Hitanoari buruzko pasarteak

  • Asier Retegi Hitanoa beherantz, Oiartzunen ere

    Asier Retegi Oiartzabal (1990) Oiartzun

    Asierrek dio geroz eta gazte gutxiagok egiten diola elkarri hika, Oiartzunen. Tradiziozko moldeen transmisioan eten nabarmena sumatzen du, bai adizki alokutiboei dagokienean, eta baita, orokorrean, herriko hizkerari dagokionean ere.

  • Hika, zuka eta berorika

    Manolo Campos Castresana (1935) Etxarri Aranatz

    Gazteen artean hiketan hitz egiten zuten. Zaharragoei eta gurasoei zuketan. Apaizei euskaraz egiten zieten.

  • antonio larzabal Harremana apaizarekin; berorika, hika, zuka

    Antonio Larzabal Urdanpilleta (1935) Donostia

    Doktrinara astean hirutan joaten ziren hasieran. Parrokoarekin konfiantza zuen, Galarraga. Istilu asko izaten ziren mugarriekin. Hika egiten zion eta berak berorika hari. Aitari zuka eta amari berorika. Arrebei zuka eta hika.

  • Pepi-Felix Senideen artean zuka

    Pepi Añorga Salaberria (1939) Donostia

    Gurasoei zuka hitz egiten zieten eta anai-arreben artean ere bai.

  • Joxe Mari Zapirain Euskaraz egiteko lotsa

    Joxe Mari Zapirain Etxeberria (1933) Errenteria

    Auzoan eta eskolan erdaraz egiten zuten. Amaren baserrira joaten zenean ere, osabak esaten zion lehengusuekin erdaraz egiteko. Hika egitea gaizki ikusia zegoen, ijitoen hizkera omen baitzen.

  • Paxkoala Kortadi Hika, zuka eta berorika

    Paxkuala Kortadi Ormaetxea (1923) Hernani

    Hika hitz egiten zuten lehen, orain ez. Berorika egiten zieten askok gurasoei, beraiek ez. Seme-alabei zuka. Apaizei berorika eta eskuan musu eman. Medikuari ere bai.

  • valentina yeregi Senideei zuka, gurasoei berorika

    Valentina Yeregi Inza (1915) Lasarte-Oria

    Zuka hitz egiten zuten senideen artean, hika ez zitzaion gustatzen. Berorika gurasoekin eta apaizarekin. Apaizari eskuan musu emateko ohitura.

  • Hilario Lekuona Berorika sekula ere ez: “behorrak mendian ibiltzen dira”

    Hilario Lekuona Mitxelena (1931) Urnieta

    Sekula ez du berorika egin. Oiartzungo apaiz batek zera esan zion behin: “behorrak mendian ibiltzen dira”. Lagun artean hika, baina familiakoei zuka. Familian zuka zergatik nagusitu zen. Neskei beti zuka egin izan die.

  • Maddi Garmendia Salaberria Hika beti anai-arreben artean

    Maddi Garmendia Salaberria (1924) Lezo

    Beti hika egin izan dute anai-arreben artean, nahiz eta amak inoiz errieta eman. Maddiri hika egitea gustatzen zaio.

  • Mari Tere Areitioaurtena Ezin denek hika egin

    Mari Tere Areitioaurtena Bikandi (1930) Elias Euba Irakulis (1920) Amorebieta-Etxano

    Mari Tereren etxean hika egiten zuten gurasoek, baina seme-alabei ez zieten uzten hika egiten beraien artean. Eliasek lagun artean hika egin izan du beti.

  • Josepa Goikoetxea Berorika, hika, toka eta zuka

    Joxepa Goikoetxea Genua (1920) Hondarribia

    Apaizari ez zion berorika hitz egiten, ordurako ohitura galdua zen, baina bere gurasoek bai. Anaia-arreben artean hika eta toka. Gurasoei zuka. Gaztelaniaz ez zekielako errieta egiten zioten Gurutzeko mojek.

  • Jesusa Anitua Hizkuntza traterak: berorika, hika

    Jesusa Anitua Lejardi (1926) Jose Mari Anitua Lejardi (1924) Markina-Xemein

    Abadeari berba egiteko txapela kendu eta "jaune" eta "berori" esan behar izaten zitzaion. Beraiek, neba-arrebek, " ez dok eta bai dok" (hitanoa) erabiltzen dute; elkarrizketatzaileekin, ostera, zukan. Jesusak uste du denekin egiten duela hikaz. Nagusiei sekula ez die egin.

  • joxe arozena Apaizari errespetua; Elizako aldaketak

    Joxe Arozena Aranzasti (1933) Hondarribia

    Gurasoekin zuka hitz egiten zuen. Anai-arrebekin hika. Apaizari ere zuka. Eskuan musu ematen zioten. Dena bekatu. Konfesatzea. Baraurik Jauna hartzea; ez ziren deskuidatzen. Elizako aldaketek noraeza ekarri zuten.

  • Jean Louis Davant Hiketaren alde

    Jean Louis Davant (1935) Ürrüstoi-Larrabile

    Zuketaz eta hiketaz azalpenak. Hiketa ez da itsusi. Frantsesezko eta gaztelerazko "hi" gogorragoa da, harkoiagoa.

  • Jean Louis Davant Ikastoletan gizonezkoak ere irakasle izatea ona da

    Jean Louis Davant (1935) Ürrüstoi-Larrabile

    Barkoxen-eta oraindik erabiltzen da hiketa. Lehenago gehiago erabiltzen zen Zuberoan. Batzuek oker darabilte, zaharrei egiten baitiete hika. On da ikastoletan gizonezkoak ere irakasle izatea.

  • Jose Mari Madariaga Kalean beti erdaraz

    Jose Mari Madariaga Sierra-Sesumaga (1933) Durango

    Etxean beti euskaraz egin arren, kalean ez zuten egiten, oso gutxik egiten zuten-eta. Bere edadeko gehienek ez zekiten nahiz eta haien gurasoek bai jakin. Etxean zuka hitz egiten zuten, lagunekin edozein modutara. Dendara joaten zitzaizkien baserritar askok hika egiten zuten. Andra baserritar batzuk dendan erdaraz egiten zuten, baina laster igartzen zitzaien euskaraz hobeto konpontzen zirela. Euskaraz egitearren aguazilekin arazoak izaten zituzten.

  • Antonia Iztueta Hika eta berorika

    Antonia Iztueta Jauregi (1931) Zaldibia

    Hika egiteko ohitura handia dago Zaldibian, berak ere asko egiten du. Egon zen kanpotik etorritako bat herrian hika ikasten. Apaizei eta berorika, eta zenbait familiatan gurasoei ere bai.

  • Mari Carmen Tolosa Hikaren erabilera

    Mari Carmen Tolosa Garmendia (1940) Irun

    Hikaren erabilera. Oso umeei zuka egiten zieten, eta koskortzen hasitakoan hika.

  • Loren Anasagasti Euskara ezberdina Bermeoko baserrietan eta kalean

    Loren Anasagasti Larrabaster (1932) Bermeo

    Euskaraz ezberdin egiten da Bermeon baserrian eta kalean, baita 50 metroko distantzian ere. Bermeoko kaletarrek beren berbaera ei dute. Demikutik Mundakara ere ezberdin egiten da. Hikako forma batzuk erabili dituenez ("dok", "etxuat") galdetu zaio ea bereizten dituen hika eta zuka, baina ez da horretaz ohartzen.

  • Ali Goiti Hizkuntza tratamenduak: zuka, hika, berorika...

    Ali Goiti Agirre (1926) Mañaria

    Euskara aldatu egin da: berak "zelako ondo" esaten du, bere bilobak "oso ondo". Seme-alabekin hitanoa erabiltzen du, elkarrizketatzailearekin, ostera, ez, ezezaguna da-eta. Gurasoei zukaz egiten zien, baina berari bietan egiten zien. Lagunekin hika. Abadeari eta medikuari berori.