Hitanoari buruzko pasarteak
-
Hikak segurtasuna ematen du
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Hika hitz egiten duen horiekin hurbiltasuna eta segurtasuna sentitzen du Pilik, zukarekin sentitzen ez duena. Beatrizek gauza bera sentitzen du, baina baita zuka egiten duenekin ere. Oñatiko hitanoa.
-
"Hika galtzea ondare bat galtzea litzateke"
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Harremantzeko modu bat, ondare bat, hizkuntzaren beste adar bat galtzea litzateke hika galtzea Pili eta Beatrizentzat. Berorika galtzea ez litzateke berdina izango. Oñatiko hitanoa.
-
Hikarekin malguagoak izan beharko genuke?
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Errespetuaren adierazle da adineko jendeari gazteago batek hika ez egitea, baina adinekoak gazteari hika egitea oso arrunta da. Gaur egun, hika berreskuratzeko prozesuan, malgutasun handiagoa dago hikaren erabileran, eta txipa aldatzea besterik ez dela dio bikoteak. Oñatiko hitanoa.
-
Zer egin hika berreskuratzeko?
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Gutxika-gutxika erabiltzen hasi, transmititu, irakatsi... beharko litzateke hika. Oñatiko hitanoa.
-
Hikak harrotasun puntu bat ematen al du?
Pili Irazabal Gorosabel (1953) Beatriz Irizar Elortza (1948) Oñati
Zenbait gizonek, nahiz eta etxean ikasi ez, euren kuadrilan hika egiten dute, hikak euskalduntasun mota desberdin bat emango balu bezala. Emakumeen kasuan, ordea, hika ez da harro egoteko moduko zerbait izan. Oñatiko hitanoa.
-
Kalean, lagunartean eta fabrikan erdaraz
Sara Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1944) Oñati
Lagunartean erdaraz egiten zuten, batez ere fabrikan. Mutilek euren artean euskaraz egiten zuten, baina neskei erdaraz zuzentzen zitzaien. Senideen artean beti hika egin dute.
-
Hitanoa beherantz, Oiartzunen ere
Asier Retegi Oiartzabal (1990) Oiartzun
Asierrek dio geroz eta gazte gutxiagok egiten diola elkarri hika, Oiartzunen. Tradiziozko moldeen transmisioan eten nabarmena sumatzen du, bai adizki alokutiboei dagokienean, eta baita, orokorrean, herriko hizkerari dagokionean ere.
-
Hika, zuka eta berorika
Manolo Campos Castresana (1935) Etxarri Aranatz
Gazteen artean hiketan hitz egiten zuten. Zaharragoei eta gurasoei zuketan. Apaizei euskaraz egiten zieten.
-
Harremana apaizarekin; berorika, hika, zuka
Antonio Larzabal Urdanpilleta (1935) Donostia
Doktrinara astean hirutan joaten ziren hasieran. Parrokoarekin konfiantza zuen, Galarraga. Istilu asko izaten ziren mugarriekin. Hika egiten zion eta berak berorika hari. Aitari zuka eta amari berorika. Arrebei zuka eta hika.
-
Senideen artean zuka
Pepi Añorga Salaberria (1939) Donostia
Gurasoei zuka hitz egiten zieten eta anai-arreben artean ere bai.
-
Euskaraz egiteko lotsa
Joxe Mari Zapirain Etxeberria (1933) Errenteria
Auzoan eta eskolan erdaraz egiten zuten. Amaren baserrira joaten zenean ere, osabak esaten zion lehengusuekin erdaraz egiteko. Hika egitea gaizki ikusia zegoen, ijitoen hizkera omen baitzen.
-
Hika, zuka eta berorika
Paxkuala Kortadi Ormaetxea (1923) Hernani
Hika hitz egiten zuten lehen, orain ez. Berorika egiten zieten askok gurasoei, beraiek ez. Seme-alabei zuka. Apaizei berorika eta eskuan musu eman. Medikuari ere bai.
-
Senideei zuka, gurasoei berorika
Valentina Yeregi Inza (1915) Lasarte-Oria
Zuka hitz egiten zuten senideen artean, hika ez zitzaion gustatzen. Berorika gurasoekin eta apaizarekin. Apaizari eskuan musu emateko ohitura.
-
Berorika sekula ere ez: “behorrak mendian ibiltzen dira”
Hilario Lekuona Mitxelena (1931) Urnieta
Sekula ez du berorika egin. Oiartzungo apaiz batek zera esan zion behin: “behorrak mendian ibiltzen dira”. Lagun artean hika, baina familiakoei zuka. Familian zuka zergatik nagusitu zen. Neskei beti zuka egin izan die.
-
Hika beti anai-arreben artean
Maddi Garmendia Salaberria (1924) Lezo
Beti hika egin izan dute anai-arreben artean, nahiz eta amak inoiz errieta eman. Maddiri hika egitea gustatzen zaio.
-
Ezin denek hika egin
Mari Tere Areitioaurtena Bikandi (1930) Elias Euba Irakulis (1920) Amorebieta-Etxano
Mari Tereren etxean hika egiten zuten gurasoek, baina seme-alabei ez zieten uzten hika egiten beraien artean. Eliasek lagun artean hika egin izan du beti.
-
Berorika, hika, toka eta zuka
Joxepa Goikoetxea Genua (1920) Hondarribia
Apaizari ez zion berorika hitz egiten, ordurako ohitura galdua zen, baina bere gurasoek bai. Anaia-arreben artean hika eta toka. Gurasoei zuka. Gaztelaniaz ez zekielako errieta egiten zioten Gurutzeko mojek.
-
Hizkuntza traterak: berorika, hika
Jesusa Anitua Lejardi (1926) Jose Mari Anitua Lejardi (1924) Markina-Xemein
Abadeari berba egiteko txapela kendu eta "jaune" eta "berori" esan behar izaten zitzaion. Beraiek, neba-arrebek, " ez dok eta bai dok" (hitanoa) erabiltzen dute; elkarrizketatzaileekin, ostera, zukan. Jesusak uste du denekin egiten duela hikaz. Nagusiei sekula ez die egin.
-
Apaizari errespetua; Elizako aldaketak
Joxe Arozena Aranzasti (1933) Hondarribia
Gurasoekin zuka hitz egiten zuen. Anai-arrebekin hika. Apaizari ere zuka. Eskuan musu ematen zioten. Dena bekatu. Konfesatzea. Baraurik Jauna hartzea; ez ziren deskuidatzen. Elizako aldaketek noraeza ekarri zuten.
-
Hiketaren alde
Jean Louis Davant (1935) Ürrüstoi-Larrabile
Zuketaz eta hiketaz azalpenak. Hiketa ez da itsusi. Frantsesezko eta gaztelerazko "hi" gogorragoa da, harkoiagoa.