Hitanoari buruzko pasarteak

• Eskolan ere hika

  Xeferi Erostarbe Lazkano (1933) Oñati

  Gurasoek Xeferiri eta haren senideei zuka hitz egiten zieten. Anai-arreba zaharrenei ere zu egiten zieten azken hiru ahizpa gazteenek, baina euren artean hika egiten dute. Lagunekin beti erabili izan du hika, eskolan bertan.

• Baserrietan hika gehiago

  Xeferi Erostarbe Lazkano (1933) Bittori Goitia Larrañaga (1928) Enkarna Grisaleña Gil (1928) Oñati

  Euren aurrekoek gurasoei berorika hitz egiten zieten, baita aitajaunari eta amandreari ere. Araotzen normalena zen kalean hika egitea. Gaur egun asko nabaritzen da euskaran kalearen eragina. Hika baserritarrek hobeto gorde dute.

• Euskaraz hi, zu eta berori

  Xeferi Erostarbe Lazkano (1933) Bittori Goitia Larrañaga (1928) Enkarna Grisaleña Gil (1928) Oñati

  Euskaraz hiru forma bereizten ziren, baina zuka hitz egitea errespetuz hitz egitearen modukoa zen. Gaur egun adineko jendeari 'usted' esaten zaio gaztelaniaz.

• Hika egiteko, maiz elkar ikusi behar

  Xeferi Erostarbe Lazkano (1933) Bittori Goitia Larrañaga (1928) Enkarna Grisaleña Gil (1928) Oñati

  Euren artean euskaraz egin dute beti, baina denbora asko bada elkar ikusi ez dutela, zukara pasatzen dira nahigabe. Erdaraz hitz egiten hasi zen jendea Oñatin Frankismo garaian. Enkarna gerraurreko ikastolara joan zen, baita bere anai-arrebak ere, Koruetako Don Genarorekin.

• Ezezagunei hika egitea, lotsagabekeria

  Xeferi Erostarbe Lazkano (1933) Bittori Goitia Larrañaga (1928) Enkarna Grisaleña Gil (1928) Oñati

  Konfiantza izatea, lagunak izatea... beharrezkoa dira hika erabiltzeko. Euren aurreko emakumeek beti hika egiten zuten.

• Hika, etxekoen modukoei

  Xeferi Erostarbe Lazkano (1933) Bittori Goitia Larrañaga (1928) Enkarna Grisaleña Gil (1928) Oñati

  Hika ez zaio edonori egiten, beste konplizitate bat sortzen da hika egiten denarekin. Etxekoen modukoak direnei egiten zaie.

• Mutikoei errazago egiten diete hika

  Xeferi Erostarbe Lazkano (1933) Bittori Goitia Larrañaga (1928) Enkarna Grisaleña Gil (1928) Oñati

  Hika zakarra dela askotan entzun dute, baina bestetik, konfiantza handia ematen du. Enkarnak mutilei errazago egiten die hika neskei baino.

• Umeei zuka, gero hika

  Xeferi Erostarbe Lazkano (1933) Bittori Goitia Larrañaga (1928) Enkarna Grisaleña Gil (1928) Oñati

  Garai batean hika gehiago erabiltzen bazen ere, ume txikiei ez zietzaien hika egiten. Behin 8-9 urte betetzean, zukatik hikara pasatzen ziren automatikoki.

• Amandrearekin zuka, gainontzean hika

  Joxepa Zumalde Zumalde (1919) Oñati

  Amak eta amandreak hika egiten zieten gazteak zirenetik, umetan, ordea zuka. Umeei eta adinekoei zuka egin izan diete beti. Lagunekin ere beti hika. Nobiotan ere hika egin zuen Joxefak. Abadearekin berorika egiten zitzaion garai batean.

• Ilobei zuka

  Joxepa Zumalde Zumalde (1919) Oñati

  Hika zakarragoa dela eta, alabei hika egin die baina ilobei zu.

• Euskara alboratzen hasita

  Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Eskolan txikitatik dena erdaraz ikasi, eta euskara alboratzen hasia zegoen Edurne Garay fabrikan hasi zenean. Araoztarrek, ordea, euskaraz egiten zuten euren artean, eta horrela hasi zen Edurne euskaraz, eta hika. Mutilen artean hika egiten zuten Garagaltzan, baina emakumeek ez.

• Garay fabrikan hasi zen hika egiten

  Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  14 urterekin Garay fabrikan lanean hasi zenean, araoztar asko zegoen bertan, eta haiekin elkartu eta hika egiten hasi zen, euren artean hika egiten baitzuten. Lantokitik kanpo, ez zuen ia hikarik entzun Edurnek.

• Hika oso jende gutxirekin darabil

  Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Gaur egun oso gutxirekin egiten du Edurnek hika, fabrikako lagun zehatz batzuekin, eta bakan batzuekin. Kalekoekin ez du hikarik egiten.

• Gurasoek alabei zuka, semeei hika

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Oñati

  Anaiek euren artean hika egin dute, baina ahizpen artean zuka egin dute beti. Gurasoek alabekin zuka egiten zuten, mutikoekin hika. Izebak hika egiten zien. Aitak haren anai-arrebekin hika egiten zuen.

• Lana eta hika, aldi berean

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Oñati

  Auzoan oso gutxi ibil izan da Mertxe. Lazkaora joan zen gaztetan, eta bueltakoan, Oñatin erdaraz egiten zuen. Gerora, lantegian hasi eta hika hasi zen. Behin lantokian hasita, kuadrilan ere euskaraz egitean hika egiten zuen. Araoztarrekin beti hika egiten du.

• Edo hika, edo erdaraz

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Lantegian sartu zirenean, auzoetako jendea elkartu zen, haiek bakarrik egiten baitzuten euskaraz. Haien artean hika egiten zuten gainera. Hortaz, euskaraz eta hika egiten zuten batzuekin, eta erdaraz besteekin.

• Gaur egun hika gutxi

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Euskara bai, baina hika oso gutxi entzuten da orokorrean. Mutilen artean gehiago entzuten da, baina emakumeen artean ez. Eurek ez diete seme-alabei hika egin, baina senarrek semeei bai.

• Hika, edukazio txarrekoa

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Mertxeren kasuan, inguruko zenbaitek adierazi diote hikak duen ospe txarra, umeari egin behar ez zaiola eta edukazio txarrekoa dela. Baserritarren kontua zen lehen, ezjakinena. Gaztelania erabiltzea finagoa zen jendearentzat.

• Hika, baserritarren kontua

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Oñatin hika egiten duen jende gehiena auzotarra da eta baserritarra. Kaleko euskara nahiko pobrea izan omen da, eta kalean ez da ia hika egin.

• Oso jende gutxik ezagutzen du hika

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Gaur egun hika oso jende gutxik ezgautzen du, gazteek ez dute ezagutzen, ezagutzekotan mutilek. Edurneren eta Mertxeren adinekoek inbidiaz bizi dute hika jakitea.