Hitanoari buruzko pasarteak

  • Alaia Beitia Nahiko luke lagunekin hika egin

    Alaia Beitia Bolinaga (1985) Oñati

    Gustatuko litzaioke lagunekin hika egitea, naturaltasunez. Noizen behin taberna giroan elkartzea ideia ona iruditzen zaio noka suspertzeko. Soka sortu dezake horrek. Adin askotakoak elkartzea komeni dela dio eta gizonezkoak be parte hartu beharko luketeela, hitanoa denon kontua delako.

  • Irati Barrena Hika eremu intimoan bakarrik momentuz

    Irati Barrena Bolinaga (1999) Marixol Bolinaga Erostarbe (1962) Oñati

    Zaila egiten zaio zuka egitetik hika egitera igarotzeko pausoa. Denbora gutxi daramate, eta ez dira oso konstanteak izan. Bakarrik daudenean ez dute egiten, gainera: eremu intimokoa da.

  • Julian Etxeberria "Ubitxa" Eibarren beti euskaraz

    Julian Echeverría Oruna (1913) Eibar

    Julianen gazte denboran, neskek erdaraz egiten zuten harrokeriz. Eibarren orokorrean euskaraz beti. Durangon aberatsek eta "señorituek" gazteleraz. Durangoko nesken artean, "Hijas de María" zirela esaten zuten, mutilekin ezin zutela dantza egin esateko. Eibarren beti euskaraz eta hika. Neskei noka, baina Ermuko neskei hika. Abadeei "Don"eta berorika. Abadeen gurutzeari kalean mun egiten zioten.

  • Leire eta Irati Lizarralde Hitanoa etxean jaso dute

    Irati Lizarralde Alberdi (2004) Leire Lizarralde Alberdi (1999) Azkoitia

    Inguruan asko entzun izan dute hika, etxean batez ere. Iratik dio irakasleen artean ere entzun izan duela eta, bestela, eskolan mutilen artean. Leireri zuzenean jende askok egiten dio hika, batez ere ingurune jakin bateko jendeak. Amak ere egiten die etxean. Beraiek anaiari egiten diote hika eta batzuetan amari ere bai.

  • Leire eta Irati Lizarralde Hitanoa bultzatzeko puntu garrantzitsuak

    Irati Lizarralde Alberdi (2004) Leire Lizarralde Alberdi (1999) Azkoitia

    Hitanoa eta, batez ere, noka bultzatzeko, lehenbizi sentsibilizazioa edo kontzientziazioa egin behar litzateke, jendeak hikaren egoera zein den jakiteko. Gero, eskoletan lantzea ere garrantzitsua litzateke, erabilera egokia lortzeko. Gaur egun oso gutxi lantzen da eskoletan. Gainera, euskara batuko formak beharrean herriko adizkiak landu beharko liratekeela uste dute. Aisialdiko guneetan ere hitanoa bultzatzea garrantzitsua litzateke.

  • Ainara Elortza Gradu Bukaerako Lanerako hitanoaren ikerketak eta erabilera-datuak aztertzen

    Ainara Elortza Izagirre (1979) Azkoitia

    Haur Hezkuntzako Gradu Bukaerako Lana egiteko, hitanoa hartu zuen gaitzat. Azkoitiko Floreaga ikastetxerako egin zuen proposamena, bertako irakasleak azkoitiarrak, emakumezkoak eta noka erabiltzen dutenak direlako. Lanaren lehenengo urratsa hitanoaren bilakaera eta herri desberdinetan hitanoaren inguruan egin izan diren lanak aztertzea izan zen. Azpeitiko erabilera-datuak ere aztertu zituen. Azkoitian eta Azpeitian hitanoa ez dela galtzen ari dio, noka ari da galtzen.

  • Ixabel Jauregi Ikasleei gela barruan euskara batuan eta zuka

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Magisteritza ikasi eta berehala Azpeitiko Karmelo Etxegarai ikastetxean hasi zen lanean. Irakasleen artean hika erabiltzen zuten, baina zalantza zuten ikasleei nola zuzendu. Gelatik kanpora erabiltzen zuten hitanoa, baina gela barruan euskara batua eta zuka. Gogoan du elkarrizketa batzuk hitanoz zituen Nemesio Etxanizen antzerki bat irakurri izan zutela eskolan, baina, horrez gain, ez zuten lanketa berezirik egiten. Herriko euskara ere ez da landu izan.

  • Ixabel Jauregi Atzerritik etorritako ikasle mutilak hika

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Duela 20 urte inguru hasi zirela atzerritik ikasleak etortzen dio. Mutil pakistandarrek, bertakoekin nahastean, hika ikasten dute. Neskek, berriz, bertakoekin harreman gutxiago izaten dutela eta gutxiago ikasten dutela uste du. Mutilek toka ikasten dute lagunartean eta berari ere halaxe egin izan diote noizbait. Hegoamerikarren kasuan, ez dutela euskara ikasteko hainbeste behar sentitzen iruditzen zaio.

  • Ixabel Jauregi Zukatik hikara aldatzeak esfortzua eskatzen du

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Askotan ez du ulertzen nolatan ari den galtzen noka, beraiek hain naturalki erabili izan dutenean. Seme-alabek ez dute elkarrekin hika egiten. Hizkuntza-ohitura aldatzeak esfortzua eskatzen du.

  • Ixabel Jauregi Adjektibo ezkorrak: zanpana, zarbua, txolina...

    Ixabel Jauregi Alberdi (1956) Azkoitia

    Bere buruari hika egiten dio. "Hi haiz zanpana" espresioa. "Zarbua" izateak zer esan nahi duen. Mutilentzat erabiltzen da batez ere. Neskentzat kalifikatzaile gehiago daude: zanpana, txolina, zontzona... Bakoitzaren adiera.

  • Itziar Arrieta Neskekin hika gutxiago

    Itziar Arrieta Albizuri (1941) Olatz Arrieta Albizuri (1943) Yolanda Larrañaga Arrieta (1968) Jone Zabaleta Larrañaga (1998) Azkoitia

    Sekula ez dute entzun izan hika ez dela emakumeentzat egokia. Yolandak dio neska batekin hika egitekotan, espresio solteetan bakarrik erabiliko lukeela. Semeak lagunartean hika ikasi zuen eta aitari hasi zitzaion hika. Mutil gazteek erabiltzen dute elkarrekin, baina neskek ez. Joneri ia inork ez dio hika egin izan.

  • Irene Ezpeleta Gaztetan familiartean hika; gaur egun zuka

    Irene Ezpeleta Urkia (1935) Arrasate

    Abadeari berorika, neskame egondako familiakoei zuka eta anai-arreben artean gaztetan beti hika. Gurasoek hika egiten zieten eta haiek gurasoei zuka. Hika hitz egiteko ohitura galdu egin da.

  • Pedro Iriarte Zuketa, Xuketa eta hiketa

    Pedro Iriarte (1937) Abaurregaina

    Zuketa, xuketan eta hiketan egiten dute bai Zuberoan eta bai Aezkoan. Berorika ez. Apaizari zuketan, pertsona nagusiei bezalaxe. Haurrei xuketan. Hiketan lagun artean. Xuketan nola egiten den azaltzen du.

  • Elias Atutxa Berorika, zuka edo hika

    Elias Atutxa Orobiobasterra (1920) Amorebieta-Etxano

    Abadeei berorika zuzentzen zitzaien, baina eurek mutilei hika. Dimako mutil baten konfesioa kontatzen du. Eliasek gurasoei, arrebei eta semeei zuka berba egin die beti. Lagun artean, baina, hika egiten zuten.

  • inaki-arregi Senideek hika egiten zioten elkarri

    Iñaki Arregi Moraza (1927) Andoain

    Senideen artean hika hitz egiten zuten. Emaztearen aldeko familiak zukarako joera zuen, errespetu handiagokoa zela eta. Berorika ere hitz egiten zitzaien errespetu gehieneko pertsonei, aitonei, adibidez. Kontua asko aldatu da.

  • Mauri Lasaga Belategi Berorika, zuka edo hika

    Mauri Lasaga Belategi (1922) Jaione Ormaetxea Trojaola (1924) Aramaio

    Abade eta medikuei berorika zuzentzen zitzaizkien herritarrak garai hartan. Mauri etxean zuka mintzatzen zen.

  • Ixabel Labaka Hika, zuka, berorika

    Ixabel Labaka Ollo (1928) Astigarraga

    Hika hitz egiten die seme-alabei. Gurasoei zuka egiten zien. Apaizei berorika, baina bati ez zitzaion gustatzen. Adinekoei zuka.

  • 1224 Hika hitz egitea errespetu falta

    Juana Kruzelegi Arozena (1916) Azkoitia

    Hitanoa konfiantza gehiagokoa izaten zen, baina zuka hitz egiteak errespetu eta gozotasun gehiago ematen zuen. Irratia bazuten etxean eta bertsoak entzuten zituen. Anaia soinujolea zuen.

  • Juliana Olaizola Hika, zuka eta berorikaren erabilera

    Juliana Olaizola Gurrutxaga (1928) Azpeitia

    Etxean ahizpekin zuka egiten zuen; anaiei, ordea, gazteei bakarrik hika, zaharragoei zuka. Lagunartean hika egiten zuten, eta seme-alabei ere hika egiten die. Gurasoei zuka egiten zien. Berorika apaizari eta medikuari hitz egiteko erabiltzen zuten.

  • Inazio Agirre Perez Testuinguruaren araberako tratamenduak

    Inazio Agirre Perez (1922) Azpeitia

    Apaizari berorika egiten zitzaion. Lagunartean hika egiten zen, eta etxean (berak behintzat) zuka. Lagunarteko hizkerako esamolde batzuk aipatzen ditu.