Hitanoari buruzko pasarteak

• Lana eta hika, aldi berean

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Oñati

  Auzoan oso gutxi ibil izan da Mertxe. Lazkaora joan zen gaztetan, eta bueltakoan, Oñatin erdaraz egiten zuen. Gerora, lantegian hasi eta hika hasi zen. Behin lantokian hasita, kuadrilan ere euskaraz egitean hika egiten zuen. Araoztarrekin beti hika egiten du.

• Edo hika, edo erdaraz

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Lantegian sartu zirenean, auzoetako jendea elkartu zen, haiek bakarrik egiten baitzuten euskaraz. Haien artean hika egiten zuten gainera. Hortaz, euskaraz eta hika egiten zuten batzuekin, eta erdaraz besteekin.

• Gaur egun hika gutxi

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Euskara bai, baina hika oso gutxi entzuten da orokorrean. Mutilen artean gehiago entzuten da, baina emakumeen artean ez. Eurek ez diete seme-alabei hika egin, baina senarrek semeei bai.

• Hika, edukazio txarrekoa

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Mertxeren kasuan, inguruko zenbaitek adierazi diote hikak duen ospe txarra, umeari egin behar ez zaiola eta edukazio txarrekoa dela. Baserritarren kontua zen lehen, ezjakinena. Gaztelania erabiltzea finagoa zen jendearentzat.

• Hika, baserritarren kontua

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Oñatin hika egiten duen jende gehiena auzotarra da eta baserritarra. Kaleko euskara nahiko pobrea izan omen da, eta kalean ez da ia hika egin.

• Oso jende gutxik ezagutzen du hika

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Gaur egun hika oso jende gutxik ezgautzen du, gazteek ez dute ezagutzen, ezagutzekotan mutilek. Edurneren eta Mertxeren adinekoek inbidiaz bizi dute hika jakitea.

• Ikastolaren eragina hitanoan

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Oñatiko gazteek ikastolan dena euskaraz ikasi badute ere, hikaren kontzepturik ez dute ikasi. Gainera, etxean ez zaie transmititu, eta horrek guztiak hikaren galeran eragin du Mertxeren iritziz.

• Norekin egin daiteke hika?

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Konfiantzazko pertsona, euskaraz ondo dakienarekin. Gurasoei ez zaie hika egiten. Ezezaguna izatekotan, errazago egingo lioke Mertxek mutiko bati.

• Hika egiten duen azken belaunaldia

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  55 urtetik beherako emakumeek ez dute euren artean hika egiten.

• Txakurrari hika, landareei zuka

  Mertxe Odriozola Igartua (1956) Edurne Olalde Igartua (1958) Oñati

  Txakurrari hika egin izan dio Mertxek, esaldi jakinetan Edurnek ere hika egin izan dio. Landareekin zuka.

• Etxean hika entzun du beti

  Eli Igarzabal Erostegi (1947) Oñati

  Etxean betidanik entzun du hika, gurasoek osaba-izebekin hitz egiten zuten. Amandreak eta aitajaunak ere hika egiten zuten. Gurasoek hika egiten zieten, eta anaiarekin beti egin izan du.

• Seme-alabei hikarik ez

  Eli Igarzabal Erostegi (1947) Oñati

  Hernanin bizi da Eli, baina hango kuadrilakoekin eta ikastolako zenbaitekin hika egiten du, baita senarrarekin ere. Seme-alabei, ordea, ez die hika egiten.

• Zaharragoari hikarik ez

  Mila Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1943) Oñati

  Lagunartean hika egiten zuten euskaraz egitean, baina erdaraz ere asko hitz egiten zuten. Adinak hikaren erabilera baldintzatzen zuen.

• Norekin egiten duzu hika?

  Mila Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1943) Oñati

  Lagunartean asko erabiltzen du hika, baina seme-alabekin ez. Lehengusu eta lehengusinekin egiten du hika.

• Mariaxunek hika ez du etxean jaso

  Mariaxun Villar Lizarazu (1948) Oñati

  Gurasoek ez diote inoiz hika egin, ezta Mariaxunek anaiei ere. Amak Legazpiko euskalkian egiten zien, eta bere anai-arrebekin hika egiten zuen, baita aitak bere anai-arrebekin ere. Mariaxunen anaiek euren artean ez dute hika egiten, baina bai Mariaxunen senarrarekin.

• Agustindarrek bideratutako mugimendua

  Mariaxun Villar Lizarazu (1948) Oñati

  Hamasei bat urte zituztenean, agustindarrek bultzatuta, kulturaren eta euskararen inguruan taldeak sortzen hasi ziren. Honekin batera, Mariaxunek hika ikasi zuen.

• Ezkondu aurretik hika, ondoren zuka

  Eli Igarzabal Erostegi (1947) Mila Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1943) Sara Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1944) Mariaxun Villar Lizarazu (1948) Oñati

  Ohikoena izan da nobiotan hika egin arren, ezkondutakoan zukara pasatzea. Milak eta Elik senarrarekin hika egiten jarraitzen dute ordea.

• Zubillagan hika asko egiten al zen?

  Eli Igarzabal Erostegi (1947) Mila Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1943) Sara Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1944) Mariaxun Villar Lizarazu (1948) Oñati

  Eliren izebek beti hika egiten zuten lagunekin eta anai-arrebekin. Auzoan hika egitea oso arrunta zen, zabaldurik zegoen. Transmisio etena Eliren belaunaldiaren ondoren egon da (65 urtetik beherakoen artean).

• Bizitza auzoan, eskola kalean

  Eli Igarzabal Erostegi (1947) Mila Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1943) Sara Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1944) Mariaxun Villar Lizarazu (1948) Oñati

  Belaunaldi batetik bestera hikaren erabilera asko galdu da. Beharbada, eskolara kalera jaitsi izanagatik da, edo gazteagoek erdaraz gehiago egiten dutelako. Hika egiteko modua ere aldatu da.

• Hika, burla egiteko arrazoi?

  Eli Igarzabal Erostegi (1947) Mila Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1943) Sara Martinez de Zuazo Unzurrunzaga (1944) Mariaxun Villar Lizarazu (1948) Oñati

  Baserritarra eta euskalduna izateaz gain, hika egitea burlarako eta bazterkeriarako arrazoi bat gehiago zen batzuentzat. Errespetu faltzatzat jotzen zuten zenbaitek. Kaleko neska gazteek, orokorrean, erdaraz egiten zuten.