Hika hizketan

  • Jon Ander De la Hoz Arregi Artzape euskara elkarteko lehendakari

    Jon Ander De la Hoz Arregi (1992) Getaria

    Getariako euskara elkarteko lehendakaria da Jon Ander. Bertako aldizkarian dabil, nahiz sei urte atzera galzorian egon zen.

  • Aurora Artetxe Fraide eta mojak, etxerik etxe, eskean

    Aurora Artetxe Larrañaga (1927) Pilar Larrañaga Aranbarri (1931) Azkoitia

    Arantzazuko fraideak joaten zitzaizkien eskean eta baita mojak ere. Askotan lotsagabe portatzen zirela diote. Adibide batzuk azaltzen dituzte.

  • Aurora Artetxe Etxean ere egiten zen xaboia

    Aurora Artetxe Larrañaga (1927) Pilar Larrañaga Aranbarri (1931) Azkoitia

    Arropak garbitzeko, xaboi-pastillak egoten ziren. Baina Pilarrek dio etxean ere egiten zela xaboia; harategian seboa erosi eta urarekin eta hauts batekin egosi egin behar izaten zen. Gero, hoztutakoan, zatiak egin.

  • Aurora Artetxe Etxea garbitzeko erabiltzen ziren landareak

    Aurora Artetxe Larrañaga (1927) Pilar Larrañaga Aranbarri (1931) Azkoitia

    Etxea garbitzeko, udaran, "iluntzixe" batzen zuten. Ganbara garbitzeko, txilarrarekin egiten zituzten erratzak. Pilarrek dio beste landare bat ere ona izaten zela zikinik handienak kentzeko. Logelak "bendiekin" (menda-belarrarekin) garbitzen ziren, usain ona uzteko . Baserrietako emakumeek batu egiten zituzten, kalean saltzeko.

  • Aurora Artetxe Denek ontzi batetik jateko ohitura; eguneroko jakiak

    Aurora Artetxe Larrañaga (1927) Pilar Larrañaga Aranbarri (1931) Azkoitia

    Aurorak dio ontzi batetik jaten zutela denek euren etxean. Pilarrek ere ezagutu zuen hori, baina ume-umetan. Lurrezko platerak izaten zituzten. Bazkaltzeko, egunero babak. Igandeetan garbantzuak. Afaltzeko, baratxuri-zopa edo, arto sasoian, artoa edo taloa eta esnea. Postrean sagar edo gaztaina erreak, sasoia zenean. Arroz-esnea ere egiten zen. Aurorak umeei ahia egiten zien.

  • Aurora Artetxe Haurdun zeudenak Urrategira, San Ramon Nonatori eskaria egitera

    Aurora Artetxe Larrañaga (1927) Pilar Larrañaga Aranbarri (1931) Azkoitia

    Haurdun zeuden emakume asko Urrategira joaten ziren, San Ramon Nonatori dena ondo joan zedin eskaria egitera. Garai batean elizako horman zegoen santuaren irudia margotuta. Nolakoa zen azaltzen dute. Horma berriz margotzean, irudia estali zuten. Aurorak pasadizo bat kontatzen du.

  • Manolo Larrañaga Gerraosteko gosetearen eragina erakusten duen anekdota

    Manolo Larrañaga Juaristi (1927) Azkoitia

    Gerraostean ez zegoen jatekorik eta gosea pasa behar. Orduko gosetearen eragina erakusten duen anekdota bat kontatzen du, bere amaginarrebaren ingurukoa.

  • Maitxo Larrañaga Lantegian irabazitakoarekin ilobari jertsea erosi

    Matxo Larrañaga Iturbe (1919) Azkoitia

    Maitxoren gazte-denboran emakume askok lan egiten zuten lantegietan. Hasieran lantegietan ez zegoen araurik, nagusiek agintzen zuten. Gerora lan-baldintzak hobetzen joan ziren. Gogoan du behin diru dezente jaso zuela batera eta diru harekin `Taita´renean jertse bat erosi zion ilobari. Zortzi ordu egiten zituzten lantegian.

  • Maitxo Larrañaga Neskek prakarik ez; bizikletan ere gonarekin

    Matxo Larrañaga Iturbe (1919) Azkoitia

    Pertxungoak ziren Intxausti lantegiko nagusiak. Kalean zer arropa erabiltzen zuten. Prakarik ez. Bizikletaren ere gonarekin. Behin on Domingo abadeak neskatila bati elizan esan ziona. Elizara buruko zapiarekin joan behar izaten ziren emakumeak. Bankuen ordez, aulkiak egoten ziren. Gauzak asko aldatu dira.

  • Maitxo Larrañaga Billetea aurkitu zuenekoa

    Matxo Larrañaga Iturbe (1919) Azkoitia

    San Juaneneko taberna ondoan Erriberaneko emakumea egoten zen saltzen. Behin billete bat topatu zuen Maitxok eta lehengusuak esan zion etxera joandakoan amari emateko. Pregoia atera zuten, norbaiti galdu bazitzaion, jakinarazteko esanez. Baina ez zen jaberik azaldu.

  • Tiburtzio Olabe Erromerietatik dantzalekuetara

    Tiburtzio Olabe (1912) Durango

    Domu Santuetan hasita, erromeria egoten zen igandero Abadiñon, harik eta San Blasak pasatu arte. Erromeriak debekatu zituztenean, dantzalekuak irekin zituzten inguruetan. Trabaku. Salterain alkateak dantza lotua debekatu zuen.

  • Tiburtzio Olabe Bekatuak ez dira existitzen

    Tiburtzio Olabe (1912) Durango

    Bekatuaz eta hil ostean etorriko denaz duen iritzia. Bekatua ez dela existitzen dio. Gero zer etorriko den ez duela axola dio, gurea oraingoa da eta.

  • Tiburtzio Olabe Zeruan lekurik ba ote?

    Tiburtzio Olabe (1912) Durango

    Garai batean elizak zuen indarra. Bazkaldu orduko arrosariora joan behar. Sarritan errezatzen erdi-lo. Garai bateko jendeak derrigor izan behar zuela zerua irabazita diote, baina agian ez omen da lekurik egongo. Infernuaren inguruko gogoetak.

  • Bartzelonan gerra bukatuta, etxera

    Inaxio Onandia Telleria (1912) Ermua

    Bartzelonan zegoela, ezin izaten zuen Ermuko berririk izan. Han gerra bukatuta, Ermura etorri zen, 1937ko otsailean. Gerra garaian Bilbon jokatu zuen.

  • Damiana Belaustegi Elizak emandako txartelak

    Damiana Belaustegi Jaio (1924) Mendata

    Jaunartzea egiteko, pazkoetan edo konfesioetarako txartela lortu behar izaten zen. Etxebarrian egon zenean, txartela lortu nahian, gertatu zitzaiena. Zer zen asko pentsatu gabe joaten ziren elizara.

  • Antonio Sarasua Gisasola, Eibar Athletic eta Real Union taldeen zaleak

    Antonio Sarasua Gisasola (1912) Eibar

    Athletic eta Real Union ziren ezagunak inguruan. Eibarren gehienak Athletic-eko zaleak ziren, Bilborekin harreman handiagoa zegoelako, baina Real Union taldeak ere zale asko zituen herrian. Anekdota bat kontatzen du gazteleraz. Atletic-eko zaletasuna eskola jolasorduko kontuengatik sortu zitzaion.

  • Damiana Belaustegi Behiak arrastaka eraman eta eskua ebaki

    Damiana Belaustegi Jaio (1924) Mendata

    Albaitaria etorri zen ganadua txertatzera eta auzoko gizon bati laguntza eskatu zion, goiko txabolara joateko. Behi batek ez zuen sartu nahi. Damianak soka erantsi zion, baina beldurtu egin zen eta arrastaka eraman zuen. Eskuan ebaki handia egin zuen. Ez zuen basaz beterik Muxikara joan nahi, baina halaxe eraman zuten. Ospitalean odola sartu behar izan zioten. Eskua hainbestean geratu zitzaion.

  • Damiana Belaustegi Berreñoko eskolan sukaldea eta komuna

    Damiana Belaustegi Jaio (1924) Mendata

    Eskolan bi arbel eta liburuak zeuzkaten. Maistrak jan ahal izateko, sukaldetxo bat ere bazegoen, eta baita komuna ere. Beraiek eskola baino beherago zegoen Aurtentxe baserrian jaten zuten bazkaria, eta arratsaldean berriz eskolara. Asteburuetan eskolarik ez eta basahuntzen pare ibiltzen ei ziren.

  • Damiana Belaustegi Umeak balen bila; moroak ikusteko zain

    Damiana Belaustegi Jaio (1924) Mendata

    Gerra sasoiko oroitzapenak. Balak lurrean sartzen zirela ikusita, haiek topatzen ibili ziren anaia eta biak, arriskuaz jabetu barik. Ez zitzaien ezer gertatu. Moroei buruz gauza bitxiak kontatzen zituzten eta haiek ikusteko zain egon ziren, baina ez zuen bakar bat ere ikusi. Jende askok alde egin zuen etxetik, ahal zuena gurdian hartuta. Eurei etxetik irteteko eskatu zieten milizianoek, baina denbora gutxirako izan zen.

  • Damiana Belaustegi Gernikako bonbardaketan hildako auzokoak

    Damiana Belaustegi Jaio (1924) Mendata

    Gernika bonbardatu zuten egunean, ama harantz abiatu zen, arrautza otzara buru gainean hartuta. Bonbak hasi zirenean, errekara sartu eta etxera itzuli zen. Beheragoko baserrikoak arratsaldean joaten ziren Gernikara. Gizona eta bi seme hil ziren bertan. Alaba bi egunera etxean azaldu zitzaien, noraezean. Etxe horretako kide asko hil ziren gerratean.