Hitanoari buruzko pasarteak
-
Seme-alabei hika egiten al diezue?
Mila Maiztegi Bengoa (1949) Maria Jesus Markuleta Lete (1952) Belen Zumalde Barrena (1963) Oñati
Hika, egitekotan, semeei egiten diete, alabei egitea asko kostatzen zaiela diote.
-
Zergatik galdu da hika?
Mila Maiztegi Bengoa (1949) Maria Jesus Markuleta Lete (1952) Belen Zumalde Barrena (1963) Oñati
Transmisio faltaren ingurukoak. Ohiturak, hikaren erabilera inkontzientea.
-
Emakumeek gehiago egiten zuten erdaraz
Mila Maiztegi Bengoa (1949) Maria Jesus Markuleta Lete (1952) Belen Zumalde Barrena (1963) Oñati
Erdaraz gehiago egiten zuten emakumeek, baserritarrak izateagatik emakumeei egiten zitzaielako burla, eta ez gizonei. Euskara gizonek gorde duten bezala, hika ere beraiek mantendu dute. Gizonezkoen elkarteek ere ez dute lagundu. Gizonak eta emakumeak ez ziren berdin baloratzen.
-
Noiz erabiltzen da hika?
Mila Maiztegi Bengoa (1949) Maria Jesus Markuleta Lete (1952) Belen Zumalde Barrena (1963) Oñati
Lehenengo hitza nolakoa, handik aurrerako jarduna halakoa izango da. Ezezagunekin zuka, inguruko betidaniko jendearekin hika.
-
Animaliekin hika, landareekin zuka
Mila Maiztegi Bengoa (1949) Maria Jesus Markuleta Lete (1952) Belen Zumalde Barrena (1963) Oñati
Animaliekin hika, landareekin zuka. Norberaren buruarekin hika, baina batzuetan mutilen forma erabiltzen du Maria Jesusek.
-
Zer da hika zuentzat?
Mila Maiztegi Bengoa (1949) Maria Jesus Markuleta Lete (1952) Belen Zumalde Barrena (1963) Oñati
Normaltasuna, konfiantza, parranda giroa, errebelde izatea, ondo pasatzea...
-
Hika, hizkuntzaren beste arlo bat
Mila Maiztegi Bengoa (1949) Maria Jesus Markuleta Lete (1952) Belen Zumalde Barrena (1963) Oñati
Hika galduko balitz pena sentituko lukete. Hizkuntzaren beste arlo bat da beraientzat hika, gramatikalki oso aberatsa den tratamendua.
-
Zer egin noka berreskuratzeko?
Mila Maiztegi Bengoa (1949) Maria Jesus Markuleta Lete (1952) Belen Zumalde Barrena (1963) Oñati
Mintzapraktikak, tertuliak, irakaskuntza formala... Oñatiko hitanoa.
-
Hika gurasoengandik jaso
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Oñati
Etxean ikasi zuen Pilarrek hika, gurasoek hika egiten baitzioten. Anai-arreben artean ere hika egin izan du beti, baita auzoko lagunekin ere. Oñatiko hitanoa.
-
Hika etxetik kanpo ikasi zuen
Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Hika ez zuen etxean ikasi. Anaiek euren artean hika egiten dute, baina Beatrizekin zuka. Gurasoek euren anai-arrebekin hika egiten zuten, baina seme-alabekin zuka. Familiatik kanpo ikasi du, beraz, hika. Eskolan erdaraz ikasi zuen, kalean, eta erdara bihurtu zen bere hizkuntza nagusia. Ondoren, 17 bat urterekin, euskaraz egiten hasi, eta hika ere berreskuratu zuen.
-
Hika egin, zuka jaso
Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Beatrizi hika egiten dioten gizakumeak bere adin-tarte berekoak dira gehienak. Auzoan, berriz, Beatrizek hika egiten die gizonei, baina eurek zuka egiten diote.
-
Hika egunerokotasunean
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Oñati
lloba zaharrenei hika egiten die, besteei erdizka. Etxean denekin egiten du hika, baita lagun eta lankide zehatz batzuekin ere. Oñatiko hitanoa.
-
Hika ikastekotan, egoki ikasi
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Oñati
Euskara batuan ikasitakoek ez dute belarria Oñatiko hikara eginda. Hitanoa irakastekotan, Oñatikoa irakatsi beharko litzateke, eta ondo irakatsi gainera, bai gizonei eta bai emakumeei nola egin, noiz egin... Oñatiko hitanoa.
-
Hika, nori egin eta nori ez egin
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Oñati
Norberaren pertzeptzioaren araberakoa da hika erabiltzea. Adinekoei ez zaie egiten, baina estatusaren arabera ere aldatu egiten da tratua.
-
Hikak segurtasuna ematen du
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Hika hitz egiten duen horiekin hurbiltasuna eta segurtasuna sentitzen du Pilik, zukarekin sentitzen ez duena. Beatrizek gauza bera sentitzen du, baina baita zuka egiten duenekin ere. Oñatiko hitanoa.
-
"Hika galtzea ondare bat galtzea litzateke"
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Harremantzeko modu bat, ondare bat, hizkuntzaren beste adar bat galtzea litzateke hika galtzea Pili eta Beatrizentzat. Berorika galtzea ez litzateke berdina izango. Oñatiko hitanoa.
-
Hikarekin malguagoak izan beharko genuke?
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Errespetuaren adierazle da adineko jendeari gazteago batek hika ez egitea, baina adinekoak gazteari hika egitea oso arrunta da. Gaur egun, hika berreskuratzeko prozesuan, malgutasun handiagoa dago hikaren erabileran, eta txipa aldatzea besterik ez dela dio bikoteak. Oñatiko hitanoa.
-
Zer egin hika berreskuratzeko?
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Gutxika-gutxika erabiltzen hasi, transmititu, irakatsi... beharko litzateke hika. Oñatiko hitanoa.
-
Hikak harrotasun puntu bat ematen al du?
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Zenbait gizonek, nahiz eta etxean ikasi ez, euren kuadrilan hika egiten dute, hikak euskalduntasun mota desberdin bat emango balu bezala. Emakumeen kasuan, ordea, hika ez da harro egoteko moduko zerbait izan. Oñatiko hitanoa.
-
Kalean, lagunartean eta fabrikan erdaraz
Sara Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1944) Oñati
Lagunartean erdaraz egiten zuten, batez ere fabrikan. Mutilek euren artean euskaraz egiten zuten, baina neskei erdaraz zuzentzen zitzaien. Senideen artean beti hika egin dute.