Hitanoari buruzko pasarteak

• Hiketan egitea bekatu

  Jesusa Izagirre Esturo (1928) Amorebieta-Etxano

  Aitak hiketan berba egitea bekatua zela esaten zien. Zaharrei berori egon behar zitzaiela esaten zuen eta gainontzekoei zuka.

• Lagunekin hiketan eta abadeari berori

  Agustin Legorburu Uriarte (1928) Amorebieta-Etxano

  Familian ez zuten inoiz hiketan egiten, baina beste familia batzutean neba-arrebek sarritan egiten dute. Agustinek lagunekin baino ez du egin. Abadearekin, ostera, berorika egiten zuten eta txapela ere kentzen zuten errespetu seinale. Medikuari eta udaletxeko langileei ere errespetu handia edukitzen zieten.

• Hika, zuka eta berorika

  Teresa Aresti Izagirre (1924) Amorebieta-Etxano

  Neba-arreba eta lagunen artean hika egiten zuten. Haserratzen zirenean behintzat, beti egiten zuten hika. Bikoteari zuka egiten zioten eta abadeari eta medikuari berorika.

• "Hika", "zuka" eta "berorika"

  Mari Kruz Urkizu Sarasua (1932) Lezo

  "Berorika" askotan entzun baina gutxitan eginikoa da Mari Kruz. "Hika" bai, "hika" askotan egiten zutela dio, anaiekin eta lagun batzuekin. Gurasoei "zuka", beti.

• Apaizari "Hi!" esan zionekoa

  Ramon Leizeaga Elizondo (1916) Legazpi

  Andoainen bizi zirenean, gazteei hi eta helduei berori esan ohi zien. Legazpira bizitzera joan zirenean, ordea, asko kostatu zitzaion zuka egiten ikastea. Apaizaren aurrean, belauniko jarri, txapela jaso eta "Ave Maria Purísima" esan behar izaten zen. Behinola, aitarekin artajorran ari zela apaizari "Hi!" esan zioneko pasadizoa kontatzen du.

• Familia eta lagun artean hika

  Miren Sasieta Aierbe (1933) Urretxu

  Gurasoek hika egiten zioten Mireni, baina berak sekula ere ez gurasoei. Anaiekin eta lagunekin, ostera, beti egin izan du hika. Mirenek ez du inoiz berorika egin, baina fraide pasionistei egiten zietela gogoratzen du.

• Hika eta zuka, apaizari ihes

  Juan Kruz Anza Uranga (1932) Donostia

  Hika eta zuka hitz egin izan du eta orain ere bai. Apaiza ikusiz gero, berorika egiten zitzaion, baita ezkutatu ere.

• Senideei eta lagunei hika

  Mari Cruz Sagarzazu Iturriza (1928) Andoain

  Senide eta lagunekin beti hika hitz egin izan du Mari Kruzek. Jende ezezagunarekin eta konfiantza handirik gabekoekin, aldiz, zuka. Gurasoei berorika beti, etab aita apaiz zein medikuari ere.

• Anai-arreben artean hika

  Maria Angeles Amenabar Lasquibar (1940) Andoain

  Anai-arreben artean hika hitz egin izan dute beti. Aitari eta amari zuka egiten zieten; aitona-amonei berorika egin behar izan zieten etxean, medikuari eta apaizari bezalaxe.

• Aitak alabei zuka eta semeei hika

  Anastasio Arkarazo Antxia (1919) Edurne Astigarraga Landaluze (1927) Paul Astigarraga Landaluze (1925) Abadiño

  Elkarren artean hika ala zuka hitz egiten duten. Edurnek dio etxean 10 senide izan direla eta gehienek zuka hitz egin izan diotela. Berak, berriz, hika. Paulek dio gurasoengandik datorrela ohitura. Aitak neskei zuka egiten ei zien eta mutilei, berriz, hika. Berak ere berdin egiten omen du seme-alabekin.

• Gurasoei berorika

  Jose Antonio Mujika Casares (1943) Donostia

  Gurasoei eta edadekoei berorika egiten zieten. Kaletarrek ez zuten hika ikasi, baserritarrek bai. Bere arreba nagusienak gurasoei beti egin zien berorika.

• Hitanoaren erabilera desegokia

  Miren Egaña Goya (1946) Donostia

  Behin tribunal bateko kide zela, aurkezpena egiten zegoenak hika egin zien denei, nahiz eta tartean bi emakume egon. Horrelako jarrerak bere ustez ez dira egokiak. Irratian ere, orotariko entzuleak daudenean, gizon zein emakume, ez du uste lekurik egokiena denik hika egiteko. Hala ere, entzule askok hika entzuteko leku bakarrenetarikoa hori dutela onartzen du.

• Apaizari berorika

  Joxe Luix Arzallus Lizarralde (1929) Errenteria

  Ohiturak. Errespetua zitzaien gurasoei eta apaizei. Parean pasatzean txapela eransten zuten eta berorika hitz egiten zieten. Hika hitz egiten du semeekin eta anaiekin.

• Hitanorako joera gutxi Berako gazteen artean

  Patxi Castillo Graziarena (1992) Maialen Chantre Irazoki (1991) Bera

  Hitanorako joera gutxi sumatzen dute Patxik eta Maialenek Berako gazteen artean.

• Hitanoa baliagarria da gaur egun

  Patxi Castillo Graziarena (1992) Maialen Chantre Irazoki (1991) Bera

  Eurek egiten ez duten arren, gertuko jendearekin aritzeko tratamendutzat daukate hitanoa, eta ez ote duten, diote, gaur egun eta gertuko jendearekin beti ere, hitanoa gaztelerazko esamolde eta hitzengatik ordezkatu. Hala ere, gaur egun hika hitz egiten hasteko ez ezagutza eta helduleku falta sumatzen dituzte.

• "Hikalagunaz" eta hika trebatzeko beharraz

  Patxi Castillo Graziarena (1992) Maialen Chantre Irazoki (1991) Bera

  Hika egiten jakitea gustatuko litzaieke, baina Patxiren ustez, garrantzitsuagoa da ingurua euskalduntzea tratamendu jakinen zabalkundeari ekitea baino. Bestalde, hika egiten ikasteko ezagutzen dituzte Beran bertan "hikalaguna" bezalako ekimenak.

• Hitanoa eskolan, teorikoki bai, baina praktikarik ez

  Patxi Castillo Graziarena (1992) Maialen Chantre Irazoki (1991) Bera

  Eskolan hika mintzatzen irakastekotan, teoriaz gain, ezinbesteko ikusten dute ahozko jarduna ere lantzea.

• Hizkuntza bat ikasten ari denaren larruan jarrita

  Patxi Castillo Graziarena (1992) Maialen Chantre Irazoki (1991) Bera

  Hizkuntza bat ikasten ari denaren larruan jarrita, gauzak gaizki esateko beldurrez egiten ez duen haren jarrera ulergarri zaie Patxiri eta Maialeni. Maialenek dio sentsazio eta jarrera bertsuak lituzkeela berak hika mintzatzen hasiz gero.

• Hika, zuka eta berorika

  Rikardo Salaberria Galarraga (1940) Lezo

  Berorika ez dio sekula inori egin. Hitanoa anai-arrebekin, eta lagun artean erabiltzen zen normalean. Hika egiteak hurbiltasuna adierazten duela iruditzen zaio.

• Senideekin beti euskaraz

  Mertxe Uranga Uranga (1937) Donostia

  Anai-arrebekin euskaraz egin du beti. Bere senarrak ez daki. ETAn ibilia da, eta ez da nazionalista, baina bai ezkerrekoa. Ama beraiekin bizi zen, eta harekin beti euskaraz, eta baita haurrekin ere. Hitanoa erabiltzen dute senideen artean; ilobekin zailagoa gertatzen zaio.