Hitanoari buruzko pasarteak

  • Joxe Esnaola Gurasoekin zuka, lagunekin hika

    Joxe Mari Esnaola Garmendia (1930) Azpeitia

    Oinatzen eta Azpeitian, antzera hitz egiten da. Gurasoei zuka hitz egiten zien, eta gurasoek berari, berriz, hika. Lagun artean, hika hitz egin izan du beti.

  • Imanol Lazkano Hika eta zuka

    Imanol Lazkano Uranga (1936) Azpeitia

    Senideek elkarrekin hika hitz egin izan dute, eta gurasoek seme-alabei ere bai. Seme-alabek gurasoei eta senar-emazteak elkarren artean, berriz, zuka. Imanolen gurasoek ezkondu ziren arte, elkarri hika egiten omen zioten.

  • Imanol Lazkano Arreba eta auzoko neskei hika

    Imanol Lazkano Uranga (1936) Azpeitia

    Etxeko arrebei eta auzoko neskei hika hitz egiten zien. Behin herritik aterata, ordea, neskekin zuka egin ohi zuen. Gaur egungo kontuak aipatzen ditu: emazteak alabei hika egin izan die, eta Imanolek, berriz, zuka.

  • Jose Inazio Aranberri Semeari hika, alabari zuka, apaizari berorika

    Jose Inazio Aranberri Aldanondo (1939) Zumarraga

    Hika egin ohi du anai-arrebekin. Semeei hika egiten die eta alabei zuka. Berori apaizari. Kalean apaiza ikusiz gero, berarengana joan eta "Ave María Purísima!" esan behar zen. Eta hori egin ezean errieta eta belarritik tira. Apaizak baino gehiago militarrak omen ziren. Parean pasatzean txapela kendu behar zen.

  • Maite San Miguel Kalean ez zuen inork euskaraz egiten

    Maite San Miguel Arrizabalaga (1930) Zumarraga

    Etxean euskaraz egiten zuten; hala ere, amarekin erdaraz aritzen zen, garai hartan modan zegoelako. Senarrarekin ere erdaraz egiten zuen, nahiz eta biek zekiten euskaraz. Kalean ez zuen inork egiten euskaraz, gutxietsia zegoelako. Mutilek neskek baino gehiago egiten zuten euskaraz eta hika egitea ere mintzaira arrunta zela erakutsi zion amandreak. Urretxun denak erdaldunak zirela pentsatzen zuen, inork ez zuelako euskaraz egiten. Euskaraz etxean eta auzoan bakarrik egiten zuten, baserriko dendariekin.

  • Justina Jauregi Hika ia mundu guztiarekin

    Justina Jauregi Lizarralde (1932) Zumarraga

    Ia denei hika egiten die, gurasoei eta senarrari izan ezik. Ahizpa zaharrenari ezin dio hika egin. Gaztetan zerbitzera joan zen eta gutxi ikusi zuen. Txikitan zuka hasi eta horrela jarraitu du. Berorika apaizari. Aitona-amonei zuka.

  • Santi Villareal Abadeari eta medikuari berori

    Santi Villareal Barrena (1935) Amorebieta-Etxano

    Abadeak eta medikuak ugazaba izaten ziren; errespetu handia zor zitzaien berorika berba eginez. Bere aitaren eskola-lagun bat fraide ezaguna izan zen, eta hark berorika ez egiteko eskatu zion gurago baitzuen hika egitea.

  • Santi Villareal Hikaren erabilera

    Santi Villareal Barrena (1935) Amorebieta-Etxano

    Beraiek beti erabili dute hitanoa, neska zein mutilekin. Aitagaz, neska-lagunagaz, alabagaz... zuka eta osabagaz, auzokoakaz, lagunakaz... hika.

  • Rosario Aztiria Apaiz eta medikuari berorika, lagunen bati hika eta irakasleari "de usted"

    Rosario Aztiria Plazaola (1939) Legazpi

    Apaizari eta medikuari berorika egiten zieten. Irakasleari gazteleraz, eta lagun artean ez zuten hiketarako joera handirik, nahiz eta lagunen batekin hika aritu. Tolosaldeko euskara gustatzen zaio gehien.

  • Markos Gerediaga Emakumezkoei zuka, gizonezkoei hika

    Markos Gerediaga Bilbao (1925) Amorebieta-Etxano

    Emakumezkoei zuka egin behar zaiela berba irakatsi zien. Mutilei, ostera, hikan egiten die. Beste errespetu bat zor zaie emakumeei.

  • Zuka eta noka

    Juan Flores Galarza (1926) Etxarri Aranatz

    Anai-arreben artean eta gurasoekin zuketan hitz egiten zuten. Lagunekin noketan.

  • Jose Agustin Amonarriz Hika eta berorika

    Jose Agustin Amonarriz Otaegi (1927) Anoeta

    Anai-arreba eta lehengusuen artean hika hitz egin izan dute, arreba gazteenarekin izan ezik. Guraso eta osabei, berriz, berorika. Ez zuten zuka hitz egiten behin ere.

  • Joana Iraola Uranga Hika eta berorika

    Joana Iraola Uranga (1924) Tolosa

    Euskara; tratamendua. Jaiotetxean hika gehiago hitz egiten zuen. Gurasoei hika egitea "itsusia" da; haiei berorika egiten zien. Apaizari, medikuari eta edadeko jendeari ere berori esaten zitzaien. Senarrarekin eta seme-alabekin zuka egiten du.

  • Jesusa Zabala Hika, zuka eta berorika

    Jesusa Zabala Aramendi (1923) Legazpi

    Etxean, euskaraz egiten zuten. Gurasoekin zuka hitz egiten zuten. Gurasoek seme-alabei hika hitz egiten zien, eta anai-arreben artean ere hika hitz egiten zuten. Apaizari eta medikuari berorika hitz egiten behar izaten zitzaion. Apaizaren aurrean, gizonezkoek txapela kendu behar izaten zuten.

  • Euskara (hika eta zuka)

    Antonina Barricarte Zolina (1934) Etxarri Aranatz

    Etxean euskaraz egiten zuten. Aitonak ez zekien erdaraz, aitak bai. Gurasoei zuka hitz egiten zien, eta anai-arreben artean noketan. Aita eta amaren artean zuketan. Beraien kalean hiketan egiten zuen bikote bat zegoen, baina ez zen normalena. Apaizari "de usted" hitz egiten zioten eta erdaraz gehiago.

  • Euskararen erabilpena

    Juani Maiza Mañeru (1942) Etxarri Aranatz

    Etxarrin dena euskaraz egiten zen. Gero hasi zen euskaraz ez zekien jendea etortzen, eta galtzen hasi zen, izan ere norbaitekin erdaraz egiteko ohitura hartuz gero zaila da gero aldatzea. Aitak zuketan egiten zion, nesken artean aldiz noka erabiltzen zuten.

  • Hiketan eta zuketan

    Margarita Maiza Auzmendi (1938) Etxarri Aranatz

    Etxekoen artean euskaraz egiten zuten. Zaharragoei beti zuketan hitz egiten zitzaien eta gazteagoei hiketan. Jose Marik anaiei hiketan egiten zien zaharrena zelako. Gurasoei zuketan. Lagunekin batzuekin zuketan eta besteekin hiketan.

  • Hika, zuka eta berorika

    Gregorio Goñi Lazkano (1940) Etxarri Aranatz

    Beraiek etxean euskaraz hitz egiten zuten. Anaien artean hiketan aritzen ziren. Gurasoei, zuketan, eta beraiek hiketan erantzuten zieten. Gurasoek haien artean zuketan. Apaizari eta medikuari berorika egiten zitzaien.

  • Juanita Etxaniz Berorika eta hiketa

    Juanita Etxaniz Muguruza (1923) Feli Pagaegi Eizagirre (1928) Markina-Xemein

    Berori esaten zieten eliz-gizonei eta baita medikuari edo albaitariari ere. Lagunen artean, ostera, hiketan egiten zuten.

  • Isabel Ayarzaguena Abadeari berorika, gurasoei zuka eta neba-arreben artean hiketa

    Isabel Aiarzaguena Aranzibia (1937) Zaldibar

    Abadeari berori esaten zioten, baina eurek inoiz zuka ere bai. Etxeko nagusiei zuka egiten zieten. Neba-arrebek beti egin izan dute hiketan eta auzokoen artean ere bai. Gurasoek ere hiketan egiten zieten seme-alabei.