Hitanoari buruzko pasarteak

• Euskara (hika eta zuka)

  Antonina Barricarte Zolina (1934) Etxarri Aranatz

  Etxean euskaraz egiten zuten. Aitonak ez zekien erdaraz, aitak bai. Gurasoei zuka hitz egiten zien, eta anai-arreben artean noketan. Aita eta amaren artean zuketan. Beraien kalean hiketan egiten zuen bikote bat zegoen, baina ez zen normalena. Apaizari "de usted" hitz egiten zioten eta erdaraz gehiago.

• Euskararen erabilpena

  Juani Maiza Mañeru (1942) Etxarri Aranatz

  Etxarrin dena euskaraz egiten zen. Gero hasi zen euskaraz ez zekien jendea etortzen, eta galtzen hasi zen, izan ere norbaitekin erdaraz egiteko ohitura hartuz gero zaila da gero aldatzea. Aitak zuketan egiten zion, nesken artean aldiz noka erabiltzen zuten.

• Hiketan eta zuketan

  Margarita Maiza Auzmendi (1938) Etxarri Aranatz

  Etxekoen artean euskaraz egiten zuten. Zaharragoei beti zuketan hitz egiten zitzaien eta gazteagoei hiketan. Jose Marik anaiei hiketan egiten zien zaharrena zelako. Gurasoei zuketan. Lagunekin batzuekin zuketan eta besteekin hiketan.

• Hika, zuka eta berorika

  Gregorio Goñi Lazkano (1940) Etxarri Aranatz

  Beraiek etxean euskaraz hitz egiten zuten. Anaien artean hiketan aritzen ziren. Gurasoei, zuketan, eta beraiek hiketan erantzuten zieten. Gurasoek haien artean zuketan. Apaizari eta medikuari berorika egiten zitzaien.

• Berorika eta hiketa

  Juanita Etxaniz Muguruza (1923) Feli Pagaegi Eizagirre (1928) Markina-Xemein

  Berori esaten zieten eliz-gizonei eta baita medikuari edo albaitariari ere. Lagunen artean, ostera, hiketan egiten zuten.

• Abadeari berorika, gurasoei zuka eta neba-arreben artean hiketa

  Isabel Aiarzaguena Aranzibia (1937) Zaldibar

  Abadeari berori esaten zioten, baina eurek inoiz zuka ere bai. Etxeko nagusiei zuka egiten zieten. Neba-arrebek beti egin izan dute hiketan eta auzokoen artean ere bai. Gurasoek ere hiketan egiten zieten seme-alabei.

• Hiketan egitea bekatu

  Jesusa Izagirre Esturo (1928) Amorebieta-Etxano

  Aitak hiketan berba egitea bekatua zela esaten zien. Zaharrei berori egon behar zitzaiela esaten zuen eta gainontzekoei zuka.

• Lagunekin hiketan eta abadeari berori

  Agustin Legorburu Uriarte (1928) Amorebieta-Etxano

  Familian ez zuten inoiz hiketan egiten, baina beste familia batzutean neba-arrebek sarritan egiten dute. Agustinek lagunekin baino ez du egin. Abadearekin, ostera, berorika egiten zuten eta txapela ere kentzen zuten errespetu seinale. Medikuari eta udaletxeko langileei ere errespetu handia edukitzen zieten.

• Hika, zuka eta berorika

  Teresa Aresti Izagirre (1924) Amorebieta-Etxano

  Neba-arreba eta lagunen artean hika egiten zuten. Haserratzen zirenean behintzat, beti egiten zuten hika. Bikoteari zuka egiten zioten eta abadeari eta medikuari berorika.

• "Hika", "zuka" eta "berorika"

  Mari Kruz Urkizu Sarasua (1932) Lezo

  "Berorika" askotan entzun baina gutxitan eginikoa da Mari Kruz. "Hika" bai, "hika" askotan egiten zutela dio, anaiekin eta lagun batzuekin. Gurasoei "zuka", beti.

• Apaizari "Hi!" esan zionekoa

  Ramon Leizeaga Elizondo (1916) Legazpi

  Andoainen bizi zirenean, gazteei hi eta helduei berori esan ohi zien. Legazpira bizitzera joan zirenean, ordea, asko kostatu zitzaion zuka egiten ikastea. Apaizaren aurrean, belauniko jarri, txapela jaso eta "Ave Maria Purísima" esan behar izaten zen. Behinola, aitarekin artajorran ari zela apaizari "Hi!" esan zioneko pasadizoa kontatzen du.

• Familia eta lagun artean hika

  Miren Sasieta Aierbe (1933) Urretxu

  Gurasoek hika egiten zioten Mireni, baina berak sekula ere ez gurasoei. Anaiekin eta lagunekin, ostera, beti egin izan du hika. Mirenek ez du inoiz berorika egin, baina fraide pasionistei egiten zietela gogoratzen du.

• Hika eta zuka, apaizari ihes

  Juan Kruz Anza Uranga (1932) Donostia

  Hika eta zuka hitz egin izan du eta orain ere bai. Apaiza ikusiz gero, berorika egiten zitzaion, baita ezkutatu ere.

• Senideei eta lagunei hika

  Mari Cruz Sagarzazu Iturriza (1928) Andoain

  Senide eta lagunekin beti hika hitz egin izan du Mari Kruzek. Jende ezezagunarekin eta konfiantza handirik gabekoekin, aldiz, zuka. Gurasoei berorika beti, etab aita apaiz zein medikuari ere.

• Anai-arreben artean hika

  Maria Angeles Amenabar Lasquibar (1940) Andoain

  Anai-arreben artean hika hitz egin izan dute beti. Aitari eta amari zuka egiten zieten; aitona-amonei berorika egin behar izan zieten etxean, medikuari eta apaizari bezalaxe.

• Aitak alabei zuka eta semeei hika

  Anastasio Arkarazo Antxia (1919) Edurne Astigarraga Landaluze (1927) Paul Astigarraga Landaluze (1925) Abadiño

  Elkarren artean hika ala zuka hitz egiten duten. Edurnek dio etxean 10 senide izan direla eta gehienek zuka hitz egin izan diotela. Berak, berriz, hika. Paulek dio gurasoengandik datorrela ohitura. Aitak neskei zuka egiten ei zien eta mutilei, berriz, hika. Berak ere berdin egiten omen du seme-alabekin.

• Gurasoei berorika

  Jose Antonio Mujika Casares (1943) Donostia

  Gurasoei eta edadekoei berorika egiten zieten. Kaletarrek ez zuten hika ikasi, baserritarrek bai. Bere arreba nagusienak gurasoei beti egin zien berorika.

• Hitanoaren erabilera desegokia

  Miren Egaña Goya (1946) Donostia

  Behin tribunal bateko kide zela, aurkezpena egiten zegoenak hika egin zien denei, nahiz eta tartean bi emakume egon. Horrelako jarrerak bere ustez ez dira egokiak. Irratian ere, orotariko entzuleak daudenean, gizon zein emakume, ez du uste lekurik egokiena denik hika egiteko. Hala ere, entzule askok hika entzuteko leku bakarrenetarikoa hori dutela onartzen du.

• Apaizari berorika

  Joxe Luix Arzallus Lizarralde (1929) Errenteria

  Ohiturak. Errespetua zitzaien gurasoei eta apaizei. Parean pasatzean txapela eransten zuten eta berorika hitz egiten zieten. Hika hitz egiten du semeekin eta anaiekin.

• Hitanorako joera gutxi Berako gazteen artean

  Patxi Castillo Graziarena (1992) Maialen Chantre Irazoki (1991) Bera

  Hitanorako joera gutxi sumatzen dute Patxik eta Maialenek Berako gazteen artean.