-tresnak dira.

  • Maider Irizar Entzundakotik ikasi du hika egiten

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Entzundakotik ikasi du. Antzuolako hitanoa eta Oñatikoa ez dira oso desberdinak, eta mutilena ere entzun du auzoan. Analogiaz ateratzen ditu aditzak. Badiharduguren aditz-taulak erabili izan ditu tarteka, idatzi behar izan duenean.

  • Maider Irizar Taldean hika eta zuka nahasten direnean, arrarotasuna

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Pertsona batekin bakarrik egonda arazorik ez dago hika egiteko, baina taldean hika dakitenak eta ez dakitenak baldin badaude, nahasketa sortzen da: bati hi, besteari zu... Berak ez du baimenik gabe, tratua egin gabe hika egiteko joerarik. Mutilak errazago hasten dira hika, mutil artean; lankide etorriberriari, adibidez.

  • Maider Irizar Euskara menderatu behar da hika egiteko

    Maider Irizar Kortabarria (1975) Oñati

    Hitanoa erabiltzeko euskara menderatu behar da. Hika egiten duen lagun bat kalatana da: Jordi Serra. Dylan Inglis ere aipatzen du (biak daude elkarrizketatuta Ahotsak.eus proiektuan). Telebistan eta sare sozialetan hitanoa entzuteak ere lagunduko luke, baina euskaraz hizkera informalak ez dauka leku handirik.

  • Alaia Beitia Hika ondo dakitenen perfila

    Alaia Beitia Bolinaga (1985) Oñati

    Mutil gazteen artean hika gaizki egiten dela dio, "leikedok" moduko aditzak erabiltzen dituztelako. Hika ondo dakitenak baserritarrak izan ohi dira. Extremadurako gurasoak dituen mutil batek dena hika egiten ei du. Mutilek lanean ere ikasten dute hika.

  • Karmen Irizar Hitanoa indartzearen alde

    Karmen Irizar Aranguren (1948) Genaro Laskurain Lete (1942) Antzuola

    Genaroren ilobek berari eta euren gurasoei hika egiten dietela azaltzen du. Hitanoa erabiltzea edukazio falta zela esaten zieten, eskolatik eta elizatik bereziki. Hitanoak adiskidetasuna erakusten duela uste du Karmenek. Hitanoa indartzearen alde daude.