Hitanoari buruzko pasarteak
-
"Hika ez da ondo ikusita egon"
None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati
Etxean jaso dute hika Zumalde ahizpek, baina amaren aldetik batez ere. Aitak tarteka egiten zien ahizpetako batzuei. Auzoan hika egin dute beti, lagunekin, eta euren artean ere bai.
-
Semeek hika, alabek zuka
None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati
Euren seme-alabei dagokienez, ez diete inoiz hikarik egin. Hala ere, semeek euren artean hika egiten dute, alabek zuka egiten dute orokorrean. Arantxak ilobei hika egten die, beti ere, adin batetik aurrerakoei.
-
Arrasaten euskaraz soilik baserritarrekin
None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati
Eugenik eta Natik Lanbide Heziketa Arrasaten egin zuten. Bertan baserritarrak ziren beste ikasleekin bakarrik egiten zuten euskaraz, gainontzean dena erdaraz. Oñatira itzuli zirenean, ordea, ikaskideak herrian ikustean euskaraz hitz egiten zuten haiekin. Ana Mari Fagorren lanean aritu zen, eta 70. hamarkadaren bueltan jende mordoa euskaldundu zen. Eugenik eta Natik ere euskara eskolak jaso zituzten, euskaraz idazten jakiteko, izan ere, haur eskolan dena erdaraz ikasi zuten. Joera zuten ezagunekin beti euskaraz eta hika egiteko.
-
Gertukoekin hika
None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati
Ahizpen artean beti hika egin dute, baita gertuko lehengusinekin ere. Garai batean lagun-lagun zituztenekin, ordea, beti ez dute modu berean egin. Hasieran hika, gero zuka, eta orain berriro hika berreskuratzen ari dira.
-
Zuka, finagoa?
None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati
Badira zenbait familia Oñatin, gurasoek seme-alabei hika egin arren, hika alboratu eta zuka erabiltzen dutenak, zuka finagoa kategoriazkoa eta finagoa delakoan.
-
Hikaren galera: moda, konplexuak...
None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati
55 urtetik beherakoen belaunaldian, gizonen artean hika mantendu da, baina emakumeen artean ez. Ana Mariren iritziz, moda kontua izan daiteke. Hika egiteagatik burla jaso izanak eta horrek sortutako konplexuak transmisio etenean eragina izan du.
-
Emakumeak sozializatzeko aukera gutxiago
None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati
Emakumeek sozializaziorako aukera gutxiago izaten zuten gizonek baino. Hala ere, emakumeak josteko biltzen zirenean, tertulian egoten ziren. Zumalde ahizpek ez diete ez semeei ez alabei hikarik egin, hala ere, ohikoa da hika semeei bakarrik transmititzea.
-
Gurasoei erdaraz hitz egien zieten batzuek
None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati
Zukaren eta hikaren moduan, euskararekin eta gaztelaniarekin antzekoa gertatzen zen. Gurasoek seme-alabei euskaraz egiten zieten, baina eurek gurasoei erdaraz, esaterako, Natiren senarraren etxean. Ana mariren garaian debekatuta zegoen euskara, eta eskolan zigortu egiten zituzten euskaraz hitz egiteagatik. Zumaldetarrek euskaraz egiten jarraitu dute aitak euskaraz egiteko esaten zielako, nahiz eta debekatuta egon.
-
Zer behar da norbaiti hika egiteko?
None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati
Norbaiti hika zuzentzeko, konfiantza, ohitura eta gertutasuna behar direla aipatzen dute. Arantxaren kasuan, jende gazteagoari egitea ateratzen zaio, nahiz eta medikua izan (kategoriako jendea). Hika egiteko ohitura
-
Animaliei, hika?
None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati
Txakurrari beti hika, baita astoari ere. Behiekin ez dute denek argi.
-
Norberarekin, hika ala zuka?
None Zumalde Zumalde ahizpak () Oñati
Euren buruarekin, Arantxak hika egiten du, Eugenik bai zuka eta bai hika. Natik, adibidez, hika. Ana Marik zuka.
-
Toka eta noka
Leire Barbier (1988) Samuel Biscay (1988) Aiherra
Leireri aitonak egiten zion noka. Geroztik beste inork ez. Urepeleko lagun batekin eta Garaziko ikaskide ohiekin toka aritzeko usaia du Samuelek, baina neskekin beti zuka aritzen da; sekula ez noka (gaztetan bazenik ere ez zekien).
-
"Eztok/n eta baidok/n"
Jose Juaristi Zubizarreta (1941) Etxebarria
Betidanik izan du "eztok/n eta baidok/n"... hika hitz egiteko ohitura gizon-emakumeekin. Pertsona zaharragoei zuka egin izan die. Gurasoek eta aiton-amonek berari, hika... baina berak haiei ez. Berori, abadeari eta medikuari bakarrik.
-
Lagunekin hika, beraien artean zuka
Mari Arrieta Jainaga (1933) Benedikta Garate Etxebarria (1928) Abadiño
Eskolara elkarrekin joan arren, gazte denboran ez ziren askorik ibili elkarrekin. Gainerako lagunekin hika egiten zuten berba, baina beraien artean ez.
-
Hika, zuka eta berorika
Maritxu Gaztelumendi Urruzola (1938) Oiartzun
Maritxuk bildutako ipuinetan animalien arteko elkarrizketak hika izaten dira, ia beti. Tratamendu horrekin izan duen harremanari buruz mintzo da.
-
Kaleko lagunekin zuka; baserrikoekin hika
Iraitz Beitia Ugarteburu (1987) Eibar
Bera baserrikoa izan arren, kuadrillakoak kaletarrak dira. Baserri-giroan ohikoagoa da euskaraz egitea eta baita hika egitea ere. Lagunen artean, batzuekin euskaraz egiten ei du beti, beste batzuekin gaztelaniaz. Garrantzitsua izaten da lehenengo harremana ze hizkuntzatan egiten den. Kaleko lagunekin zuka; baserrikoekin hika. Emakumezkoei beti zuka. Eta gurasoekin ere bai.
-
Berorika apaizari, Gernikan lagunekin eta tabernan hika
Jose Albizu Basterretxea (1930) Gernika-Lumo
Apaizari berorika egin behar izaten zitzaion Mauman, bestela, zartakoren bat jasotzen zuten eta. Gernikako apaizarekin itsu bati gertatutakoa kontatzen du. Lagunekin eta tabernan egin izan du hika. Etxean ez zuen asko egiten.
-
Aiastia (San Migel) auzoan hika
Zuhaitz Gurrutxaga Loiola (1980) Elgoibar
Aiastia (San Migel) auzoan hika hitz egiten du. Handik kanpora oso gutxi. Elgoibarren kaleko gazteek orokorrean ez dakitela hika uste du. Auzoan ere ez daki gazteagoek ikasiko ote duten, nahiz eta beraiek hika hitz egiten dieten. Auzoan, hika hitz egiteaz aparte, espresioak, tonua eta beste hainbat gauza ere aldatzen direla uste du.
-
Zaharragoei eta neskei ez die hika egin izan
Zuhaitz Gurrutxaga Loiola (1980) Elgoibar
Aistia auzora joaten denean hango lehengusu eta lagunekin hika hitz egiten du automatikoki. Zaharragoei ez die inoiz hika hitz egin eta neskei ere ez. Halaxe jaso dute ohitura, izan ere aititak berari hika hitz egiten dio, baina bere arrebari zuka. Amak bere ahizpekin hika hitz egiten omen du.
-
Hikaren gorabeherak
Zuhaitz Gurrutxaga Loiola (1980) Elgoibar
Auzotik kanpora ez du asko egin izan hika. Gainera, hika asko hitz egiten den herrietan gertatu izan zaio bertakoen hika egiten hastea, eta hori ez du gustuko.